ΘΕΜΑ: Ἡ ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστάντος στίς Μυροφόρες
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 10-16 Μαΐου 2021
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ματθ. κη΄ 1-10
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: 1. † Ἀρχιμ. Γεωργίου Ἰ. Δημοπούλου, «Ὁ Νικητής τοῦ θανάτου», σελ. 100-106, ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθῆναι 19692. 2. † Ἀρχιμ. Χριστοφόρου Παπουτσοπούλου, «Χριστός ἀναστάς», «Χαίρετε», σελ. 65-69, Ἀθῆναι 20037.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Θέμα για τα μέλη
|
Ηχητικό
|
Ηχητικό διηγήματος
|
Βίντεο
|
Ἡ ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστάντος στίς Μυροφόρες
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Σαράντα ἡμέρες χαιρετιόμαστε οἱ Χριστιανοί μέ τόν ἀναστάσιμο χαιρετισμό «Χριστός ἀνέστη – Ἀληθῶς ἀνέστη»! Πανηγυρίζουμε τήν λαμπροφόρο Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας, πού εἶναι «ἑορτῶν ἑορτή» καί «πανήγυρις πανηγύρεων». Στίς σαράντα αὐτές ἡμέρες, ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Πάσχα μέχρι τήν Ἀνάληψη, ὁ ἀναστάς Κύριος ἐμφανιζόταν κατά διαστήματα στούς μαθητές Του καί τούς μιλοῦσε γιά τίς ἀλήθειες καί τά Μυστήρια πού ἀναφέρονταν στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ· «δι᾿ ἡμερῶν τεσσαράκοντα ὀπτανόμενος αὐτοῖς καί λέγων τά περί τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ» (Πράξ. α΄ 3). Στά βιβλία τῆς Καινῆς Διαθήκης βρίσκουμε καταχωρημένες ἕνδεκα ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστάντος. Ἐμεῖς στό ἀναστάσιμο θέμα τοῦ Κύκλου πού θά κάνουμε σήμερα, θά μελετήσουμε τήν πρώτη κατά σειρά ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστάντος, κατ᾿ ἄλλους τή δεύτερη, αὐτήν πού ἐμφανίστηκε στίς Μυροφόρες γυναῖκες «τό πρωί τῆς μιᾶς τῶν Σαββάτων». Διασώζεται στό κατά Ματθαῖον ἱερό Εὐαγγέλιο.
Ἑρμηνευτικά σχόλια καί διδάγματα
Θά διαβάσουμε τό κείμενο τοῦ ἁγιογραφικοῦ Ἀναγνώσματος: Ματθ. κη΄ 1-10, καί θά τό ἑρμηνεύουμε στίχο-στίχο, κάνοντας τά ἀνάλογα ἑρμηνευτικά σχόλια καί βγάζοντας τά ἀπαραίτητα διδάγματα, στοιχώντας στήν ἐξαίρετη 18η ἑρμηνευτική Ὁμιλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στήν Κυριακή τῶν Μυροφόρων.
1. (Στίχος 1) Μετά ἀπό πολύ προσεκτική μελέτη τῶν ἐμφανίσεων τοῦ Ἀναστάντος καταλήγει συμπερασματικά ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς στό ὅτι «οἱ Μυροφόρες πού ἦλθαν τά ξημερώματα τῆς μιᾶς τῶν Σαββάτων στόν τάφο, δέν ἦταν μία ἤ δύο, ἀλλά πολλές, κι ὄχι μία φορά, ἀλλά καί δύο καί τρεῖς φορές, συντροφιά μέν, ἀλλά ὄχι οἱ ἴδιες, καί κατά τόν ὄρθρο μέν ὅλες, ἀλλ᾿ ὄχι τόν ἴδιο ἀκριβῶς χρόνο, ἡ δέ Μαγδαληνή ἦλθε πάλι μόνη της κι ἔμεινε περισσότερο χρόνο. Ἀπό τίς ἐπισκέψεις αὐτές τῶν Μυροφόρων κάθε Εὐαγγελιστής ἀναφέρει τήν προσέλευση μερικῶν καί παραλείπει τίς ἄλλες» (ΕΠΕ 9, 527). Ὡς πρώτη ἐπίσκεψη τῶν Μυροφόρων στόν τάφο θεωρεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς αὐτήν πού διασώζεται στό κατά Ματθαῖον ἱερό Εὐαγγέλιο κεφ. κη΄ 1-10, ὅπου γράφει στόν στίχο 1: «Ἀργά λοιπόν τή νύχτα τοῦ Σαββάτου, τήν ὥρα πού ξημέρωνε ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος, ἦλθε ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή καί ἡ ἄλλη Μαρία γιά νά δοῦν τόν τάφο». Καί ὑποστηρίζει ὅτι «ἡ ἄλλη Μαρία» τοῦ στίχου 1 ἦταν ὁπωσδήποτε ἡ Παναγία (ΕΠΕ 9, 525).
2. Μόλις ἔφθασαν στόν τάφο ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου μας καί ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή, σέ αὐτές πρῶτες ἀπό τίς λοιπές Μυροφόρες, ὁ ἀναστάς Κύριος, γιά νά χαρεῖ πρωτίστως ἡ Παναγία Μητέρα Του, φανέρωσε ὅτι εἶναι ἀναστημένος μέ τά ἑξῆς ἀποδεικτικά στοιχεῖα: Πρῶτον, ἔγινε τήν ὥρα ἐκείνη σεισμός μεγάλος. «Καί ἰδού σεισμός ἐγένετο μέγας» (στίχος 2). Δεύτερον, κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό «ἄγγελος Κυρίου» (στίχος 2). Τό ἐξωτερικό του σχῆμα καί τό πρόσωπό του ἦταν λαμπερό καί τό ἔνδυμά του ὁλόλευκο σάν τό χιόνι (στίχος 3). Κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, τόν ἀκολουθοῦν καί πολλοί Πατέρες καί Τροπάρια τῆς Ὑμνολογίας μας, ὁ ἄγγελος αὐτός ἦταν ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ, δηλαδή ὁ ἴδιος ἄγγελος πού παρουσιάστηκε καί στόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου (ΕΠΕ 9, 529). Τρίτον, ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου «ἀπεκύλισε τόν λίθον», κύλισε τή βαριά πέτρα πού βρισκόταν στήν εἴσοδο τοῦ τάφου καί καθόταν πάνω σ᾿ αὐτήν (στίχος 2). Τέταρτον, οἱ φρουροί τοῦ τάφου ἀπό τόν φόβο τοῦ σεισμοῦ καί τῆς παρουσίας τοῦ Ἀρχαγγέλου συγκλονίστηκαν καί ἔπεσαν κάτω σάν νεκροί (στίχος 4). Κι ἀφοῦ συνῆλθαν ἀπό τόν τρόμο, «ἀνανήψαντες ἔφυγον». ε) Τότε ὁ Ἀρχάγγελος ἀπευθύνθηκε στίς Μυροφόρες καί τούς εἶπε: «Μή φοβάστε, ἐσεῖς (ὅπως φοβήθηκαν οἱ φρουροί καί ἔφυγαν). Γνωρίζω ὅτι ζητᾶτε μέ πόθο καί εὐλάβεια τόν Ἰησοῦ τόν Ἐσταυρωμένο. Δέν εἶναι ἐδῶ. Διότι ἀναστήθηκε ὅπως εἶπε. Ἐλᾶτε νά δεῖτε τόν τόπο ὅπου ἦταν θαμμένος ὁ Κύριος. Πηγαίνετε ὅμως γρήγορα καί πεῖτε στούς Μαθητές Του ὅτι ἀναστήθηκε ἀπό τούς νεκρούς. Καί ἰδού, πηγαίνει πρίν ἀπό σᾶς στή Γαλιλαία· ἐκεῖ θά Τόν δεῖτε. Νά λοιπόν, σᾶς εἶπα αὐτά πού εἶχα ἐντολή νά σᾶς πῶ» (στίχοι 5-7).
Στούς στίχους αὐτούς προστίθενται τρία ἀκόμη ἰσχυρά ἀποδεικτικά στοιχεῖα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας: α) Ἡ διαβεβαίωση τοῦ Ἀρχαγγέλου ὅτι «ἠγέρθη ὁ Κύριος». β) Ἔδειξε στίς Μυροφόρες τόν ἄδειο τάφο. Ὁ κενός τάφος εἶναι πολύ μεγάλο ἀποδεικτικό στοιχεῖο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας. γ) Ἐπίσης ἔδειξε στίς Μυροφόρες τά ὀθόνια, δηλαδή τούς νεκρικούς ἐπιδέσμους, καί τό σουδάριον, δηλαδή τό ὕφασμα μέ τό ὁποῖο εἶχαν σκεπάσει τό κεφάλι τοῦ Ἰησοῦ. Τά ἐντάφια θά ἔλειπαν, ἐάν τό σῶμα τοῦ Κυρίου μας εἶχε κλαπεῖ. Ἀλλά βρίσκονταν ὅλα στή θέση τους νοικοκυρεμένα, ἄλυτα καί συγκρατημένα μέ τή μεγάλη ποσότητα τῆς σμύρνας καί τῆς ἀλόης πού εἶχε χρησιμοποιηθεῖ κατά τήν ὥρα τοῦ ἐνταφιασμοῦ Του. Κι αὐτά βεβαιώνουν περίτρανα τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας.
Ὅλα αὐτά τά ἀποδεικτικά στοιχεῖα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας φανερώθηκαν πρωτίστως γιά νά χαρεῖ ἡ Παναγία Μητέρα του, ἡ ὁποία πόνεσε περισσότερο ἀπ᾿ ὅλους κατά τό Πάθος τοῦ Κυρίου μας καί ἦταν δίκαιο νά χαρεῖ περισσότερο ἀπ᾿ ὅλους στή λαμπροφόρο Ἀνάστασή του, θεολογοῦν ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καί ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: «Ἀφ᾿ οὗ κατέβη ὁ θεῖος Γαβριήλ· ὤ, πῶς μετετράπη εὐθύς εἰς ὑπερβολικήν χαράν ἡ ὑπερβολική της λύπη! ὤ πόσον ἠγαλλίασε τό πνεῦμα της, ὅταν εἶδε ὅτι δι᾿ αὐτήν μόνην ἀνοίχθη ὁ τάφος τοῦ Υἱοῦ της! Καθώς γάρ διά τήν Θεοτόκον ἀνοίχθηκαν εἰς τούς ἀνθρώπους τά οὐράνια καί τά ἐπίγεια, ἔτσι καί διά τήν Θεοτόκον ἀνοίχθη ὁ ζωοποιός τάφος τοῦ Κυρίου» («Πνευματικά Γυμνάσματα», Μελέτη ΛΒ΄, β΄).
3. «Καί ἐξελθοῦσαι ταχύ ἀπό τοῦ μνημείου μετά φόβου καί χαρᾶς μεγάλης» (στίχος 8). Παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὅτι στήν ὀπτική θέα τοῦ κενοῦ τάφου, ἀφοῦ δηλαδή ἔγινε ὁ σεισμός καί ἔφυγαν οἱ φρουροί, ἦταν παροῦσες καί ἄλλες Μυροφόρες, οἱ ὁποῖες εἶχαν φθάσει στό μεταξύ ἀπό ἄλλη κατεύθυνση. Ἐπίσης προσθέτει ὅτι τό «μετά φόβου» κυριολεκτεῖ στή Μαρία τή Μαγδαληνή, ἐνῶ τό «μετά χαρᾶς μεγάλης» κυριολεκτεῖ στήν Παναγία, ἡ ὁποία βεβαιώθηκε πλήρως ὅτι ἀναστήθηκε ὁ Υἱός καί Θεός της.
4. «ἔδραμον ἀπαγγεῖλαι τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ» (στίχος 8). Ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή, ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, «προέδραμε», ἔτρεξε πρώτη νά ἀναγγείλει στόν Σίμωνα Πέτρο καί στόν ἄλλο μαθητή, τόν Ἰωάννη, ὅτι βρῆκαν τόν τάφο ἀδειανό (Ἰω. κ΄ 2). Ἐνῶ ἡ Θεομήτωρ Παρθένος, συνοδευόμενη ἀπό τίς ἄλλες Μυροφόρες πού εἶχαν φθάσει στό μνημεῖο, ἀκολουθοῦσαν.
5. «ὡς δέ ἐπορεύοντο ἀπαγγεῖλαι τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ, καί ἰδού Ἰησοῦς ἀπήντησεν αὐταῖς λέγων· χαίρετε». αἱ δέ προσελθοῦσαι ἐκράτησαν αὐτοῦ τούς πόδας καί προσεκύνησαν αὐτῷ» (στίχος 9). Καθώς πήγαιναν νά ποῦν στούς Μαθητές τοῦ Κυρίου αὐτά πού εἶδαν καί ἄκουσαν ἀπό τόν Ἀρχάγγελο, ἐμφανίστηκε μπροστά τους ὁ ἀναστάς Κύριος καί τούς εἶπε: «Χαίρετε». Κι αὐτές μέ εὐλάβεια πολλή ἔπιασαν τά πόδια Του καί Τόν προσκύνησαν. Καί στό σημεῖο αὐτό, θεολογεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὅτι ἡ πρώτη πού προσκύνησε τόν Κύριο ἀναστημένο καί «ἐκράτησεν αὐτοῦ τούς πόδας» ἦταν ἡ Παναγία Μητέρα Του.
Τό ἐξαίρετο Δοξαστικό τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Ἑορτῆς τῆς Ἀναλήψεως προσθέτει: «τήν γάρ ἐν τῷ πάθει σου μητρικῶς πάντων ὑπεραλγήσασαν, ἔδει καί τῇ δόξῃ τῆς σαρκός σου, ὑπερβαλλούσης ἀπολαῦσαι χαρᾶς». Αὐτήν πού ὡς Μητέρα τοῦ Θεοῦ πόνεσε περισσότερο ἀπ᾿ ὅλους στό Πάθος τοῦ Κυρίου μας, ἔπρεπε καί στή χαρά τῆς Ἀναστάσεως καί στή δόξα τῆς Ἀναλήψεώς του νά τήν ἀνταμείψει ὁ Κύριος μέ τήν ἀπόλαυση τῆς πιό μεγάλης χαρᾶς!
Ἀλλά ἡ χαρά τῆς Ἀναστάσεως δέν ἦταν μόνο γιά τήν Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου μας ἤ μόνο γιά τίς Μυροφόρες, ἀλλά εἶναι γιά ὅλους τούς πιστούς. Τό «χαίρετε» τοῦ Ἀναστάντος «δέν εἶναι ἁπλός συνηθισμένος χαιρετισμός. Εἶναι χάρη καί δωρεά. Εἶναι ἡ αὔρα τοῦ οὐρανοῦ. Εἶναι τό θεῖο καί μονάκριβο δῶρο τοῦ Λυτρωτοῦ πρός τίς ψυχές ἐκεῖνες πού ὁλοπρόθυμα ἀφοσιώθηκαν σ᾿ Αὐτόν. Δωρεά. Ἀλλά καί κάτι ἄλλο ἀκόμη. Εἶναι ἀνταμοιβή πρός τίς Μυροφόρες γιά τήν προσφορά τους πρός τόν Κύριο» («Οἱ Μυροφόρες», † Ἑπισκόπου Λευκάδος καί Ἰθάκης Νικηφόρου). Εἶναι ἀνταμοιβή σέ ὅλες τίς Μυροφόρες ψυχές πού ἀγαποῦν τόν Κύριο. Θά παρέχει ὁ ἀναστάς Κύριος τό θεῖο αὐτό δῶρο τῆς Ἀναστάσεώς του στούς πιστούς Χριστιανούς ὅλων τῶν γενεῶν.
6. «ὑπάγετε ἀπαγγείλατε τοῖς ἀδελφοῖς μου ἵνα ἀπέλθωσιν εἰς τήν Γαλιλαίαν, κἀκεῖ με ὄψονται» (στίχος 10). Οἱ Μυροφόρες μετά τήν ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστάντος καί τόν ἀναστάσιμο χαιρετισμό του: «Χαίρετε», ἔτρεξαν χαρούμενες καί ἀνήγγειλαν στούς ἀδελφούς τοῦ Κυρίου μας τό ἀναστάσιμο μήνυμα. Τίς μακαρίζουμε καί τίς καλοτυχίζουμε, διότι πρῶτες αὐτές εἶδαν τόν τάφο ἀδειανό! Πρῶτες αὐτές εἶδαν τόν ἀναστάντα Κύριο! Πρῶτες αὐτές ἄκουσαν τή γλυκυτάτη φωνή του· «χαίρετε»! Πρῶτες αὐτές ἔγιναν εὐαγγελίστριες τῆς Ἀναστάσεως, «ἀπόστολοι τῶν Ἀποστόλων καί εὐαγγελισταί τῶν Εὐαγγελιστῶν»! Πόσο τιμητική ἀποστολή! Μακάρι κι ἐμεῖς νά γινόμαστε κήρυκες τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας!
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Νά ζοῦμε ὡς« υἱοί ἀναστάσεως», γιά νά σκιρτοῦμε ἀπό ἄφατη χαρά καί ἀγαλλίαση. Γιά νά χαιρόμαστε «χαρᾷ ἀνεκλαλήτῳ καί δεδοξασμένῃ» (Α΄ Πέτρ. α΄ 8). Γιά νά μποροῦμε νά ἐπαναλαμβάνουμε κι ἐμεῖς ὡς βίωμα τόν λόγο τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ: «Χριστός ἀνέστη, χαρά μου!». Ἐπίσης νά γινόμαστε κι ἐμεῖς ἀγγελιαφόροι τῆς Ἀναστάσεως! Γιά νά δίνουμε χαρά στούς συνανθρώπους μας, συνδέοντάς τους μέ τήν Πηγή τῆς χαρᾶς, τόν νικητή τοῦ θανάτου, τόν ἀναστάντα Κύριο!
ΣΥΝΘΗΜΑ
«Χαίρετε» (Ματθ. κη΄ 9)
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό ἄρθρο «Ἡ σημαία τοῦ σταυροῦ· τό φλάμπουρο τῶν ἐθνικῶν ἀγώνων μας», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2237/15.2.21/σελ. 79-80.
