Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Φθάσαμε ἤδη, σύν Θεῷ, καί στίς τελευταῖες φράσεις τοῦ Κυρίου, τίς ὁποῖες ἐξεφώνησε στήν «ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλία» Του. Πρόκειται γιά δύο ἐντυπωσιακές παρομοιώσεις, οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν τό συμπέρασμα ὅλων τῶν προηγούμενων λόγων Του. Ἀναφέρονται στή στάση τῶν ἀκροατῶν καί μελετητῶν τοῦ λόγου Του ὅλων τῶν ἐποχῶν. Ἀπό τή στάση αὐτή ἐξαρτᾶται τό αἰώνιο μέλλον τοῦ καθενός ἀπό ἐμᾶς. Καί εἶναι ἐπείγουσα ἀνάγκη νά προσέξουμε ἰδιαίτερα αὐτό πού μᾶς λέει ὁ Κύριος κλείνοντας αὐτή τήν ὁμιλία Του.
Μελέτη περικοπῆς: Ματθ. ζ΄ 24-27.
1. Ποιά εἶναι ἡ πρώτη παρομοίωση; Παρομοιάζει αὐτόν πού ἀκούει καί ἐφαρμόζει τά λόγια τοῦ Θεοῦ μέ τόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος οἰκοδομεῖ τήν οἰκία του ἐπάνω σέ στερεό καί ἀδιάσειστο θεμέλιο.
Πῶς τόν χαρακτηρίζει; Ἄνδρα φρόνιμο. Ὅταν λέει ἄνδρα, ἐννοεῖ γενικά τόν ἄνθρωπο. «Φρόνιμος δέ εἶναι ὁ πλήρως ὑγιής τάς φρένας, ὁ γνωστικός καί ὀρθῶς σκεπτόμενος διά τά λόγια τοῦ Κυρίου καί τά πράγματα τῆς ζωῆς, ὀρθῶς δέ καί τό ἀληθινόν αὐτοῦ συμφέρον διακρίνων» (π. Σεραφείμ).
Ποιό εἶναι ἐν προκειμένῳ τό κριτήριο τῆς φρονήσεως τοῦ «φρονίμου» ἀνθρώπου;
Ὅτι οἰκοδομεῖ ἐπάνω σέ θεμέλιο σταθερό. Αὐτό σημαίνει ὅτι σκέπτεται σοβαρά καί μέ προοπτική στή ζωή του. Δέν εἶναι ἐπιπόλαιος. Ἀκούει καί μελετάει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ μέ σοβαρότητα καί ἐκτιμάει τήν ὕψιστη σημασία πού ἔχει ἡ ἐφαρμογή του γιά τό αἰώνιο μέλλον του.
Ἴσως οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι νά θεωροῦν ἕναν τέτοιο σοβαρό πιστό ὡς καθυστερημένο, ἀνόητο, θρησκόληπτο, καί νά τόν εἰρωνεύονται. Ὁ πάνσοφος ὅμως καί παντογνώστης Θεάνθρωπος τόν θεωρεῖ φρόνιμο καί ἀξιέπαινο.
Γιατί λέει ὁ Κύριος ὅτι αὐτός πού ἐφαρμόζει τίς ἐντολές Του μοιάζει μέ αὐτόν πού οἰκοδομεῖ τήν οἰκία του «ἐπί τήν πέτραν»; Ποιά εἶναι ἡ οἰκοδομή καί ποιά ἡ πέτρα; «Οἰκοδομή» εἶναι τό πνευματικό οἰκοδόμημα τῆς ὑπάρξεώς μας, ἡ ὅλη πνευματική ζωή τήν ὁποία ἔχουμε καί ἀναπτύσσουμε. «Πέτρα» εἶναι τά προστάγματα τοῦ Κυρίου. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος γράφει ὅτι εἶναι «πέτρας ἰσχυρότερα τά (θεῖα) προστάγματα, ὑψηλότερον πάντων ποιοῦντα τῶν ἀνθρωπίνων κυμάτων» (ΕΠΕ 10, 130). Αὐτό σημαίνει τήν ἀσφάλεια τῆς θεμελιώσεως τῆς ζωῆς μας στόν βράχο τῆς πίστεως, στά λόγια τοῦ Κυρίου καί στήν ἐφαρμογή τους. Δέν ὑπάρχει ἀσφαλέστερο θεμέλιο ἀπό αὐτό. Ὅλα τά ἄλλα εἶναι ἀβέβαια καί ἀσταθή στηρίγματα. Πλούτη, ἀξιώματα καί γνώσεις δέν μᾶς ἀσφαλίζουν, οὔτε μᾶς ὑπόσχονται ἀπολύτως τήν πρόοδο στό μέλλον. Διότι χαρακτηριστικό τους ἔχουν τήν ἀβεβαιότητα καί ἀστάθεια. Μόνο τότε οἰκοδομεῖ σταθερά κανείς τήν πνευματική του ὕπαρξη καί ζωή, «ὅταν οἰκοδομήσῃ ἐπί τῆς πέτρας τῆς διδασκαλίας καί τοῦ παραδείγματος τοῦ Χριστοῦ» (Π. Ν. Τρεμπέλας).
2. Τί λέει ὁ Κύριος γιά τή δοκιμασία τοῦ πνευματικοῦ οἰκοδομήματος πού κτίζει ὁ καθένας μας; Ποῦ θά φανεῖ ἡ ἀντοχή καί στερεότητά του; Στίς ὧρες τῶν δοκιμασιῶν καί συμφορῶν τῆς ζωῆς. «Κυβερνήτην (τόν καπετάνιο) μέν ὁ χειμών (ἡ θαλασσοταραχή), καί τόν ἀθλητήν τό στάδιον, τόν στρατηγόν ἡ (πολεμική) παράταξις, τόν μεγαλόψυχον (γενναῖο) ἡ συμφορά, τόν Χριστιανόν δέ πειρασμός δοκιμάζει», γράφει ὁ Μέγας Βασίλειος (PG 31, 317).
Τί σημαίνουν οἱ βροχές, οἱ ποταμοί καί οἱ ἄνεμοι; Ἐννοεῖ «μεταφορικῶς τάς ἀνθρωπίνας… συμφοράς καί δυσπραγίας, οἷον (δηλαδή) συκοφαντίας, ἐπιβουλάς, πένθη, θανάτους… πάντα ὅσα ἄν εἴποι τις τά ἐν τῷ βίῳ κακά» (ὅλες τίς συμφορές τῆς ζωῆς) (ἱερός Χρυσόστομος, ΕΠΕ 10, 128). Αὐτά τά θλιβερά γεγονότα τῆς ζωῆς εἶναι κάποτε «τόσον συνδεδεμένα καί πολύπλοκα καί φοβερά, ὥστε μόνον ἡ εἰκών θυελλῶν καί καταιγίδων ἠμπορεῖ νά παραστήσῃ» (π. Σεραφείμ). (Μία εἰκόνα μᾶς δίνουν τό φοβερό «τσουνάμι» πού σάρωσε πρό ἐτῶν τή νοτιοανατολική Ἀσία καί οἱ τυφῶνες πού πλήττουν συχνά τήν Ἀμερική).
Πῶς φαίνεται στίς ὧρες τῶν δυσκολιῶν καί τῶν συμφορῶν τῆς ζωῆς ὅτι τό πνευματικό μας οἰκοδόμημα εἶναι θεμελιωμένο στόν ἀσφαλέστατο βράχο τῆς πίστεως, πού εἶναι τά λόγια τοῦ Κυρίου καί ἡ ἐφαρμογή τους; Ὁ πιστός πού τηρεῖ ἐπακριβῶς τά θεῖα λόγια, δέν ἀπελπίζεται στίς ὧρες τῶν συμφορῶν, δέν χάνει τό θάρρος του. Τόν ἐμψυχώνει ἡ ἐμπιστοσύνη στίς ὑποσχέσεις τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος διαβεβαιώνει ὅτι δέν πρόκειται νά μᾶς ἐγκαταλείψει ποτέ. «Οὐ μή σέ ἀνῶ οὐδ’ οὐ μή σέ ἐγκαταλίπω», μᾶς λέει (Ἑβρ. ιγ΄ 5). Ἐμπιστεύεται ὁ πιστός τήν πρόνοιά Του καί δέν προχωρεῖ σέ ἐνέργειες πού δείχνουν ἔλλειψη οὐσιαστικῆς ἀληθινῆς ζωῆς καί καλῆς θεμελιώσεως. Οὔτε ψεύδεται, οὔτε χρησιμοποιεῖ παράνομα μέσα, οὔτε συμβιβάζεται μέ τήν ἀδικία καί τήν ἁμαρτία, προκειμένου νά ἀποφύγει τίς ποικίλες δυσκολίες. Διατηρεῖ τήν ἀκεραιότητα καί καθαρότητά του, μένοντας σταθερός καί ἀσάλευτος στίς ὑγιεῖς χριστιανικές ἀρχές καί πεποιθήσεις του. Δέν ἀνταλλάσσει τή σταθερότητα στίς ἀρχές του, οὔτε καί μέ τό πλέον δελεαστικό ἀντάλλαγμα τοῦ κόσμου τῆς πονηρίας. Παραμένει ἀσυμβίβαστος μέ τό κακό, ἔστω καί ἄν ὑποφέρει καί στερεῖται οἰκονομικά, ἔστω καί ἄν παρουσιάζονται ὅλα δύσκολα γύρω του. Ἡ ἀκλόνητη πίστη στόν Θεό καί ἡ ἀληθινή ἀρετή του, ἡ σύμφωνη μέ τό τέλειο ὑπόδειγμα τοῦ Κυρίου, τόν διατηροῦν ἀσάλευτο σέ ὅλες τίς ὁρμητικές ἐπιθέσεις τῶν πειρασμῶν τῆς ζωῆς. Ἄς θυμηθοῦμε τόν Ἰωσήφ τόν πάγκαλο, τόν Ἰώβ, τόν ἅγιο Νεκτάριο κλπ.
3. Ἄς δοῦμε καί τήν ἀρνητική πλευρά, ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται ὡς συμπεριφορά «μωροῦ», δηλαδή ἀνόητου ἀνθρώπου. Εἶναι τελείως ἀντίθετη μέ τή συμπεριφορά τοῦ φρόνιμου ἀνθρώπου. Γιατί ὀνομάζεται «μωρός» καί πῶς σχετίζεται αὐτό μέ τό πνευματικό οἰκοδόμημα τῆς ψυχῆς του; Ἐργάζεται ἀσφαλῶς καί κοπιάζει καί αὐτός, ἀλλά ἄδικα. Δέν τόν ἀσφαλίζει ὁ κόπος του, διότι δέν βάζει σωστά θεμέλια. Ἐδῶ ὀφείλεται ἡ πολλή του μωρία: Δέν προσέχει καί ἐπιλέγει σαθρό καί ἀβέβαιο θεμέλιο, ὅπως ἡ ἄμμος.
Ποιό εἶναι τό σαθρό καί ἀβέβαιο θεμέλιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς, πού μοιάζει μέ τήν ἄμμο; Ἡ τυπική, ἡ ἐπιφανειακή καί ρηχή θρησκευτικότητα.
Ὁ Χριστιανός ὁ ὁποῖος «ἀρκεῖται εἰς τό ὅτι ἐβαπτίσθη, εἰς τό ὅτι πηγαίνει εἰς τήν Ἐκκλησίαν, εἰς τό ὅτι ἀκούει τά θεῖα λόγια πού ἀναγινώσκονται ἐκεῖ, εἰς τό ὅτι προσεύχεται τυπικῶς, δέν ἐφαρμόζει ὅμως τόν νόμον τοῦ Θεοῦ εἰς τόν καθημερινόν βίον του» (π. Σεραφείμ), εἶναι σάν αὐτόν πού θεμελιώνει τήν οἰκία του στήν ἄμμο. Τό οἰκοδόμημά του εἶναι χωρίς στερεά θεμέλια καί γι’ αὐτό μέ τήν πρώτη δυσκολία καί μέ τόν ὁποιονδήποτε πειρασμό καταπίπτει ἡ θρησκευτικότητά του καί ἡ πνευματικότητά του. Δέν ἀντέχει στή σφοδρή ἐπίθεση τῶν πειρασμῶν καί στή βία τῶν ὁρμητικῶν κυμάτων τῶν θλίψεων καί εὔκολα παρασύρεται ἀπ’ αὐτά στά ὁποῖα νόμιζε ὅτι πιστεύει. Ὑπάρχουν πολλά θλιβερά παραδείγματα πού τό ἐπιβεβαιώνουν αὐτό.
4. Τί χρειάζεται ἑπομένως νά γίνει, γιά νά εἶναι ἀδιάσειστο καί ἀσάλευτο τό οἰκοδόμημα τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς; Νά «σκάψωμεν», νά «βαθύνωμεν» καί νά θεμελιώσουμε τή ζωή μας «ἐπί τήν πέτραν», ὅπως τονίζει ὁ Κύριος (Λουκ. στ΄ 47-48). Δέν δικαιολογεῖται ἡ ἐπιπολαιότητα γιά θέματα σοβαρά, ὅπως τό θέμα τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς μας. Ὁ κίνδυνος δέν ἀπειλεῖ κάτι ἀσήμαντο, ἀλλά τήν αἰώνια εὐτυχία μας. «Οὐδέ γάρ ὑπέρ τῶν τυχόντων ὁ κίνδυνος, ἀλλ’ ὑπέρ ψυχῆς, ὑπέρ ἐκπτώσεως (=ἀπώλειας) οὐρανῶν καί τῶν ἀθανάτων ἐκείνων ἀγαθῶν» (ἱερός Χρυσόστομος, ΕΠΕ 10, 140). Ἡ πτώση τῆς «οἰκίας» μας, τοῦ πνευματικοῦ οἰκοδομήματος πού κτίσαμε μέ ἐπιπολαιότητα στή ζωή μας, θά εἶναι τότε ὄντως «μεγάλη». Χρειάζεται ἀπαραιτήτως θεμελίωση τῆς ζωῆς μας ἐπάνω στό στερεό θεμέλιο τῆς πίστεως καί τῆς σταθερῆς ἐφαρμογῆς ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν θείων ἐντολῶν, ἐάν θέλουμε νά συμμετάσχουμε στήν αἰώνια καί ἀδιάσειστη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
ΣΥΝΘΗΜΑ: Οἰκοδόμηση τῆς πνευματικῆς οἰκίας μας «ἐπί τήν πέτραν» (Ματθ. ζ΄ 24).
