9. «Ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπί τῇ διδαχῇ αὐτοῦ»

Μεταφορτώσεις

Θέμα για τους κυκλάρχες

 

Ἀφοῦ μελετήσαμε ἀπό κοινοῦ στίς συναντήσεις μας ἀπό πέρυσι ἕως καί τώρα τήν «ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλίαν», σχηματίσαμε ἀσφαλῶς προσωπική ἰδέα γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο μιλοῦσε ὁ Κύριος. Καί εἶναι πολύ ὠφέλιμο γιά ὅλους νά ἐκθέσουμε τίς ἀπόψεις μας ὡς πρός τόν τρόπο τῆς διδασκαλίας Του καί ὡς πρός τό περιεχόμενο γενικά τῶν λόγων Του. Τήν ἀφορμή μᾶς τήν παρέχει αὐτό πού γράφει ὁ ἅγιος εὐαγγελιστής Ματθαῖος στό τέλος τῆς «ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλίας», γιά τήν ἐντύπωση πού προκάλεσε αὐτή στούς ἀκροατές της.

Μελέτη περικοπῆς: Ματθ. ζ΄ 28-29.

1. Τί ἀναφέρει ὁ ἅγιος Εὐαγγελιστής γιά τήν ἐντύπωση πού ἔκανε στούς ἀκροατές ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου; «ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπί τῇ διδαχῇ αὐτοῦ» (στίχ. 28). Καί ὅπως ἑρμηνεύει ὁ ἀείμνηστος Καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας, «τά πλήθη ἐπί πολλήν ὥραν ἔμεναν ἐκστατικά καί ἔκπληκτα ἀπό τήν διδασκαλίαν του».

Ποιοί ἀποτελοῦσαν τό ἀκροατήριο τοῦ Κυρίου τήν ἡμέρα ἐκείνη; Ἄνθρωποι ἀπό ὅλα τά στρώματα τῆς κοινωνίας. Ὑπῆρχαν ἀσφαλῶς καί μορφωμένοι, ὑπῆρχαν ὁπωσδήποτε καί ἀμόρφωτοι. Ἐργάτες, ἁλιεῖς, ποιμένες, πιθανόν καί στρατιωτικοί καί ἀξιωματοῦχοι. Ὅλοι εἶχαν ἐκπλαγεῖ καί γοητευθεῖ ἀπό τά λόγια Του.

Τί ἦταν ἐκεῖνο πού ἔκανε τούς ἀκροατές Του νά θαυμάζουν καί νά ἐκπλήσσονται μέ τή διδασκαλία τοῦ Κυρίου; Ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο δίδασκε. Ποιός ἦταν αὐτός ὁ τρόπος; Τί ἀναφέρει σχετικά ὁ Εὐαγγελιστής; «ἦν γάρ διδάσκων ὡς ἐξουσίαν ἔχων καί οὐχ ὡς οἱ γραμματεῖς» (στίχ. 29). Δίδασκε μέ κύρος καί αὐθεντία. Δέν παρέπεμπε σέ ἄλλο κύρος. Οἱ Προφῆτες ἔλεγαν «Τάδε λέγει Κύριος». Καί οἱ γραμματεῖς καί νομοδιδάσκαλοι ἐπεξηγοῦσαν ἁπλῶς τόν Μωσαϊκό Νόμο καί μάλιστα συνήθως πολύ τυπικά καί μέ ξηρό τρόπο, τονίζοντας κυρίως τό γράμμα καί ὄχι τό πνεῦμα τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Κύριος ὅμως ἔλεγε: «ἐγώ δέ λέγω ὑμῖν», ὡς Νομοδότης, ἐνῶ σέ μερικά σημεῖα τῆς ὁμιλίας Του μιλοῦσε καί ὡς τελικός Κριτής τῆς ἐφαρμογῆς τῶν λόγων Του ἀπό τούς ἀκροατές Του.

2. Ἀπ᾿ ὅ,τι θυμόμαστε ἀπό τίς συμμελέτες μας, ποιά γνώμη σχηματίσαμε καί ἐμεῖς γιά τή διδασκαλία Του; Θυμάστε νά χρησιμοποίησε φιλοσοφικούς, πολύπλοκους συλλογισμούς; Ἀσφαλῶς ὄχι.

Ὁ ἀείμνηστος Καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας στό ὑπέροχο σύγ­­γραμμά του «Ἰησοῦς ὁ ἀπό Ναζαρέτ» (ἔκδοση «ΖΩΗΣ», Ἀ­θῆ­­ναι 19553) γράφει σχετικά: «Ἡ ἁπλότης ἀποτελεῖ Κύριον χα­ρα­κτηριστικόν τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ… δέν ὁμιλεῖ ὡς ρήτωρ τοῦ βήματος ἤ ὡς φιλόσοφός τις ἐκ τῶν δοκίμων. Ὁ λόγος του εἶναι ἐστερημένος τῶν ἀττικῶν χαρίτων… Λείπουσι δέ ἀπό αὐτόν καί αἱ κοπιώδεις σειραί τῶν συλλογισμῶν, διά τῶν ὁποίων οἱ φιλόσοφοι ἐζήτουν ν’ ἀποδείξωσιν ἤ ν’ ἀνεύρωσι τήν ἀλήθειαν. Ὁ Ἰησοῦς ὁμιλεῖ πάντοτε ἁπλῶς, ὥστε νά καθίσταται ἀντιληπτός καί εἰς τούς ἥκιστα (ἐλάχιστα) ἀνεπτυγμένους ἀκροατάς του. Ἀπαραμίλλως δέ καί ἀξιοθαυμάστως κατορθώνει νά ἐνδύῃ τάς πλέον ὑψηλάς καί δυσνοήτους ἀληθείας μέ τό ἀφελέστερον καί ἁπλούστερον ἔνδυμα. Ἐάν τά διδάγματα τῶν φιλοσόφων ἦσαν καταληπτά μόνον ὑπό τῶν ὀλίγων, τοῦ Ἰησοῦ ὅμως ἡ διδασκαλία εἶναι εἰς πάντας προσιτή» (σελ. 204).

Ἐπιπλέον ὁ ἀείμνηστος Π. Ν. Τρεμπέλας ἀναφέρει: Ὡς Διδάσκα­λος ὁ Κύριος «ἀπευθύνεται εἰς ὅλας τάς ψυχικάς δυνάμεις τοῦ ἀν­θρώπου, εἰς τήν διάνοιαν, εἰς τήν καρδίαν, εἰς τήν βούλησιν… Ἐκδηλοῖ πάντοτε μοναδικήν ἱκανότητα ἵνα ἀνυψώνῃ τούς ἀκροατάς του ὑπέρ τά αἰσθητά καί ἵνα μεταφέρῃ αὐτούς ἀπό τῆς γῆς εἰς τόν οὐρανόν καί εἰς τάς σφαίρας τῶν οὐρανίων ἀληθειῶν καί τῆς πνευματικῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ» (σελ. 206).

Πολλοί ἱκανοί διδάσκαλοι ἐμφανίσθηκαν στήν ἱστορία τῆς ἀν­θρωπότητος καί βοήθησαν ἀσφαλῶς τούς ἀνθρώπους. Ὁ μονα­δι­κός ὅμως καί ἀπαράμιλλος Διδάσκαλος, ὁ εἰδικός στό νά μορ­φώνει Ἁγίους καί νά ἐξαγιάζει τά ἀκροατήριά Του, ἦταν ὁ Θεάνθρωπος Κύριος. Ἐκεῖνος ὁ Ὁποῖος διακήρυξε μέ αὐθεντία: «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή» (Ἰω. η΄ 12).

3. Ἄς ἔλθουμε ὅμως στούς καιρούς μας. Ἐμεῖς ἔχουμε τόν Κύριο νά ὁμιλεῖ διαρκῶς καί αἰωνίως, διαχρονικῶς, μέ τά ἱερά Εὐαγγέλια, ὅπου διασώζονται οἱ λόγοι Του. Εἴμαστε ἀναγνῶστες τῶν λόγων Του. Αἰσθανόμαστε ἄραγε ὅ,τι αἰσθάνθηκαν οἱ ἀκροατές τῆς «ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλίας» Του ἤ καί ἄλλων λόγων Του; (Ἀφήνουμε τά μέλη τοῦ Κύκλου μας νά ἐκφρασθοῦν ἐλεύθερα καί προσθέτουμε).

Ἄς μή μείνουμε μόνο στίς ἐξωτερικές ἐντυπώσεις ὡς πρός τή διδασκαλία Του, τήν ὁποία ἔχουμε στήν Καινή Διαθήκη. Ἐκτός ἀπό τό ὕφος καί τόν τρόπο τῆς διδασκαλία Του – πράγματα γιά τά ὁποῖα γράφουν πολλοί εἰδικοί, χωρίς νά αἰσθάνονται μάλιστα κάποτε τό βαθύτερο νόημα τῆς διδασκαλίας καί νά συγκλονίζονται ἀπό αὐτό – ἄς δοῦμε τί ἐπίδραση ἔχει ὁ λόγος Του στίς ψυχές μας.

Ὁ ἱερός Χρυσόστομος γράφει χαρακτηριστικά ὅτι ἡ Καινή Διαθήκη, ἡ ὁποία προβάλλει τά λόγια καί τή ζωή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἔχει ὡς ἔργο της «τόν ἄνθρωπον ἐργάσασθαι ἄγγελον» (PG 56, 317). Πῶς κατανοεῖτε τόν λόγο αὐτό; Ὅτι ὁ λόγος τοῦ Κυρίου μᾶς ἐξαγιάζει καί μᾶς ἀνυψώνει πνευματικά. Μᾶς ἱκανώνει νά μιμούμαστε στή ζωή μας τούς ἁγίους ἀγγέλους. Μᾶς βοηθάει νά διακρίνουμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί νά τό ἐφαρμόζουμε μέ προθυμία «ὡς ἐν οὐρανῷ, καί ἐπί τῆς γῆς» (Ματθ. ς΄ 10). Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς γράφει ὅτι «ἡ τῆς ἱερᾶς διδασκαλίας ἀκρόασις μετά τῆς ἐν Θεῷ ἀληθείας καί τόν θεάρεστον ὑποδείκνυσι βίον, παρ’ ὧν ἀμφοτέρων τῶν σωματικῶν καί γηΐνων περιφρονοῦντες πρός τήν ἐν οὐρανοῖς ἀποκειμένην ἐλπίδα τήν ἡμετέραν διάνοιαν ἀνατείνομεν» ( ΕΠΕ 11, 382).

Πῶς φαίνεται ἡ ἐπίδραση τῶν λόγων τοῦ Κυρίου σήμερα; Ὅπως συνέλαβε μέ τή σαγήνη τοῦ λόγου Του κάποιους ὑπηρέτες τῶν Φαρισαίων πού εἶχαν ἀποσταλεῖ γιά νά τόν συλλάβουν, ὁπό­τε ἐπέστρεψαν ἄπρακτοι καί διακήρυξαν σ’ αὐτούς πού τούς ἀπέστειλαν ὅτι «οὐδέποτε οὗτως ἐλάλησεν ἄνθρωπος, ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος» (Ἰω. ζ΄ 45-46), παρομοίως συλλαμβάνει καί στίς ἡμέρες μας τή μία μετά τήν ἄλλη τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων.

Τί γίνεται καί σήμερα μέ τό ἔργο τῶν φλογερῶν Ἱεραπο­στόλων; Μέ τή διάδοση τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου ἄνθρωποι δοῦ­λοι ἕως χθές τοῦ Σατανᾶ, ὄργανα τῆς μαγείας, ὑπόδουλοι τῶν σαρκικῶν ἡδονῶν, γεμάτοι ἀπό μίσος καί ἄγριες διαθέσεις, ἡμε­ρεύουν, μετανοοῦν, ἀλλάζουν ζωή καί ἀπό «λύκοι» γίνονται πρό­­βα­τα τῆς ποίμνης τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἀναρίθμητα τά σχετικά παραδείγματα τῶν θαυμαστῶν αὐτῶν μεταστροφῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι φθάνουν στό νά ἀγαποῦν καί αὐτούς ἀκόμη τούς ἐχθρούς τους μέ τή συναίσθηση ὅτι τηροῦν τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου.

Δέν ὑπάρχουν καί στίς δικές μας, τίς λεγόμενες χριστιανικές κοινωνίες, ἀνάλογα παραδείγματα τῆς ἐπιδράσεως τῶν λόγων τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ; Ἀσφαλῶς ὑπάρχουν. Ἄνθρωποι πού με­λετοῦν τά λόγια τοῦ Κυρίου ἤ ἀκοῦν ἀπό κηρύγματα ἑρμηνευ­μένους τούς λόγους αὐτούς καί συγκλονίζονται ψυχικά ὑπάρχουν καί σήμερα. Καί ἀνήκουν, ὅπως καί τότε οἱ ἀκροατές τῆς «ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλίας», σέ ὅλα τά κοινωνικά στρώματα. Μορφωμένοι καί ἀμόρφωτοι· ἐπώνυμοι καί ἀνώνυμοι· διάσημοι καί ἄσημοι· γνωστοί καί ἄγνωστοι μέ ἕνα λόγο τοῦ Κυρίου ἐντυπωσιάσθηκαν, φωτίσθηκαν καί ἔκαναν ἀποφασιστική στροφή στή ζωή τους.

Πῶς καί γιατί ἐπιδρᾶ στίς ψυχές ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, ὁ γραπτός καί προφορικός; Διότι ἔχει Χάρι. Δέν εἶναι ἀνθρώπινος. Εἶναι λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος γι’ αὐτό ἦλθε καί δίδαξε στόν κόσμο μας καί γι’ αὐτό εὐδόκησε νά καταγραφεῖ ὁ λόγος Του, γιά νά σώζονται αἰωνίως οἱ ἄνθρωποι ἀπό τή φθορά καί τόν θάνατο τῆς ἁμαρτίας. Αὐτός ἦταν καί εἶναι ὁ κύριος καί βασικός σκοπός τῆς διδασκαλίας Του καί γι’ αὐτό ἔχει ἐφοδιασθεῖ μέ αὐτή τή θεϊκή Χάρι ὁ λόγος Του. Συγκλονίζει κατά θαυμαστό τρόπο τήν ψυχή στήν ὁποία εἰσέρχεται, καί κινεῖ σέ νέα ἁγία ζωή τόν ἄνθρωπο. Ὁ λόγος Του εἶναι «ζῶν… καί ἐνεργής», ζωντανός καί δραστικός· ἔ­χει «πνεῦμα καί ζωή»· ἔχει Πνεῦμα Θεοῦ καί χαρίζει ζωή ἁγία καί θεάρεστη (βλ. Ἑβρ. δ΄ 12, Ἰω. ς΄ 63).

Αὐτή τή Χάρι τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου ἀσφαλῶς τή γνωρίζουμε ἐκ πείρας ὅλοι ἐμεῖς πού συμμετέχουμε στίς συνάξεις μας αὐτές. Κι ἔχουμε ὁπωσδήποτε ἐκτιμήσει τήν ἀξία τοῦ θείου λόγου καί τή σημαντική συμβολή του στήν ψυχική μας ἀνύψωση, ἀλλά καί στήν πνευματική ἀνύψωση τῆς κοινωνίας μας.

Ἄς εὐχαριστοῦμε ἐκ ψυχῆς τόν Κύριο, διότι μᾶς χάρισε σάν ἄλλη πυξίδα στήν πορεία τῆς ζωῆς μας τόν σωτήριο λόγο Του. Ἄς τόν μελετᾶμε βαθύτερα καί ἄς κάνουμε κοινωνούς τῆς θείας Χάριτος τοῦ ζωοποιοῦ λόγου τοῦ Κυρίου κι ὅσους δέν τόν ἔχουν γνωρίσει ἀκόμη. Εἶναι αὐτό μέγιστη προσφορά ἀγάπης.

ΣΥΝΘΗΜΑ: «Ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπί τῇ διδαχῇ αὐτοῦ» (Ματθ. ζ΄ 28).