ΘΕΜΑ: Μετά τή θεία Κοινωνία
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 29 Νοεμβρίου-5 Δεκεμβρίου 2021
ΑΡΘΡΟ: «Μετά τή θεία Κοινωνία», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2246/1-7-21/σελ. 293-294
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: 1. † Π. Ν. Τρεμπέλα, «Ἀπό τήν Ὀρθόδοξη λατρεία μας», σελ. 460-466, ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 201614. 2. † Ἀρχιμ. Θεοδώρου Κ. Μπεράτη, «Προσέλθετε…», σελ. 170-177, ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 20079.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Άρθρο
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Τό ἀποκορύφωμα τῆς θείας Λειτουργίας εἶναι ἡ προσέλευση τῶν πιστῶν στό Ποτήριο τῆς ζωῆς. Μέ τή θεία Κοινωνία ὁ Κύριος μᾶς χαρίζει ὅ,τι ὑψηλότερο μποροῦσε νά χαρισθεῖ στόν ἄνθρωπο: τόν ἴδιο τόν Ἑαυτό του. Μεταλαμβάνοντας τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, γινόμαστε ἕνα Σῶμα μέ τόν Χριστό. «Τό μυστήριο τοῦτο λέγεται Μετάληψις, διότι μέσῳ αὐτοῦ μεταλαμβάνουμε τήν θεότητα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, «Ἔκδοσις ’Oρθοδόξου πίστεως», PG 94, 1153).
Ἑπομένως ὀφείλουμε νά προσερχόμαστε στά Ἄχραντα Μυστήρια «μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης», «συνεσταλμένως καί εὐλαβῶς», μέ τεταμένη τήν προσοχή, «ταῖς ὑψηλαῖς φρεσί», δηλαδή μέ ψυχική ἀνάταση, μέ ἔνδυμα γάμου, «ψυχαῖς καθαραῖς, καί ἀρρυπώτοις χείλεσι», μέ καθαρή καρδιά καί ἁγνά χείλη, διώχνοντας μακριά καθετί τό γήινο καί ἁμαρτωλό.
Ἀλλά τή συνοχή καί τήν κατάνυξη πού μᾶς διακατέχει πρίν ἀπό τή θεία Κοινωνία δέν εἶναι σωστό νά τή διαδέχεται ἡ διάσπαση καί ὁ διασκορπισμός, πού γίνεται πολλές φορές μέ ἀνωφελεῖς συζητήσεις ἤ κοσμικές ἐνασχολήσεις, μέ ἀστεϊσμούς ἄκαιρους καί διαχύσεις. Ἡ συνοχή καί ἡ κατάνυξη πρέπει νά παραμένουν στίς καρδιές μας καί μετά τή θεία Κοινωνία, ὅσο τό δυνατόν περισσότερο. Τί ὀφείλουμε νά κάνουμε μετά τή θεία Κοινωνία; Γιά τό θέμα αὐτό θά μᾶς κατατοπίσει ἕνα ὡραιότατο λειτουργικό ἄρθρο πού δημοσιεύθηκε στό Περιοδικό «Ο ΣΩΤΗΡ», μέ τόν τίτλο: «Μετά τή θεία Κοινωνία», τεῦχ. 2246/1.7.21/σελ. 293-294.
Α΄ ΜΕΡΟΣ: Εὐχαριστία θερμή καί ὁλόψυχη δοξολογία
1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Μετά τή θεία Κοινωνία», ἕως ἐκεῖ πού λέει: «… Ὁ Χριστός προσφέρεται στούς πιστούς μέ τά ταπεινά εἴδη τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2246/1.7.21/σελ. 294, α΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Γιατί ἡ ἡμέρα πού κοινωνοῦμε εἶναι ἡ πιό μεγάλη ἡμέρα τῆς ζωῆς μας; (Σκέψεις Μελῶν…). Διότι μεταλαμβάνουμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Διότι παίρνουμε μέσα μας τόν Χριστό καί γινόμαστε χριστοφόροι καί θεοφόροι, σύσσωμοι καί σύναιμοι Χριστοῦ. Ἡ στιγμή αὐτή πού προσερχόμαστε μέ εὐλάβεια καί κοινωνοῦμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων εἶναι ἡ ἱερότερη στιγμή καί ὥρα τῆς ζωῆς μας.
2. Πότε καί πῶς προσερχόμαστε στή θεία Κοινωνία; (Σκέψεις Μελῶν…). Ὅταν ἔχουμε εὐλογία ἀπό τόν Πνευματικό καί ὅσο τό δυνατόν πιό καλά προετοιμασμένοι. Προετοιμαζόμαστε κατάλληλα ἀπό τίς προηγούμενες ἡμέρες τῆς ἑβδομάδος, καθαρίζουμε τήν ἀγωνιστική ψυχή μας στό φιλάνθρωπο Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως, προσευχόμαστε, διαβάζουμε ὡς προετοιμασία τά ἱερά Ἀναγνώσματα τῆς Κυριακῆς καί τήν Ἀκολουθία τῆς θείας Μεταλήψεως, παρακολουθοῦμε μέ εὐλάβεια τόν Ἑσπερινό, τόν Ὄρθρο, τή θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς, καί στό τέλος, ὅταν ὁ Λειτουργός παρουσιάζεται μέ τό ἅγιο Ποτήριο στήν ὡραία Πύλη καί μᾶς καλεῖ λέγοντας: «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης προσέλθετε», προσερχόμαστε μέ κατάνυξη καί κοινωνοῦμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων.
3. Μέ τή θεία Κοινωνία τελειώνουν ὅλα; Τί ἄλλο ὀφείλουμε νά κάνουμε ; (Σκέψεις Μελῶν…). Τό πρῶτο πού ὀφείλουμε νά κάνουμε, εἶναι νά δοξολογήσουμε καί νά εὐχαριστήσουμε τόν Δωρεοδότη Κύριο, πού μᾶς ἀξίωσε κι αὐτή τή φορά, «καί τῇ παρούσῃ ἡμέρᾳ», νά κοινωνήσουμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Αὐτό μᾶς προτρέπει νά κάνουμε ὁ Διάκονος, ἤ, ἄν δέν ὑπάρχει Διάκονος, ὁ λειτουργός ἱερέας ἀμέσως μετά τή θεία Κοινωνία: «Ὀρθοί· μεταλαβόντες τῶν θείων, ἁγίων, ἀχράντων, ἀθανάτων, ἐπουρανίων καί ζωοποιῶν, φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, ἀξίως εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ». Πόσο βαθιά νοήματα ἐκφράζουν οἱ λίγες, οἱ μετρημένες αὐτές λέξεις! Κοινωνήσαμε τά θεῖα, τά ἄχραντα, τά ἀθάνατα, τά ἐπουράνια καί ζωοποιά, τά φρικτά Μυστήρια καί ὀφείλουμε νά εὐχαριστήσουμε μέ ὅλη μας τήν καρδιά τόν Κύριο. Ἀπό τή γῆ τά πήραμε τά τίμια Δῶρα, τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ὅμως τά μετέβαλε. Γι᾿ αὐτό καί ὁ ἄρτος πού δέν εἶναι πλέον ἄρτος ἀλλά Σῶμα Χριστοῦ, καί ὁ οἶνος πού δέν εἶναι πλέον οἶνος ἀλλά Αἷμα Χριστοῦ, λέγονται «ἐπουράνια καί ἀθάνατα Μυστήρια». Ἀφοῦ λοιπόν μεταλάβαμε τά ἐπουράνια καί ἀθάνατα Μυστήρια, ὀφείλουμε νά εὐχαριστήσουμε ἐπάξια τόν Κύριο. Γι’ αὐτό ὁ λειτουργός ἱερέας ἀπαγγέλλει κατόπιν τήν Εὐχή τῆς Εὐχαριστίας: «Εὐχαριστοῦμεν σοι, Δέσποτα φιλάνθρωπε, εὐεργέτα τῶν ψυχῶν ἡμῶν, ὅτι καί τῇ παρούσῃ ἡμέρᾳ κατηξίωσας ἡμᾶς τῶν ἐπουρανίων σου καί ἀθανάτων μυστηρίων…». Γενικῶς ὅλο τό τμῆμα τῆς θείας Λειτουργίας μετά τή θεία Κοινωνία εἶναι τμῆμα Εὐχαριστίας πρός τόν Θεό πού μᾶς ἀξίωσε νά μεταλάβουμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων καί ἀκολουθεῖ ἡ Ἀπόλυση.
Ἀλλά καί ἡ Ἀκολουθία τῆς Εὐχαριστίας μετά τή θεία Μετάληψη, πού καλοῦνται νά τή διαβάζουν οἱ πιστοί Χριστιανοί, εἴτε στόν ἱερό Ναό εἴτε ὅταν ἐπιστρέφουν στό σπίτι τους, τό ἴδιο μᾶς προτρέπει νά κάνουμε: «Ἐπάν δέ τύχῃς τῆς καλῆς μετουσίας τῶν ζωοποιῶν μυστικῶν δωρημάτων, ὕμνησον εὐθύς, εὐχαρίστησον μέγα, καί τάδε θερμῶς ἐκ ψυχῆς Θεῷ λέγε: Δόξα σοι, ὁ Θεός· δόξα σοι, ὁ Θεός· δόξα σοι, ὁ Θεός»! Ἕπονται τῆς Ἀκολουθίας μετά τή θεία μετάληψη πέντε ὡραιότατες Εὐχές, μέ τίς ὁποῖες εὐχαριστοῦμε τόν Κύριο πού κοινωνήσαμε: «Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε ὁ Θεός μου, ὅτι οὐκ ἀπώσω με τόν ἁμαρτωλόν, ἀλλά κοινωνόν με γενέσθαι τῶν ἁγιασμάτων σου κατηξίωσας. Εὐχαριστῶ σοι ὅτι με τόν ἀνάξιον μεταλαβεῖν τῶν ἀχράντων σου καί ἐπουρανίων δωρεῶν κατηξίωσας».
Ἀλλά καί ὁ Χριστιανός ποιητής Γ. Βερίτης στό ἐξαίρετο ποίημά του «Ὁ κοινωνικός» μᾶς προτρέπει νά εὐχαριστήσουμε ἐπάξια τόν Κύριο: «Σ᾿ εὐχαριστῶ πού καταδέχτηκες/ στή φάτνη τούτη νά ξανάρθεις/. Ὤ μεῖνε χρόνια, χρόνια ἀτέλειωτα/ μέσα μου ἀφέντης καί μονάρχης/. Μεῖνε γιά πάντα ὅπως καί σήμερα/ μές᾿ στήν καρδιά μου Σ᾿ ἔχω πάρει/ μέ τήν πλαστουργική Σου δύναμη/ καί τήν ἁγνιστική Σου Χάρι/. Μεῖνε, τό θάρρος μου κι ἡ ἐλπίδα μου,/ φίλος, Παράκλητος, Θεός μου!/ Μέ Σένα θά ᾿μαι παντοδύναμος/ καί νικητής ὅλου τοῦ κόσμου».
Αὐτό λοιπόν εἶναι τό πρῶτο πού ὀφείλουμε νά κάνουμε μετά τή θεία Κοινωνία: Νά εὐχαριστήσουμε τόν Κύριο γιά τή δωρεά τῆς θείας μεταλήψεως. Ἡ δωρεά αὐτή εἶναι τόσο μεγάλη, πού ὅμοιά της δέν ὑπάρχει ἄλλη.
Ἀλλά ἡ θεία Κοινωνία δέν εἶναι μόνο δωρεά. Εἶναι καί δύναμη, καί ὅπλο ἀκαταμάχητο, γιά νά ἀγωνιζόμαστε νικηφόρα «τόν καλόν ἀγῶνα τῆς πίστεως», ὅπως θά δοῦμε στή συνέχεια.
Β΄ ΜΕΡΟΣ: Πῶς νά φυλάσσουμε τόν πολύτιμο Μαργαρίτη
1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί ἄλλο χρειάζεται νά κάνουμε μετά τή θεία Κοινωνία; (Σκέψεις Μελῶν…). Τό ζητούμενο μετά τή θεία Κοινωνία εἶναι νά κρατήσουμε τόν Χριστό, γιά νά ἐνεργήσει ἡ Χάρις Του καί νά γίνει ἡ θεία Κοινωνία «εἰς ἴασιν ψυχῆς τε καί σώματος, εἰς ἀποτροπήν παντός ἐναντίου, εἰς φωτισμόν τῶν ὀφθαλμῶν τῆς καρδίας μου, εἰς εἰρήνην τῶν ψυχικῶν μου δυνάμεων, εἰς πίστιν ἀκαταίσχυντον, εἰς ἀγάπην ἀνυπόκριτον, εἰς πλησμονήν σοφίας, εἰς περιποίησιν τῶν ἐντολῶν σου, εἰς προσθήκην τῆς θείας σου χάριτος καί τῆς σῆς βασιλείας οἰκείωσιν», ὅπως λέμε στήν πρώτη Εὐχή τῆς Εὐχαριστίας μετά τή θεία Μετάληψη. Δύο πιστοί Χριστιανοί μέ εὐλάβεια τήν Κυριακή κοινώνησαν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Τήν Πέμπτη μετά τή θεία Κοινωνία ξανανταμώθηκαν καί εἶπε ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο στόν ἄλλο: «Φυλάσσεις τόν πολύτιμο Μαργαρίτη; Δηλαδή, τή θεία Κοινωνία πού κοινώνησες, τή φυλάττεις;» Ἔχει νόημα αὐτό τό ἐρώτημα, διότι εἶναι πολύ εὔκολο, ἄν δέν προσέξουμε, λίγο μετά τή θεία Κοινωνία νά ξεχάσουμε ὅτι πήραμε μέσα μας τόν θεῖο Μαργαρίτη καί εἴτε νά τόν περιφρονοῦμε μέ τήν πολυφαγία εἴτε νά τόν λησμονοῦμε καί νά μᾶς ἀπορροφοῦν χίλιες δυό ἄλλες ἀσχολίες. Τό θεάρεστο εἶναι ἡ συνοχή καί ἡ κατάνυξη πού μᾶς διακατέχει πρίν ἀπό τή θεία Κοινωνία νά συνεχισθεῖ καί μετά τή θεία Κοινωνία. Νά τό ἔχουμε στόν νοῦ μας ὅτι κοινωνήσαμε καί νά τιμοῦμε καί εὐλαβούμαστε τή θεία Κοινωνία, γιά νά φέρει τά ὑπερφυή καί ὑπερθαύμαστα ἀποτελέσματα. Γι᾿ αὐτό ἀπευθύνουμε στήν Εὐχή τῆς Εὐχαριστίας μετά τή θεία Μετάληψη καί ἱκετήριες δεήσεις στόν Κύριο: «Ὀρθοτόμησον ἡμῶν τήν ὁδόν, στήριξον ἡμᾶς ἐν τῷ φόβῳ σου τούς πάντας, φρούρησον ἡμῶν τήν ζωήν, ἀσφάλισε ἡμῶν τά διαβήματα, εὐχαῖς καί ἱκεσίαις τῆς ἐνδόξου Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας καί πάντων τῶν ἁγίων σου». Παίρνουμε ἀποφάσεις καί δίνουμε ὑποσχέσεις νά πορευόμαστε σύμφωνα μέ τό ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ. Παρακαλοῦμε τόν Κύριο νά εἶναι ἴσιος ὁ δρόμος τῆς ζωῆς μας, νά μᾶς στηρίξει στόν φόβο του, νά φρουρήσει τή ζωή μας, νά καταστήσει ἀσφαλή στήν ἀρετή τήν πορεία μας…
2. Ποιά εἰκόνα χρησιμοποιεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος γιά νά παραστήσει τό πόσο φοβεροί γινόμαστε στόν διάβολο μετά τή θεία Κοινωνία; (Σκέψεις Μελῶν…). Λέει ὅτι γινόμαστε «ὡς λέοντες πῦρ πνέοντες (σάν λιοντάρια πού βγάζουν ἀπό τό στόμα τους φωτιά), οὕτως ἀπό τῆς τραπέζης ἀναχωρῶμεν ἐκείνης, φοβεροί τῷ διαβόλῳ γινόμενοι». Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βοστρηνός συνάντησε τρεῖς νέες πού ἐνεφοροῦντο ἀπό πονηρά πνεύματα καί ρώτησε τούς δαίμονες πού κατοικοῦσαν σ᾿ αὐτές; «Ποιά πράγματα φοβεῖσθε πιό πολύ ἀπό αὐτά πού κάνουν οἱ Χριστιανοί;» Οἱ δαίμονες ἀπάντησαν: «Ἕν μέν» ὅπερ φορεῖτε εἰς τόν τράχηλον ὑμῶν (ἐννοοῦσαν τόν Σταυρό) καί ἕν μέν, ὅπερ λούεσθε εἰς τήν ἐκκλησίαν (ἐννοοῦσαν τό ἅγιο Βάπτισμα) καί ἕν, ὅπερ τρώγετε εἰς τήν σύναξιν (ἐννοοῦσαν τή θεία Κοινωνία)». «Καί ποιό ἀπό τά τρία φοβεῖσθε περισσότερο;», τούς ξαναρώτησε. Κι οἱ δαίμονες ἀπάντησαν: «εἰ ἐφυλάσσετε καλῶς ὅπερ μεταλαμβάνετε, (ἄν φυλάσσατε καλά τόν Χριστό πού μεταλαμβάνετε) οὐκ ἴσχυσεν οὐδείς ἐξ ὑμῶν ἀδικῆσαι Χριστιανόν (δέν θά μποροῦσε κανείς ἀπό μᾶς τούς δαίμονας νά σᾶς βλάψει)» (PG 147, 801). Τούς καίει τούς δαίμονες ἡ θεία Κοινωνία. Φεύγουν μακριά καί ἔρχονται ἄγγελοι νά μᾶς βοηθήσουν.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Εὐχαριστία θερμή καί ὁλόψυχη δοξολογία μετά τή θεία Κοινωνία καί ἀπόφαση γιά μιά σταθερή πορεία ζωῆς κατά πάντα σύμφωνη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Παίρνουμε δύναμη ἀπό τή θεία Κοινωνία, γιά νά ἀγωνιζόμαστε μέ ὅλες τίς δυνάμεις μας νά πορευόμαστε κατά τό ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καί ἑτοιμαζόμαστε γιά τήν ἑπόμενη θεία Κοινωνία, γιά νά προσέλθουμε πάλι στό Ποτήριο τῆς ζωῆς.
ΣΥΝΘΗΜΑ
«Τοῦ Δείπνου σου τοῦ Μυστικοῦ σήμερον Υἱέ Θεοῦ, κοινωνόν με παράλαβε…» (Κοινωνικό Μ. Πέμπτης)
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό ἄρθρο «Αὐτός ὁ τόπος»! «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2253/15-11-21/σελ. 457-458.
