9. «Οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος» (13-19/12)

ΘΕΜΑ: «Οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος»
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 13-19 Δεκεμβρίου 2021
ΑΡΘΡΟ: «Οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2255/15.12.2021/ σελ. 505-506.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Λουκ. β΄ 7
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: 1. † Ἀρχιμ. Γεωργίου Ἰ. Δημοπούλου, «Παι­δίον ἐγεννήθη ἡμῖν», σελ. 85-92, ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 2006⁶. 2. Ἀρχιμ. Ἀστερίου Σ. Χατζηνικολάου, «Πορεία πρός τή Βη­θλεέμ», σελ. 19-22, ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 2019². 3. Ἀθανασίου Ἀθ. Φραγκοπούλου, «Στή Γέννηση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ», σελ. 20-22, 36-39, 82-84, 107-109, ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 2013².

---

Μεταφορτώσεις

Θέμα για τους κυκλάρχες

Άρθρο

Συμπληρωματικό

Παπυράκι

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Ἔρχονται τά Χριστούγεννα. Δέκα περίπου ἡμέρες μᾶς χωρίζουν ἀπ᾿ αὐτά. Τά παλαιότερα χρόνια οἱ Χριστιανοί πρόσμεναν τά Χριστούγεννα καί ἑτοιμάζονταν νά τά γιορτάσουν «θεοπρεπῶς»: μέ νηστεία, προσευχή, ἱερά Ἐξομολόγηση, θεία λατρεία, μελέτη ἐπίκαιρων βιβλίων. Ἤθελαν νά γιορτάσουν ἀληθινά, πνευματικά Χριστούγεννα, Χριστούγεννα μέ τόν Χριστό στήν καρδιά τους. Ἐμεῖς μέ τί αἰσθήματα, μέ τί διαθέσεις, μέ ποιά προετοιμασία θά ὑποδεχθοῦμε τόν τεχθέντα Κύριο; Ἔχουμε τόπο νά Τοῦ προσφέρουμε; Ὑπάρχει κατάλυμα στή φάτνη τῆς ψυχῆς μας γιά τό θεῖο Βρέφος τῆς Βηθλεέμ;

Ἄς μεταφερθοῦμε νοερῶς στή Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας. Σύμφωνα μέ τή διήγηση τοῦ κατά Λουκᾶν ἱεροῦ Εὐαγγελίου (κεφ. β΄ 1-7), ὁ Καίσαρας Αὔγουστος μέ διάταγμά του ζητοῦσε νά ἐγγραφοῦν στούς δημόσιους φο­ρολογικούς καταλόγους ὅλοι οἱ κάτοικοι τοῦ κόσμου πού βρίσκονταν κάτω ἀπό τήν κυριαρχία τῶν Ρωμαίων. Ἡ ἀπογραφή αὐτή ἦταν ἡ πρώτη πού ἔγινε στήν Ἰουδαία, τήν ἐποχή πού ἡγεμόνας τῆς Συρίας ἦταν ὁ Κυρήνιος. Ὅλοι πήγαιναν νά ἀπογραφοῦν, καθένας στήν πόλη ἀπό τήν ὁποία καταγόταν ἡ οἰκογένειά του. Ἀνέβηκε λοιπόν καί ὁ Ἰωσήφ ἀπό τή Γαλιλαία, ἀπό τήν πόλη Ναζαρέτ ὅπου ἔμενε, στήν Ἰουδαία, στήν πόλη τοῦ Δαβίδ πού ὀνομάζεται Βηθλεέμ, ἐπειδή καταγόταν ἀπό τό γένος καί τήν οἰκογένεια τοῦ Δαβίδ. Καί πῆγε ἐκεῖ γιά νά ἀπογραφεῖ μαζί μέ τή Μαρία, τή γυναίκα πού ἦταν ἀρραβωνιασμένη μ᾿ αὐτόν, ἡ ὁποία ἦταν ἔγκυος. Καί δηλώθηκε ὡς ἔγκυος, ἔτσι ὥστε καί ὁ Κύριος τόν Ὁποῖο βάσταζε στούς κόλπους της, νά καταγραφεῖ ὡς φορολογούμενος ἀπό τόν ρωμαϊκό νόμο. Καί τόν καιρό πού ἦταν αὐτοί ἐκεῖ, συμπληρώθηκαν οἱ ἡμέρες τῆς Παρθένου γιά νά γεννήσει, ὅπως θά δοῦμε στό ἁγιογραφικό Ἀνάγνωσμα καί στό ἄρθρο «Οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2255/15.12.2021/ σελ. 505-506, πού θά μελετήσουμε σήμερα.

ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

«Καί ἔτεκε τόν υἱόν αὐτῆς τόν πρωτότοκον καί ἐσπαργάνωσεν αὐτόν ἐν τῇ φάτνῃ, διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι». Καί γέννησε τόν πρῶτο καί μονογενή Υἱό της, καί τόν περιτύλιξε μέ σπάργανα, καί τόν ἔβαλε μέσα στή φάτνη, διότι δέν ὑπῆρχε γι᾿ αὐτούς τόπος στό πανδοχεῖο πού στάθμευσαν γιά νά περάσουν τή νύχτα, λόγῳ τῆς συρροῆς πολλῶν ξένων πού ἦλθαν γιά νά ἀπογραφοῦν (Λουκ. β΄ 7).

Ἑρμηνευτικά σχόλια: Ὁ Κύριος γεννήθηκε ὡς πτωχό καί ἀδύναμο Βρέφος στό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ καί ἀνακλίθηκε σέ φάτνη ἀνάμεσα σέ δυό ζῶα (Ἀμβακούμ β΄ 2). Κατά τόν προφήτη Ἡσαΐα τά δύο αὐτά ζῶα ἦταν ἕνα βόδι κι ἕνα γαϊδουράκι (Ἡσ. α΄ 3)· ζῶα πού δέν διακρίνονται γιά τή νοημοσύνη τους, ἀλλά γνώρισαν τόν Κύριό τους. Ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι πού εἶναι ἐξυπνότεροι ἀπό τά ἄλογα ζῶα, δέν Τόν ἀντιλήφθηκαν.

Φάτνη εἶναι τό παχνί πού τρῶνε τά ζῶα τήν τροφή τους. Αὐτή ἦταν τό πρῶτο «λίκνον», ἡ πρώτη κούνια στήν ὁποία τοποθέτησε ἡ Παρθένος Μαρία τό θεῖο Βρέφος «ἐσπαργανωμένον». Μᾶς κάνει ἐντύπωση ὅτι ὅλα στή θεία Γέννηση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ ἦταν τόσο φτωχικά, τόσο εὐτελή, ἀλλά συγχρόνως καί τόσο πλούσια, τόσο ἐπίσημα! «Τό ἐπίσημον αὐτοῦ ταπείνωσίς ἐστι καί πτωχεία καί εὐτέλεια», λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Ἡ πτωχεία τοῦ Κυρίου μας ἦταν ἑκούσια πτωχεία. «Δι᾿ ἡμᾶς ἐπτώχευσε πλούσιος ὤν, ἵνα ἡμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσωμεν» (Β΄ Κορ. η΄ 9)! Γεννήθηκε πτωχός, γιά νά πλουτήσουμε ἐμεῖς πνευματικά, ἀλλά καί γιά νά μάθουμε νά βοηθοῦμε τούς πτωχούς πού ἔχουν ἀνάγκη, ἰδίως τώρα πού πλησιάζουν τά Χριστούγεννα, ἡ γιορτή τῆς ἀγάπης.

Α΄ ΜΕΡΟΣ: «Οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος»

1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2255/15.12.21/σελ. 505-506, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Τό αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καί ἐπί τά τέκνα ἡμῶν» (Ματθ. κζ΄ 25), σελ. 506, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Γιατί γεννήθηκε ὁ Χριστός σέ σπήλαιο καί ἀνακλίθηκε σέ φάτνη; (Σκέψεις Μελῶν…). Διότι κανένα σπίτι δέν τούς φιλοξένησε, οὔτε τό μοναδικό πανδοχεῖο τῆς Βηθλεέμ τούς δέχθηκε, λόγῳ τῆς συρροῆς πολλῶν ξένων πού πῆγαν στή Βηθλεέμ νά ἀπογραφοῦν. Ἔτσι ἡ μόνη ἐπιλογή τους ἦταν νά διανυκτερεύσουν στόν στάβλο τοῦ πανδοχείου, στόν ὁποῖο στάβλιζαν οἱ ταξιδιῶτες τά ζῶα τους.

2. Τί συμβολίζουν ὁ στάβλος καί ἡ φάτνη; (Σκέψεις Μελῶν…). Συμβολίζουν τό κατάντημα τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, πού μοιάζει τό ἐσωτερικό του μέ δυσώδη καί ἀκάθαρτο στάβλο. Ὅσο πιό πολύ ἀπομακρυνόμαστε ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τόσο πιό ἀκάθαρτη καί δυσώδης γίνεται ἡ ψυχή μας. Ἀλλά καί οἱ ἐνέργειές μας δέν διαφέρουν πολύ ἀπό τίς ἐνέργειες τῶν ἀλόγων ζώων, ὅπως ψάλλει ὁ ἱερός Ψαλμωδός: «παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καί ὡμοιώθη αὐτοῖς» (Ψαλ. μη΄ [48] 13).

3. Τί ἄλλο συμβολίζει ἡ ἔλλειψη χώρου γιά τόν τεχθέντα Κύριο; (Σκέψεις Μελῶν…). Συμβολίζει τήν ἀποδοχή ἤ ὄχι πού θά ἔβρισκε στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων ὁ Λυτρωτής τοῦ κόσμου. Ἐνῶ «ὁ κόσμος δι᾿ αὐτοῦ ἐγένετο» (Ἰω. α΄ 10), ὅταν ἐνηνθρώπησε τό δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, οἱ ἄνθρωποι ἦταν τυφλοί πνευματικά καί δέν Τόν ἀντιλήφθηκαν. Κι ὄχι μόνο ὁ πολύς κόσμος, ἀλλ᾿ οὔτε οἱ ἄνθρωποι τοῦ στενοῦ περιβάλλοντός Του Τόν δέχθηκαν. «Εἰς τά ἴδια ἦλθε καί οἱ ἴδιοι αὐτόν οὐ παρέλαβον» (Ἰω. α΄ 11). Ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ἀντιμετώπισαν οἱ κάτοικοι τῆς Βηθλεέμ, ὁ Ἡρώδης, οἱ ἀρχιερεῖς, οἱ γραμματεῖς καί οἱ Φαρισαῖοι τόν τεχθέντα Κύριο δείχνει ὅτι οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι δέν τόν δέχονται τόν Χριστό, γιορτάζουν Χριστούγεννα χωρίς Χριστό. Ἐνῶ ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο Τόν προσκύνησαν οἱ ποιμένες, οἱ Μάγοι, ὁ πρεσβύτης Συμεών, ἡ προφήτιδα Ἄννα δείχνει ὅτι κάποιες ὡραῖες ψυχές γιορτάζουν Χριστούγεννα μέ τόν Χριστό στήν καρδιά τους.

4. Ἡ ἔλλειψη χώρου γιά τόν Χριστό παρατηρήθηκε μόνο τήν ἅγια νύχτα τῶν Χριστουγέννων ἤ συνεχίστηκε καί κατόπιν; (Σκέψεις Μελῶν…). Συνεχίστηκε καί κατόπιν. Ὁ Ἡρώδης δέν Τόν παραδέχθηκε. Ὁ Καίσαρας Αὔγουστος οὔτε κάν τό πληροφορήθηκε. Ὁ Πιλάτος Τόν καταδίκασε σέ θάνατο. Οἱ Ρωμαῖοι Τόν περιέπαιξαν. Οἱ ἀρχιερεῖς, οἱ γραμματεῖς, οἱ Φαρισαῖοι καί ὁ εὐμετάβολος ὄχλος φάνηκαν ἀπέναντί Του πιό σκληροί κι ἀπό τούς ἐθνικούς. Οἱ συμπατριῶτες Του οἱ Ναζαρηνοί Τόν ἔφεραν «ἕως ὀφρύος τοῦ ὄρους», γιά νά Τόν σπρώξουν στόν γκρεμό νά σκοτωθεῖ (Λουκ. δ΄ 29). Οἱ Γαδαρηνοί Τόν παρακάλεσαν νά φύγει ἀπό τόν τόπο τους (Λουκ. η΄ 37). Καί ὅλοι μαζί ἀνέλαβαν τήν εὐθύνη τῆς θανατικῆς ἐκτελέσεώς Του λέγοντας: «Τό αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καί ἐπί τά τέκνα ἡμῶν» (Ματθ. κζ΄ 25).

Β΄ ΜΕΡΟΣ: Στή δική μας καρδιά ὑπάρχει τόπος γιά τόν Χριστό;

1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Μετά ἀπό 2021 χρόνια, οἱ ἐπιγενέστεροι γίναμε πιό φιλόξενοι στόν Χριστό ἤ μήπως παρουσιαζόμαστε τό ἴδιο ἀφιλόξενοι; (Σκέψεις Μελῶν…). Δυστυχῶς καί σήμερα οἱ πολλοί δέν προθυμοποιοῦνται νά προσφέρουν «κατάλυμα» στόν τεχθέντα Κύριο. Βρώμικος, σκοτεινός καί παγερός ἐξακολουθεῖ νά εἶναι ὁ στάβλος τῆς καρδιᾶς μας. Πόση ἀπιστία στούς καιρούς μας! Πόση ψυχρότητα καί ἀδιαφορία πρός τό πρόσωπό Του! Πόση ἀπάθεια γιά τή Γέννησή Του! Καί σήμερα «ὁ κόσμος αὐτόν οὐκ ἔγνω». Καμιά βαθύτερη γνωριμία μέ τόν Χριστό. Καμιά οὐσιαστική σχέση μέ τόν Χριστό. Τά Χριστούγεννα, γιά ὅσουν ζοῦν κοσμική ζωή, εἶναι γιορτή ἐξωτερική πού δέν ἐγγίζει τό βάθος τῆς καρδιᾶς τους. Περιορίζουν τόν ἑορτασμό τῶν Χριστουγέννων στό γιορτινό τραπέζι τους. Ἀλλά μήπως ὁ Χριστός μένει ἀπρόσιτος καί σ᾿ αὐτούς πού τυπικά ἐκκλησιάζονται καί κοινωνοῦν; Μήπως ὅταν ἔρχονται τά Χριστούγεννα, κι ἐμᾶς μᾶς πνίγουν οἱ φροντίδες γιά δευτερότερα πράγματα καί παραμελοῦμε τήν ἕνωσή μας μέ τόν Κύριο; Μήπως κι ἐμεῖς λέμε στόν Χριστό: «Ἔχω μιά σπηλιά σέ μιά ἀπόμερη γωνιά. Ἐκεῖ νά πᾶς νά μείνεις»!

2. Ἡ τελευταία παράγραφος τοῦ ἄρθρου ἀναπτύσσει ὅτι ὑπάρχει καί ἡ ἐξαίρεση σ᾿ αὐτό τόν κανόνα. Τί ἔχετε νά πεῖτε πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…). Ὅπως τότε ὑπῆρξαν οἱ ποιμένες, οἱ Μάγοι καί ἄλλες καλοδιάθετες ψυχές πού δέχθηκαν τόν Σωτήρα Χριστό, ἔτσι καί σήμερα ὑπάρχουν ταπεινές καί καλοδιάθετες ψυχές πού δέχονται, πιστεύουν, προσκυνοῦν, λατρεύουν τόν τεχθέντα Κύριο, τηροῦν τό ἅγιο θέλημά του καί ἑτοιμάζονται νά γιορτάσουν πνευματικά Χριστούγεννα. Ὑπάρχει τό λῆμμα τοῦ Θεοῦ (=αὐτοί πού δέχονται τόν Χριστό) πού γίνονται τό κατάλυμα τοῦ Χριστοῦ (=αὐτοί πού δέχονται νά γίνει ἡ καρδιά τους φάτνη γιά τόν Χριστό). Ὑπάρχουν καί σήμερα πιστοί πού προσμένουν τή μεγάλη ἡμέρα τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, πού ἀξιώνονται νά γιορτάσουν Χριστούγεννα καί μέ­σα στήν καρδιά τους. Σέ κάθε ἐποχή ἡ ζωντανή Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ γιορτάζει ἀληθινά Χριστούγεννα. Ἄ­φοβοι ὅλοι αὐτοί οἱ πιστοί μπροστά στό ἐξαγριωμένο βλέμμα τοῦ κάθε Ἡρώδη, πού μάταια πασχίζει νά ἐμποδίσει τήν ἐπικράτηση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ στή γῆ, καθαρισμένοι στό λουτρό τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως ἔρχονται σάν ἄλλοι ποιμένες καί μάγοι στούς ἱερούς Ναούς μας νά προσφέρουν ὡς κατάλυμα στόν Χριστό τίς καρδιές τους, νά Τόν παραλάβουν μέ τή θεία Κοι­νωνία καί νά γιορτάσουν ἀληθινά Χριστούγεννα. Ἀξία ἔχει ὅτι τό κάνουν μέ τήν καρδιά τους, μέ ὅλη τήν ἐλευθερία τους. Ἔτσι δίπλα στό παγερό βλέμμα τῶν ἀδιάφορων ἀνθίζει τό χαμόγελο τῆς ἐλπί­δας καί μαζί μέ τίς ἄχρωμες εὐχές τοῦ κατεστημένου κινοῦνται ζεστά καί εὐγνώμονα τά χείλη πού ψάλλουν μαζί μέ τούς ἀγγέλους: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία»!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Νά καθαρίσουμε τήν ἀγωνιστική ψυχή μας στό φιλάνθρωπο Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως, νά ἀλληλοσυγχωρηθοῦμε, νά προετοιμασθοῦμε κατάλληλα, νά δείξουμε ἀγάπη στούς ἐμπερίστατους ἀδελφούς. Κι ὅταν φθάσουμε στή Μητρόπολη πασῶν τῶν ἑορτῶν νά πᾶμε νά λειτουρ­γηθοῦμε καί νά κοινωνήσουμε τῶν ἀχράντων Μυστηρίων, γιά νά γιορτάσουμε ἀληθινά Χριστούγεννα μέ τόν Χριστό στήν καρδιά μας.

ΣΥΝΘΗΜΑ
«Οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι» (Λουκ. β΄ 7)

* Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό κύριο ἄρθρο «Ἐξαγοραζόμενοι τόν καιρόν», Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2256/1.1.22/σελ. 1-2.