Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Μελετήσαμε στίς προηγούμενες συνάξεις μας τήν «ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλία» τοῦ Κυρίου μας καί εἴδαμε πόσο σπουδαῖα μηνύματα περιέχει γιά τή ζωή μας. Ἐκτός ὅμως ἀπό τήν ὁμιλία αὐτή ὁ Κύριος ἔκανε καί ἄλλες μικρότερες ὁμιλίες, ἀνάλογα μέ τίς περιστάσεις, οἱ ὁποῖες περιέχουν ἐπίσης σημαντικά νοήματα. Ἀπό αὐτές λοιπόν τίς μικρές Του ὁμιλίες, ὅπως τίς διασώζει ὁ ἅγιος εὐαγγελιστής Ματθαῖος, θά παίρνουμε τίς ἀφορμές γιά τίς συζητήσεις μας στίς ὑπόλοιπες συνάξεις μας ἕως τό τέλος τοῦ πνευματικοῦ αὐτοῦ ἔτους.
Μελέτη περικοπῆς: Ματθ. ι΄ 29-31.
1. Ἡ περικοπή αὐτή εἶναι τμῆμα τῆς ὁμιλίας τοῦ Κυρίου πρός τούς Μαθητές Του, ὅταν τούς ἀπέστειλε νά κηρύττουν στήν Ἰουδαία καί τή Γαλιλαία τόν θεῖο λόγο. Ἡ ὁμιλία αὐτή περιέχει σοφές ὁδηγίες γιά τό ἱερό τους ἔργο. Πρός τό τέλος της τονίζει καί ὁρισμένες ἀλήθειες, οἱ ὁποῖες ἀφοροῦν ὄχι μόνο τούς Μαθητές καί τούς συνεχιστές τοῦ ἔργου τους κληρικούς, ἱεραποστόλους, κατηχητές κλπ., ἀλλά γενικά ὅλους τούς πιστούς.
Ποιά εἶναι ἡ κυρίαρχη ἔννοια τῶν τριῶν στίχων τῆς περικοπῆς μας; Ἡ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Χρησιμοποιεῖ δύο μεταφορές, γιά νά τονίσει τήν ἔννοια τῆς ἐμπιστοσύνης στή θεία Πρόνοια. Ποιά εἶναι ἡ πρώτη;
Ἡ φροντίδα τοῦ Κυρίου γιά τά σπουργίτια. Δύο σπουργίτια, ρωτᾶ μέ τρόπο παιδαγωγικό, δέν πωλοῦνται δέκα λεπτά; Καί ὅμως οὔτε ἕνα ἀπό αὐτά, πού ἀξίζει πέντε μόνο λεπτά, δέν χάνεται, δέν πέφτει νεκρό στή γῆ, χωρίς νά τό γνωρίζει καί νά τό ἐπιτρέπει ὁ ἐπουράνιος Πατήρ. «Βεβαιοῦται ἐνταῦθα ἡ ἀπόλυτος πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Τοῦ εὐτελεστέρου τῶν δημιουργημάτων ὁ θάνατος δέν παρέρχεται ἀπαρατήρητος ὑπό τοῦ Πατρός σας» (Ὑπόμν. Π. Ν. Τρεμπέλα). «Οὐδέν αὐτόν λανθάνει τῶν γινομένων» (ἱερός Χρυσόστομος, ΕΠΕ 10, 472). Δέν διαφεύγει ἀπό τήν προσοχή Του τίποτε ἀπ᾿ ὅσα συμβαίνουν στή γῆ. «Οὐδέν ἀπρονόητον, οὐδέ ἠμελημένον παρά τῷ Θεῷ», ἔλεγε καί ὁ Μέγας Βασίλειος, «πάντα σκοπεύει (=παρατηρεῖ) ὁ ἀκοίμητος ὀφθαλμός. πᾶσι πάρεστιν (=παρευρίσκεται) σκορπίζων ἑκάστῳ τήν σωτηρίαν. Πολλάκις γοῦν καί ἐν τοῖς μικροτάτοις ἡ σοφία αὐτοῦ καί ἡ πρόνοια διαφαίνεται» (PG 32, 1372).
Ποιά εἶναι ἡ δεύτερη μεταφορά; Ἡ γνώση ἀπό τόν Θεό τοῦ ἀριθμοῦ τῶν τριχῶν τῆς κεφαλῆς μας. Τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι γνωρίζει ὁ Θεός καί τίς ἐλάχιστες λεπτομέρειες τῆς ζωῆς μας. Χρησιμοποιεῖ αὐτή τή μεταφορά ὁ Κύριος, σημειώνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ὄχι γιά νά πεῖ «ὅτι τάς τρίχας ὁ Θεός ἀριθμεῖ, ἀλλ’ ἵνα τήν ἀκριβῆ γνῶσιν καί τήν πολλήν πρόνοιαν τήν περί αὐτούς ἐνδείξηται» (ΕΠΕ 10, 472).
Στήν Παλαιά Διαθήκη καί συγκεκριμένα στό Βιβλίο τοῦ Ἰώβ ἀναφέρεται ὅτι ὁ Θεός γνωρίζει καί πόσες εἶναι οἱ σταγόνες τῆς βροχῆς: «Ἀριθμηταί δέ αὐτῷ σταγόνες ὑετοῦ», γράφει (Ἰώβ λστ΄ 27).
Τί σημαίνει γιά τή ζωή μας ἡ ἀλήθεια ὅτι ὁ Θεός γνωρίζει τά πάντα καί φροντίζει γιά ὅλα; Ποιό εἶναι τό συμπέρασμα; Ὅτι δέν πρέπει νά φοβόμαστε ποτέ, οὔτε νά ἀνησυχοῦμε καί νά ἀγωνιοῦμε γιά τή ζωή μας. Πῶς τό τονίζει αὐτό ὁ 31ος στίχος; Ἕνας ἄνθρωπος δέν ἀξίζει μόνο ὅσο ἕνα σπουργίτι. Εἴμαστε λογικά πλάσματα τοῦ Θεοῦ οἱ ἄνθρωποι. Μᾶς ἔπλασε μέ ἰδιαίτερη φροντίδα καί ἐνέργεια καί ὄχι ἁπλῶς μέ ἕνα δημιουργικό πρόσταγμά Του, ὅπως τήν ὑπόλοιπή δημιουργία. Μᾶς προίκισε μέ θεῖα καί ἔξοχα χαρίσματα. Φύτεψε μέσα μας ὑψηλούς, αἰώνιους πόθους. Ἔχουμε ψυχή ἀθάνατη, γιά τή σωτηρία τῆς ὁποίας ἔχυσε τό Πανάγιο Αἷμα Του στόν Γολγοθᾶ ὁ Κύριος. Ἐάν ἑπομένως φροντίζει ὁ Θεός γιά τά ἄψυχα καί εὐτελή δημιουργήματά Του, θά ἀδιαφορήσει γιά ἐμᾶς οἱ ὁποῖοι ἔχουμε πλασθεῖ μέ προοπτική νά ζοῦμε αἰώνια εὐτυχεῖς κοντά Του στήν ἐπουράνια Βασιλεία Του;
2. Μήπως ὅμως ἔρχονται κάποτε στιγμές στή ζωή μας, κατά τίς ὁποῖες μᾶς φαίνεται κάπως δύσκολο νά ἀναπαυθοῦμε ψυχικά μέ τήν ἔννοια τῆς θείας Πρόνοιας; Ἀσφαλῶς. Πότε; Ὅταν μᾶς ἔλθουν ἀπροσδόκητοι ἐπισκέπτες οἱ ποικίλες θλίψεις καί συμφορές: ἀσθένειες, οἰκονομικές δυσχέρειες, οἰκογενειακές δυσαρμονίες καί δυσκολίες, θάνατοι προσφιλῶν μας συγγενῶν, κατατρεγμοί καί δυσκολίες στήν ἐργασία μας κλπ.
Τί γίνεται τότε; Πῶς συμβιβάζονται οἱ θλιβερές αὐτές πράγματι καταστάσεις, οἱ πικρές «περιστάσεις καί θλίψεις καί ἀνάγκαι», ὅπως λέει ἡ «Παράκλησις», μέ τήν παντογνωσία καί πρόνοια τοῦ πανάγαθου Θεοῦ; Δέν εἶναι ὁπωσδήποτε λίγοι αὐτοί οἱ ὁποῖοι προβληματίζονται στίς δύσκολες αὐτές στιγμές καί διερωτῶνται: «Γιατί νά ὑποφέρουμε; Γιατί τά ἐπιτρέπει ὅλα αὐτά τά θλιβερά σέ μᾶς ὁ Θεός; Γιατί, ἀφοῦ τά βλέπει, δέν μᾶς λυτρώνει;» κλπ.
Τί θά ἀπαντήσουμε σέ παρόμοιες ἐρωτήσεις; Καί πῶς θά παραμένουμε ἀκλόνητα πιστοί στήν πρόνοια τοῦ πανάγαθου Κυρίου καί στίς πλέον δύσκολες ἡμέρες μας;
Πρῶτα-πρῶτα νά ποῦμε ὅτι δέν γνωρίζουμε τόν «νοῦ Κυρίου». «Τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου;», ρωτᾶ ὁ ἀπ. Παῦλος (Ρωμ. ια΄ 34). Τά «κρίματα» (=οἱ ἀποφάσεις τοῦ Θεοῦ) εἶναι «ἀνεξερεύνητα» (βλ. στίχ. 33). Τό γιατί ἐπιτρέπει αὐτό ἤ ἐκεῖνο ὁ Θεός, τό γνωρίζει μόνο Ἐκεῖνος. Ἄραγε μήπως γνωρίζουμε κάτι καί ἐμεῖς; Ὁπωσδήποτε ναί. Τί γνωρίζουμε; Ὅτι ὁ Θεός, πού εἶναι ἡ ΑΓΑΠΗ, ὅ,τι ἐπιτρέπει νά μᾶς βρεῖ, τό ἐπιτρέπει ἀπό τήν ἀγάπη Του γιά τήν ὠφέλειά μας. Τό διαπιστώνουμε αὐτό στίς ὧρες τῶν δυσκολιῶν μας. Κατά τή διάρκεια τῶν θλιβερῶν συνθηκῶν τῆς ζωῆς μας καί κυρίως μετά τήν παρέλευση τῆς δοκιμασίας μας.
Πῶς ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ὁ Θεός τά ἐπιτρέπει γιά τό καλό μας τά θλιβερά περιστατικά τῆς ζωῆς;
Ὡραῖα ἀπαντᾶ ὁ ἱερός Χρυσόστομος σ’ αὐτό, μιλώντας γιά τίς ψυχικές ὠφέλειες πού ἀπολαμβάνει ὁ ἄνθρωπος κατά τόν καιρό τῶν θλίψεων. Ἡ θλίψη, γράφει, «τόν τῦφον περισπᾷ (=περικόπτει τήν ἀλαζονεία), καί τήν ραθυμίαν ἐκκόπτει πᾶσαν (=περιορίζει κάθε ραθυμία καί νωθρότητα) καί… ἐκκαλύπτει τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων τήν εὐτέλειαν» (=φανερώνει πολύ καθαρά πόσο ἀσήμαντα καί μηδαμινά, πρόσκαιρα καί φθαρτά εἶναι τά ἀγαθά τοῦ κόσμου) καί πολλήν εἰσάγει φιλοσοφίαν» (=γεννᾶ μέσα μας ὀρθές σκέψεις καί κρίσεις γιά τή ζωή) (ΕΠΕ 20, 44). Πόσοι πράγματι ἄνθρωποι συνῆλθαν κατά τόν χρόνο μιᾶς θλίψεως, κατέφυγαν μέ μετάνοια στόν Θεό, ἐξομολογήθηκαν καί ἄρχισαν νέα πορεία ζωῆς!
Ἀλλά καί γιά ὅσους εἶναι πιστοί καί θεοφοβούμενοι πάλι ἡ θλίψη ἐπιδρᾶ εὐεργετικά. Πῶς; Γιά τόν μεγαλύτερο καί βαθύτερο ἐξαγνισμό τους. Τί γράφει ὁ ἀπ. Παῦλος στήν πρός Ἑβραίους Ἐπιστολή; Ὅτι ὁ Θεός μᾶς παιδαγωγεῖ μέ τίς θλίψεις «ἐπί τό συμφέρον, εἰς τό μεταλαβεῖν τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ» (Ἑβρ. ιβ΄ 10).
Πόσες πράγματι καί πόσο πιό θερμές εἶναι οἱ προσευχές μας ἐν καιρῷ θλίψεων! Πόσο βαθύτερα συναισθανόμαστε τήν ἀδυναμία καί μικρότητά μας σάν ἄνθρωποι καί πόσο παύουμε νά στηριζόμαστε στίς ἱκανότητες καί δυνάμεις μας! Πόσο πολύ περισσότερο ἐξαρτᾶμε τά πάντα ἀπό τήν πρόνοια καί ἀγάπη τοῦ Θεοῦ!
Ὁ Ἰώβ, ἔλεγε πάλι ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἦταν εὐλαβής, σπουδαῖος καί «λαμπρός» καί πρίν τόν βροῦν οἱ μεγάλες ἐκεῖνες συμφορές του. Μετά τίς συμφορές ὅμως, μέ τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο τίς ἀντιμετώπισε, μέ τήν ἀγόγγυστη ὑπομονή του, «λαμπρότερος μετά τήν θλῖψιν ἐφάνη» (ΕΠΕ 20, 460). Ἐκεῖνο πού τόν ἀνύψωσε περισσότερο καί τόν ἔκανε παγκοσμίως θαυμαστό εἶναι ἡ ὑπομονή του στίς θλίψεις καί ἡ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη του στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Καί ἔμεινε πλέον γνωστός αἰωνίως μέ τά λόγια του ἐκεῖνα: «ὁ Κύριος ἔδωκεν, ὁ Κύριος ἀφείλατο. ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξεν, οὕτω καί ἐγένετο. εἴη τό ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον εἰς τούς αἰῶνας» (Ἰώβ α΄ 21).
Πολύ χαρακτηριστική εἶναι καί μία γνώμη τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμε πάντοτε στόν νοῦ μας κατά τίς δυσκολίες, ἐμπιστευόμενοι τά πάνσοφα σχέδια τῆς πανάγαθης πρόνοιας τοῦ Θεοῦ: «Αἱ λύπαι τήν ψυχήν ὡς τό πῦρ τόν χρυσόν ἀπελέγχουσι (=δοκιμάζουν)… ἔχε τήν ἐλπίδα πρός τόν Θεόν. Μή γάρ οὐκ ἐπιβλέπει τήν στένωσιν;» (=μήπως δέν βλέπει καί πολύ καλά μάλιστα τή δυσκολία σου;) (PG 31, 317). Γνωρίζει τή θλίψη μας καί πόσο βαρύς εἶναι ὁ σταυρός μας. Τό βάρος του ὅμως τό ἔχει ρυθμίσει ὁ Πάνσοφος ἀνάλογα μέ τήν ἀντοχή μας. Καί ἐπιτρέπει τόν σταυρό, γιά νά μᾶς ὁδηγήσει στή δόξα τῆς ἀναστάσεως, στή Βασιλεία του (βλ. Α΄ Κορ. 13, Β΄ Κορ. δ΄ 17-18).
ΣΥΝΘΗΜΑ: «…ὑμῶν καί αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσί» (Ματθ. ι΄ 30).
