ΘΕΜΑ: Ὁ εἰρηνικός καί ἀνεξίκακος ἅγιος Νεκτάριος
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 17-23 Ἰανουαρίου 2022
ΑΡΘΡΟ: «Εἰρηνικός καί ἀνεξίκακος», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2254/1.12.21/σελ. 497-498.
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: 1. † Χρυσῆς Ντουρανίδου, «Ὁ ἅγιος Νεκτάριος ὡς παιδαγωγός», σελ. 19-67, Ἀδελφότητος «ΛΥΧΝΙΑ». 2. Ἀβραάμ Μ. Κοκάλη, «Τό μεγαλεῖο τῆς συγχωρήσεως», σελ. 58, ἐκδ. «Ὁ Σωτήρ», Ἀθήνα 202010.
.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Άρθρο
|
Συμπληρωματικό
|
Σύνθημα
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Τό θέμα τοῦ Κύκλου μας σήμερα δέν θά εἶναι ἁγιολογικό, ὅπως κάνουμε κάπου-κάπου ἁγιολογικά θέματα, ἀλλά θά ἀναφέρεται σέ δύο μεγάλες ἀρετές τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς του καί τήν ἀνεξικακία του, γιά νά θαυμάσουμε τό μεγαλεῖο του καί νά μιμηθοῦμε τό φωτεινό παράδειγμά του. Ὑλικό θά ἀντλήσουμε ἀπό τό ἐξαίρετο ἄρθρο «Εἰρηνικός καί ἀνεξίκακος», πού δημοσιεύθηκε στό Περιοδικό «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2254/1.12.21/σελ. 497-498, τό ὁποῖο περιγράφει τέσσερα συγκλονιστικά περιστατικά, ἄγνωστα στούς πολλούς, πού δείχνουν πῶς κατόρθωνε ὁ Ἅγιος νά παραμένει εἰρηνικός, ὅταν οἱ συκοφάντες του τόν κακολογοῦσαν καί τόν διέβαλλαν στόν Πατριάρχη, καί ὅτι δέν κρατοῦσε κακία σέ κανέναν!
Α΄ ΜΕΡΟΣ: Εἰρηνικός καί ἀνεξίκακος
1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «μή δυνηθείς νά ἐξοικειωθῇ πρός τό κλίμα τῆς Αἰγύπτου, ὅπως ἔγραφε καί τό Ἀπολυτήριο», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2254/1.12.21/σελ. 498, α΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Γιατί στοχοποίησαν τόν ἅγιο Νεκτάριο καί ἐκτόξευαν καθημερινά ἐναντίον του ὕβρεις καί συκοφαντίες; (Σκέψεις Μελῶν…). Τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας, τήν ἐποχή πού πῆγε ὁ ἅγιος Νεκτάριος στήν Αἴγυπτο, ἦταν πολύ συρρικνωμένο. Ἀριθμοῦσε ποίμνιο 15 ἕως 20 χιλιάδων πιστῶν, ὅσους ἔχει σήμερα μία ἀπό τίς μικρότερες Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ὁ δέ πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Σωφρόνιος ὁ Δ΄ ἦταν ὑπέργηρος. Μέ πρόταση τῶν ἀδελφῶν Χωρέμη κάλεσε ἀπό τή Χίο τόν ἱεροδιάκονο Νεκτάριο γιά νά τόν χειροτονήσει πρεσβύτερο καί νά τόν ἔχει ὡς βοηθό του στό Κάιρο. Ὁ ἅγιος Νεκτάριος ὡς ἀρχιμανδρίτης, ἱεροκήρυκας καί Γραμματέας τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας τά τρία πρῶτα χρόνια τῆς διακονίας του καί ἕνα χρόνο καί ἕξι μῆνες ὡς τιτουλάριος Μητροπολίτης τῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Μητροπόλεως Πενταπόλεως (Ἡ Μητρόπολη Πενταπόλεως ἦταν ἔνδοξη Μητρόπολη στή σημερινή Λιβύη καί ὑπάγονταν σ᾿ αὐτήν παλαιότερα [τόν 7ο αἰώνα] δεκατέσσερις ἐπισκοπές) ἀνέπτυξε τεράστιο ποιμαντικό, κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο στό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας μέ ἕδρα τό Κάιρο. Ὡς τιτουλάριος Μητροπολίτης ὑπῆρξε «ὁ συμπαθέστατος ἀπό ὅλους τούς Ἀρχιερεῖς τοῦ Πατριαρχείου καί ὁ πιό ἄκακος καί δραστήριος ἀπό ὅλους τούς κληρικούς». Ὁ ἴδιος δέν ἤθελε τή δόξα, τήν προβολή, τά χρήματα (δέν πληρωνόταν), ἀλλά ὅσο πιό πολύ κρυβόταν λόγῳ ταπεινοφροσύνης, τόσο περισσότερο τόν δόξαζε ὁ ἅγιος Θεός. Οἱ Χριστιανοί τῆς Αἰγύπτου τόν ὑπεραγαποῦσαν.
Ἀλλά κάποιοι τόν φθόνησαν γιά τήν ἀρετή καί τήν ἁγιότητά του, γιά τό ἐξαίρετο χάρισμα πού εἶχε νά κηρύττει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, γιά τίς ἰδιαίτερες διανοητικές ἱκανότητές του καί τόν κατηγόρησαν ψευδῶς στόν ὑπέργηρο Πατριάρχη ὅτι ἐπιδιώκει νά τόν παραμερίσει καί νά καταλάβει ἐκεῖνος τόν πατριαρχικό θρόνο καί γιά ἠθικά παραπτώματα, τά ὁποῖα ποτέ δέν εἶχε διαπράξει. Ὁ στόχος τους ἦταν πασιφανής: Ἐπεδίωκαν νά παραμερισθεῖ ὁ Πενταπόλεως Νεκτάριος, γιά νά ἀναρριχηθεῖ κάποιος ἀπό αὐτούς στόν θρόνο τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας μετά τήν ἐκδημία τοῦ πατριάρχη Σωφρονίου. Ὁ Πατριάρχης πίστευσε τίς ψευδεῖς αὐτές κατηγορίες καί ἔπαυσε τόν ἅγιο Νεκτάριο ἀπό τά καθήκοντά του.
2. Πῶς ἔγινε ἡ παύση του ἀπό τά καθήκοντά του; Τί μᾶς λέει τό ἄρθρο; (Σκέψεις Μελῶν…).Ἦταν ἡμέρα Κυριακή καί ὁ ἅγιος Νεκτάριος λειτουργοῦσε στόν ἱερό Ναό Ἁγίου Νικολάου στό Κάιρο. Τήν ὥρα τοῦ Χερουβικοῦ καί ἐνῶ θυμίαζε, μπῆκε στό ἱερό βῆμα ἕνας λαϊκός ὑπάλληλος τοῦ Πατριαρχείου καί ἄφησε ἐπιδεικτικά ἐπάνω στήν Ἁγία Τράπεζα ἕνα φάκελο. Ὁ ἅγιος Ἐπίσκοπος ὑπέθεσε ὅτι ἦταν ἐγκύκλιος τοῦ Πατριάρχη καί τήν ὥρα τοῦ Κοινωνικοῦ τή διάβασε στό ἐκκλησίασμα ἀντί κηρύγματος. Ἀλλά ἦταν ἡ ἐπίσημη Πατριαρχική διακοίνωση ὅτι τόν παύουν ἀπό τά καθήκοντά του! Οἱ Χριστιανοί θορυβήθηκαν, ἀλλά ὁ ἅγιος Ἐπίσκοπος γαλήνιος καί ἀτάραχος τούς καθησύχασε λέγοντας: «Μή φοβάστε, θά γίνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἄν θέλει ὁ Θεός νά μέ παύσει, θά γίνει ἔτσι. Ἀλλιῶς θά πάρει τά ἐμπόδια καί θά μέ ἀφήσει νά σᾶς ποιμαίνω». Συνέχισε τή θεία Λειτουργία, κοινώνησε τούς πιστούς, τούς μοίρασε μετά τήν Ἀπόλυση τό ἀντίδωρο καί βγῆκε κατόπιν στήν αὐλή, ὅπου τέλεσε Τρισάγιο στούς προαπελθόντες Πατριάρχες πού βρίσκονταν θαμμένοι στό πίσω μέρος τοῦ Ναοῦ, γιά νά ἐκδηλώσει τήν εὐγνωμοσύνη του γιά τή φιλοξενία πού τοῦ παρεῖχαν στό διάστημα τῆς ἐκεῖ παραμονῆς του.
3. Ἀλλά τό περιστατικό αὐτό εἶχε καί συνέχεια. Τί ἔγινε σέ κάποια ἀπό τίς ἑπόμενες Κυριακές; (Σκέψεις Μελῶν…). Κάποια ἀπό τίς ἑπόμενες Κυριακές, τήν ὥρα πού ἀνέβηκε ὁ ἅγιος Ἐπίσκοπος στόν ἄμβωνα, γιά νά κηρύξει τόν θεῖο λόγο, μπῆκε ἀπροειδοποίητα ὁ Πατριάρχης Σωφρόνιος στόν Ναό καί σέ αὐστηρό τόνο τοῦ εἶπε: «Κατέβα ἀπό τόν ἄμβωνα! Σέ ἔχω παύσει ἀκόμα καί ἀπό τόν λόγο». Ἀσφαλῶς οἱ πιστοί Χριστιανοί πάλι θορυβήθηκαν, ἀλλά ὁ ἅγιος Ἐπίσκοπος κατέβηκε σιωπηλός, γαλήνιος καί ἤρεμος ἀπό τόν ἄμβωνα, χωρίς νά παραπονεθεῖ ὁλότελα. Στίς 11 Ἰουλίου 1890 τοῦ ἔστειλαν καί Ἀπολυτήριο μέ τό ὁποῖο τόν ἔδιωχναν τελείως ἀπό τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας μέ τή δικαιολογία ὅτι δέν μποροῦσε νά ἐξοικειωθεῖ μέ τό κλίμα τῆς Αἰγύπτου. Ἐπίσης ἔγραφαν στό Ἀπολυτήριο ὅτι τοῦ ἔδωσαν ὅλους τούς μισθούς, ἐνῶ ποτέ δέν τόν εἶχαν πληρώσει.
4. Πῶς ἀντιμετώπισε ὁ ἅγιος Νεκτάριος τή μεγάλη ἀδικία πού γινόταν σέ βάρος του; (Σκέψεις Μελῶν…). Ὁ Ἅγιος καί στή δεύτερη διακοίνωση τῆς ἀπολύσεώς του παρέμεινε ἀτάραχος καί εἰρηνικός. Μή θέλοντας νά διαταράξει τήν ἐκκλησιαστική εἰρήνη, ὑποτάχθηκε στή θέληση τοῦ Πατριάρχη καί ἔφυγε ἀθόρυβα ἀπό τήν Αἴγυπτο γιά τήν Ἑλλάδα, ὥστε πολλοί νά νομίσουν ὅτι ἔφυγε μέ δική του ἀπόφαση γιά λόγους ὑγείας.
Ἀλλά καί στήν Ἑλλάδα οἱ συκοφάντες του ἐξακολούθησαν νά τόν διαβάλλουν. Ἡ μοναχή Θεοδοσία καί κατόπιν ἡγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Τριάδος Αἰγίνης διασώζει ὅτι ἐπιτέθηκε στόν Ἅγιο ἕνας ἐκπρόσωπος τῆς Δημόσιας Ἀρχῆς μέ βαρύτατες ὕβρεις. «Ἡμεῖς μή δυνάμεναι νά βαστάσωμεν τό βάρος τῶν ὕβρεων, ἐκλαίομεν. “Σεβασμιώτατε”, εἴπομεν εἰς μίαν στιγμήν, “ἀπαντήσατε εἰς τόν ὑβριστήν…”. Ἀλλ᾿ ἐκεῖνος νηφάλιος, ἤρεμος, γαλήνιος ἐσιώπα. Εἶχε τό βλέμμα ἐστραμμένον ὑψηλά καί στηριζόμενος εἰς τό μικρόν του ραβδί ἐδείκνυε τόν οὐρανόν. Τελικά ἡ δικαίωση δέν ἄργησε νά ἔρθει. Ὁ συκοφάντης καταδικάστηκε αὐτεπάγγελτα γιά ψευδή καταμήνυση καί ἐξορίστηκε, ἐνῶ ὁ ἀσεβής δικαστικός, σύμφωνα μέ μαρτυρίες, ἀσθένησε παραδειγματικά καί, παρά τή συγχώρηση τοῦ Ἁγίου, ἀπέθανε» († Χρυσῆς Ντουρανίδου, «Ὁ ἅγιος Νεκτάριος ὡς παιδαγωγός», σελ. 38-39).
Θεοπρεπής ἀντιμετώπιση τῆς ἀδικίας! Ὁ ἅγιος Νεκτάριος ὑπῆρξε μιμητής τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ! Ὑπέμεινε ἀγόγγυστα καί καρτερικά ὅλες τίς ἀδικίες πού γίνονταν σέ βάρος του. Παρέμεινε εἰρηνικός καί ἀνεξίκακος μέχρι τήν ὁσιακή τελευτή του. Γι᾿ αὐτό θαυμάζεται ἀπό ἀγγέλους καί ἀνθρώπους καί δοξάζεται στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων.
Β΄ Μέρος: Ἄφηνε τόν Θεό νά τόν δικαιώσει
1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ποῦμε στά Μέλη: Μία μόνο φορά ὁ ἅγιος Νεκτάριος ἔλυσε τή σιωπή του καί ἀπολογήθηκε. Πότε; (Σκέψεις Μελῶν…). Ὅταν τό Ὑπουργεῖο Ἐκκλησιαστικῶν καί Δημοσίας Ἐκπαιδεύσεως ἐπρόκειτο νά τόν διορίσει Διευθυντή τῆς Ριζαρείου Σχολῆς, ζήτησε καθηκόντως πληροφορίες ἀπό τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας. Τότε οἱ συκοφάντες του ἔδωσαν ψευδεῖς πληροφορίες γιά τόν ἅγιο Νεκτάριο, ὅτι διώχθηκε ἀπό τήν Ἀλεξάνδρεια ὡς ἐπαναστάτης καί ἀνήθικος. Ὁ Ἅγιος ἀπάντησε σ᾿ αὐτές τίς συκοφαντίες. Ἔστειλε ἐπιστολή στόν πατριάρχη Ἀλεξανδρείας, στήν ὁποία ἀποδείκνυε μέ ἀτράνταχτα ἐπιχειρήματα ὅτι ἦταν ψευδεῖς οἱ πληροφορίες πού στάλθηκαν στό Ὑπουργεῖο Ἐκκλησιαστικῶν καί Δημοσίας Ἐκπαιδεύσεως, καί στόν ἐπίλογο τῆς ἐπιστολῆς ἔγραφε τά ἑξῆς: «Ἐγώ ἐπικαλοῦμαι μάρτυρα τόν Θεόν, ὅτι οὐδέποτε περί οὐδενός ἐμελέτησα κακόν. Μόνον τό ἀγαθόν ἐμελέτησα καθ᾿ ὅλην τήν ζωήν μου καί αὐτοῦ ἐραστής καί ἐργάτης ἐγενόμην. Φρονῶ ὅτι τῶν ἀγαθῶν μου διαθέσεων πεῖραν ἔλαβε καί τρανάς τάς ἐνδείξεις ἔσχεν ἡ Ὑμετέρα Θειοτάτη Παναγιότης… Ὁ Θεός ἔστω μοι μάρτυς καί Κριτής. Διατελῶ μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ καί εὔχομαι τά ἄριστα. + Ὁ Πενταπόλεως Νεκτάριος» (Διατηροῦσε τόν τίτλο τοῦ Μητροπολίτου Πενταπόλεως, διότι κανένα δικαστήριο δέν τόν δίκασε, οὔτε τόν καταδίκασε ποτέ). Μέ τήν ἐπιστολή αὐτή ὁ Ἅγιος δέν ζητοῦσε ἀποκατάσταση τοῦ δικαίου. Δέν διεκδικοῦσε τίποτε. Αἰσθανόταν ὅμως τό χρέος νά καταδείξει τήν ἀλήθεια ἔχοντας ὡς ἀδιάψευστο μάρτυρα τόν δικαιοκρίτη Κύριο.
2. Στήν ἑπόμενη παράγραφο τοῦ ἄρθρου φαίνεται τό μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς τοῦ ἁγίου Νεκταρίου καί ἀπό ἄλλα συγκλονιστικά στοιχεῖα πού κατατίθενται. Ποιά εἶναι αὐτά; (Σκέψεις Μελῶν…). Πρῶτον, δέν κρατοῦσε κακία στόν Πατριάρχη Σωφρόνιο τόν Δ΄, ἀλλά συνέχισε νά τοῦ φέρεται μέ σεβασμό, τιμώντας τή θέση καί τό ἀξίωμά του. Ἐπίσης τοῦ ἔστελνε εὐχετήριες ἐπιστολές μέ βιβλία ὡς δῶρα καί ζητοῦσε τίς πατρικές εὐχές του. Δεύτερον, προσευχόταν θερμά καί γιά κάποιον ἄλλο Ἀρχιερέα πού τοῦ εἶχε φερθεῖ πολύ ἄσχημα καί ζήτησε καί ἀπό τίς μοναχές στήν Αἴγινα νά τόν μνημονεύουν κι αὐτές. Ὅλα αὐτά δείχνουν τό ὑψηλό ἦθος πού εἶχε ὁ Ἅγιος καί ὅτι δέν κρατοῦσε κακία σέ κανέναν.
3. Τί παράδειγμα πρός μίμηση δίνει σέ μᾶς ὁ ἅγιος Νεκτάριος; (Σκέψεις Μελῶν…). Πρῶτον, νά μήν ταραζόμαστε ὅταν μᾶς ἀδικοῦν, ἀλλά νά διατηροῦμε τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς μας. Δεύτερον, νά εἴμαστε ἀνεξίκακοι καί νά μήν κρατοῦμε κακία σέ κανέναν. Καί τρίτον, νά συγχωροῦμε αὐτούς πού μᾶς ἔφταιξαν, ἀκόμη κι ἄν εἶναι οἱ μεγαλύτεροι ἐχθροί μας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Θαυμάζουμε πῶς ἄντεχε ὁ ἅγιος Νεκτάριος νά ἀκούει σέ βάρος του τόσες ψευδεῖς συκοφαντίες, χωρίς νά ταράζεται ἐσωτερικά! Πῶς σιωποῦσε στά ξεκάθαρα ψεύδη πού ἐκτόξευαν ἐναντίον του, χωρίς νά νιώθει ἀντιπάθεια! Ὑπέμενε ἀγόγγυστα καί καρτερικά ὅλες τίς ἀδικίες πού γίνονταν σέ βάρος του μέ πλήρη ἐμπιστοσύνη στόν Κύριο, ὅτι θά τόν δικαιώσει, ὅταν Ἐκεῖνος κρίνει. Ἡ χριστιανική, θεοπρεπής καί ἀγόγγυστη ἀντιμετώπιση τῆς ἀδικίας ἐκ μέρους τοῦ Ἁγίου εἵλκυσε σάν μαγνήτης τή Χάρι καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ καί τόν ἁγίασε. Εἴθε μέ τίς πρεσβεῖες του νά γινόμαστε κι ἐμεῖς ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, γιά νά παραμένουμε εἰρηνικοί καί ἀνεξίκακοι στίς ἀδικίες πού γίνονται σέ βάρος μας καί νά συγχωροῦμε μέσα ἀπό τήν καρδιά μας αὐτούς πού μᾶς ἔφταιξαν.
ΣΥΝΘΗΜΑ
«Ἅγιε Νεκτάριε, πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν»
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό ἄρθρο «Καί οὐ μετενόησαν», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2256/1.1.22/σελ. 5-6.
