ΘΕΜΑ: Ἡ Μικρασία στό 1821
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 21-27 Μαρτίου 2021
ΑΡΘΡΟ: «Ἡ καρδιά χτυπᾶ ἑλληνικά καί στή Μικρασία!», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2261/15.3.22/σελ. 121-122.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: «Θυσίες καί δόξα», ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 2021.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Άρθρο
|
Σύνθημα
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Πέρυσι γιορτάσαμε τά 200 χρόνια ἀπό τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ἐφέτος ἔχουμε τά 100 χρόνια ἀπό τή Μικρασιατική καταστροφή (1922-2022). Στό θέμα τῆς 25ης Μαρτίου πού θά κάνουμε σήμερα, θά ἐξετάσουμε τή συμβολή τῶν Μικρασιατῶν στήν ’Επανάσταση τοῦ 1821, συνδυάζοντας μέ τόν τρόπο αὐτό τή Μνήμη τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 καί τή Μνήμη τῆς Μικρασίας.
Α΄ ΜΕΡΟΣ: Ἡ Μικρασία στό 1821
Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ κύριου ἄρθρου τοῦ Περιοδικοῦ «Ο ΣΩΤΗΡ», «Ἡ καρδιά χτυπᾶ ἑλληνικά καί στή Μικρασία!», τεῦχ. 2261/15.3.22/σελ. 121-122, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «καί ἦταν προσφορά τῶν Ἑλλήνων τῆς Σμύρνης στό ἱστορικό Μοναστήρι τῆς Πελοποννήσου», σελ. 122, α΄ στήλη, καί θά ποῦμε στά Μέλη: Γράφει στήν ἀρχή τό ἄρθρο ὅτι ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 σήμανε πανεθνικό συναγερμό ὅλων τῶν Ἑλλήνων. Τί ἔχετε νά πεῖτε πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…) Πράγματι σήμανε πανεθνικό συναγερμό ὅλων τῶν Ἑλλήνων. Ὄχι μόνο αὐτῶν πού κατοικοῦσαν στόν Μοριά καί στή Ρούμελη, ἀλλά ὅλων τῶν Ἑλλήνων τοῦ μείζονος Ἑλληνισμοῦ. Στόν κοινό ἀγώνα γιά τήν ἀποτίναξη τοῦ τουρκικοῦ ζυγοῦ, ἐκτός ἀπό τούς ντόπιους τοῦ Μοριᾶ καί τῆς Ρούμελης, ἔσπευσαν νά βοηθήσουν Ἑπτανήσιοι καί Ἠπειρῶτες, Θεσσαλοί, Μακεδόνες καί Θράκες, Κυκλαδίτες καί Δωδεκανήσιοι, Κρητικοί καί Κύπριοι, Μικρασιάτες καί Πόντιοι, ἀκόμη καί ὁμογενεῖς πού ἦλθαν ἀπό τήν Κορσική (Κορσική εἶναι τό τέταρτο μεγαλύτερο νησί τῆς Μεσογείου μετά τή Σικελία, τή Σαρδηνία καί τήν Κύπρο. Σήμερα ἀνήκει στή Γαλλία), ἀπό τή Μασσαλία, ἀπό τή Ρωσία (κυρίως ἀπό τήν Ὀδησσό, ἡ ὁποία σήμερα ἀνήκει στήν Οὐκρανία) καί ἀπό ἄλλα μέρη τῆς γῆς.
2. Πόσα χρόνια ἦταν ὑπόδουλη ἡ Μικρασία στόν τουρκικό ζυγό; (Σκέψεις Μελῶν…) Ἦταν ὑπόδουλη 800 περίπου χρόνια. Οἱ Μικρασιάτες ὑπέστησαν τήν πιό μακραίωνη δουλεία, διότι πέρασαν στήν ξενική κυριαρχία τῶν Σελτσούκων Τούρκων ἤδη ἀπό τή μάχη τοῦ Ματζικέρτ, τό 1071 μ.Χ. Ἀλλά ἐνῶ ὑπέστησαν τόσο μακραίωνη δουλεία, δέν ἐκτουρκίσθηκαν. Ἔμειναν Χριστιανοί καί Ἕλληνες καί ποθοῦσαν διαρκῶς τήν ἐλευθερία τους. Προσδοκοῦσαν τήν ἀνάσταση τοῦ Γένους.
3. Ποιά εἶναι ἡ συμβολή τῶν Μικρασιατῶν στήν προετοιμασία τῆς Ἐπαναστάσεως; (Σκέψεις Μελῶν…) α) Εἶναι διττή. Πρῶτον, πάρα πολλοί Μικρασιάτες μυήθηκαν στή Φιλική Ἑταιρεία, ἡ ὁποία ξεκίνησε ἀπό τήν Ὀδησσό καί ἐπεκτάθηκε στήν Κωνσταντινούπολη, τή Σμύρνη, τά Βουρλά, τό Καραμπουρνού, τή Μαινεμένη, τή Νέα Ἔφεσο, τή Μάκρη, τίς Κυδωνίες (Ἀϊβαλί), τά Μοσχονήσια, τά Μουδανιά, τήν Τρίγλια, τή Μαγνησία, τόν Τσεσμέ, τή Βιθυνία, τήν Καισάρεια, τήν Κύζικο, τήν Κούταλη, τήν Πέργαμο, τήν Ἀττάλεια, τήν Τραπεζούντα, τήν Ἀργυρούπολη, τή Σινώπη καί ὄχι μόνο. Μόνο στίς Κυδωνίες (τό Ἀϊβαλί), πόλη 35.000 κατοίκων, ὑπῆρχαν 400 Φιλικοί.
β) Δεύτερον, οἱ Μικρασιάτες ἐνίσχυαν οἰκονομικά τόν μεγάλο σκοπό, ὅπως τόν ὀνόμαζαν. Διενεργοῦσαν μυστικούς ἐράνους καί ἔστελναν στήν κυρίως Ἑλλάδα βαρέλια μέ πυρίτιδα, μολύβι καί λοιπά πολεμοφόδια. Ἔστελναν χρηματική βοήθεια καί ἄλλα ἀπαραίτητα εἴδη γιά τήν Ἐπανάσταση. Ἀναφέρει τό ἄρθρο, ὡς ἐνδεικτική χειρονομία προσφορᾶς, ὅτι τό χρυσοκέντητο λάβαρο, πού ὕψωσε ὡς ἐπαναστατική σημαία στήν Ἱερά Μονή Ἁγίας Λαύρας ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός, κεντήθηκε στή Σμύρνη στά τέλη τοῦ 16ου αἰώνα καί ἦταν προσφορά τῶν Ἑλλήνων τῆς Σμύρνης στό ἱστορικό Μοναστήρι τῆς Πελοποννήσου.
4. Ποιά εἶναι ἡ καθαυτό συμβολή τῶν Μικρασιατῶν στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821; (Σκέψεις Μελῶν…) Ὅταν ξέσπασε ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 στόν Μοριά καί στή Ρούμελη, χιλιάδες Μικρασιάτες ἔσπευσαν νά διασχίσουν τό Αἰγαῖο πέλαγος γιά νά ἔρθουν στήν κυρίως Ἑλλάδα καί νά καταταγοῦν ἐθελοντικά στά ἐπαναστατικά στρατιωτικά σώματα τοῦ Κολοκοτρώνη, τοῦ Νικηταρᾶ, τοῦ Καραϊσκάκη, τοῦ Μακρυγιάννη, τοῦ Γκούρα, τοῦ Δημητρίου Ὑψηλάντη καὶ ἄλλων πολλῶν ὁπλαρχηγῶν. Διασώζονται ὀνομαστικοί κατάλογοι ὅλων αὐτῶν τῶν Μικρασιατῶν Ἀγωνιστῶν, οἱ ὁποῖοι δημοσιεύθηκαν στό βιβλίο «Ἡ Μικρά Ἀσία στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821» τοῦ Τάκη Σαλκιτζόγλου, σελ. 217-302. Τό στρατιωτικό σῶμα τοῦ Νικηταρᾶ εἶχε ἀμιγῶς Μικρασιατικό χρῶμα. Οἱ Μικρασιάτες ἐκτιμοῦσαν τή δίκαιη ἀρχηγία τοῦ Νικηταρᾶ καί τήν ἀδέκαστη προσωπικότητά του καί τόν ἔβγαλαν ἀσπροπρόσωπο σέ ὅλες τίς μάχες πού δόθηκαν. Ἀλλά καί σέ ἄλλων ὁπλαρχηγῶν τά σώματα οἱ πιό πιστοί καί ἀφοσιωμένοι πολεμιστές ἦταν Μικρασιάτες. Οἱ Πελοποννήσιοι καί οἱ Ρουμελιῶτες, ἐπειδή πολεμοῦσαν στόν τόπο τους, ἔφευγαν μερικές ἡμέρες γιά νά πᾶνε στά σπίτια τους καί στά νοικοκυριά τους. Κατόπιν ξαναγύριζαν. Ἐνῶ οἱ Μικρασιάτες δέν ἔφευγαν νά πᾶνε πουθενά. Πολλοί ἀπό αὐτούς ἄφησαν τήν τελευταία πνοή τους πολεμώντας γιά τήν ἐλευθερία τῆς Πατρίδος. Τό 1926 περίπου 2500 Μικρασιάτες Ἀγωνιστές συγκρότησαν καί ἰδιαίτερο στρατιωτικό σχηματισμό μέ τήν ὀνομασία «Ἰωνική Φάλαγγα», μέ ἐπικεφαλῆς τόν Σμυρναῖο Ἰωάννη Καρόγλου καί ἔδωσαν μαχητικό «παρών» στήν Πελοπόννησο, στή Στερεά Ἑλλάδα καί τή Χίο. Ἰδιαίτερα διακρίθηκαν οἱ Ἀγωνιστές τοῦ Πόντου, πού ὑπέγραφαν ὡς Μαυροθαλασσίτες καί Καραμανλῆδες.
4. Ἐπίσης ὁ Μικρασιατικός Ἑλληνισμός πλήρωσε πολύ μεγάλο φόρο αἵματος καί ἀπό τήν ἐκδικητική μανία τῶν Τούρκων, ἐπειδή κατοικοῦσε πιό κοντά στήν Ὑψηλή Πύλη. Τί ἔχετε νά πεῖτε πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…) Σέ κάθε ἐπιτυχία τῶν Ἑλλήνων στή Ρούμελη καί στόν Μοριά ἤ σέ ὁποιαδήποτε κίνηση ἐξεγέρσεως τῶν Μικρασιατῶν, οἱ Τοῦρκοι, γιά νά τούς ἐκδικηθοῦν, προέβαιναν σέ λεηλασίες, δημεύσεις περιουσιῶν, φυλακίσεις, ἀλλά καί σφαγές χιλιάδων Ἑλλήνων στίς Κυδωνίες, τή Μοσχόνησο, τή Νέα Ἔφεσο, τή Σμύρνη, καί ἄλλες πολλές πόλεις τῆς μικρασιατικῆς γῆς. Τίς Κυδωνίες (Ἀϊβαλί), μία ἑλληνική πόλη 35.000 κατοίκων, τήν πυρπόλησαν καί τήν κατέστρεψαν ὁλοσχερῶς. Σέ ἄλλες πόλεις, πού βρίσκονταν στό ἐσωτερικό τῆς Μικρασίας, φόνευαν τούς προύχοντες καί κληρικούς γιά ἐκφοβισμό τῶν ὑπολοίπων.
5. Τότε πολλοί ἀπό αὐτούς πού κατοικοῦσαν στά παράλια τῆς Ἰωνίας, κυνηγημένοι ἀπό τούς φονικούς διωγμούς, ἦλθαν ὡς πρόσφυγες στήν κυρίως Ἑλλάδα καί κατανεμήθηκαν σέ νησιά τοῦ Αἰγαίου πελάγους, ἀλλά καί στήν Πελοπόννησο. Αὐτό ἦταν τό πρῶτο κύμα προσφύγων Μικρασιατῶν, προφητική εἰκόνα τοῦ τραγικοῦ ξεριζωμοῦ πού θά ἀκολουθοῦσε ἕναν αἰώνα ἀργότερα. Τί ἔχετε νά πεῖτε πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…) Στό πρῶτο αὐτό κύμα τῶν Μικρασιατῶν προσφύγων πάρα πολλοί Ἕλληνες ἀπό τό Ἀϊβαλί, ἀπό τή Σμύρνη, ἀπό τή Νέα Ἔφεσο… οἱ ὁποῖοι ἦταν εὐκατάστατοι, διότι κρατοῦσαν τό ἐμπόριο στά χέρια τους, ἔφυγαν κυνηγημένοι χωρίς νά πάρουν τίποτε μαζί τους.
Ἀναφέρουμε ὡς ἐνδεικτικό παράδειγμα τήν Πανωραία Χατζηκώστα, ἡ ὁποία ἦταν ἀρχόντισα στό Ἀϊβαλί καί μετά τήν ἀνελέητη σφαγή τῶν Κυδωνιῶν ἀπό τούς Τούρκους, ἔχασε τό σπίτι της, τήν περιουσία της, τόν ἄντρα της, τά παιδιά της, καί ἦλθε ὅπως-ὅπως στά Ψαρά καί μετά στό Ναύπλιο. Ἐκεῖ, παρόλο πού ἦταν ἡ φτωχότερη, φρόντιζε τά ὀρφανά τοῦ Ναυπλίου. Καί ὅταν ἔγινε ἔρανος στό Ναύπλιο, γιά νά βοηθήσουν τό μαχόμενο Μεσολόγγι, ἔβγαλε πρώτη αὐτή καί ἔδωσε τό ἀσημένιο δαχτυλίδι πού φοροῦσε στό δάχτυλό της κι ἕνα γρόσι πού εἶχε στήν τσέπη της καί τά παρέδωσε στήν ἐρανική ἐπιτροπή λέγοντας: «Δέν ἔχω τίποτα ἄλλο ἀπ᾿ αὐτό τό δαχτυλίδι κι αὐτό τό γρόσι. Αὐτά τά τιποτένια προσφέρω γιά τό μαρτυρικό Μεσολόγγι»!
Νά μνημονεύσουμε καί τήν καπετάνισσα Δόμνα Βισβίζη, ἡ ὁποία ἦταν ἀρχόντισσα στήν Αἶνο τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης, πολύτεκνη μητέρα μέ τέσσερα μικρά παιδιά, καί μαζί μέ τόν ἄνδρα της Ἀντώνη Βισβίζη ἄφησαν τό ἀρχοντικό τους καί πρόσφεραν τά πάντα γιά τήν Πατρίδα. Ἀρχικά πλάι στόν ἄνδρα της καπετάν Ἀντώνη Βισβίζη καί ἡ ἴδια ὡς καπετάνισσα· ἀλλά καί μετά τόν μαρτυρικό θάνατο τοῦ ἄνδρα της συνέχισε τόν πόλεμο. Κι ὅταν ἐλευθερώθηκε ἡ Πατρίδα μας, ἀποτραβήχτηκε στή Μύκονο καί ζοῦσε μέ σύνταξη 40 δραχμῶν πού τῆς χορηγοῦσε τό ἑλληνικό δημόσιο. Τά τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς της ζοῦσε φτωχή καί λησμονημένη στόν Πειραιᾶ, ἀλλά δοξολογοῦσε τόν ἅγιο Θεό, γιατί ἔκανε ὅ,τι μποροῦσε γιά νά κτισθεῖ «τό χρυσό παλάτι τῆς λευτεριᾶς»!
Β΄ ΜΕΡΟΣ: Μνήμη Μικρασίας
Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο, σελ. 122, καί θά ποῦμε στά Μέλη: Ἡ Νεότερη Ἑλλάδα, πού ἔφθανε ἀρχικῶς μέχρι τή Λαμία, συνέχισε ἀργότερα τούς ἀπελευθερωτικούς πολέμους καί ἐλευθέρωσε τή Θεσσαλία, τήν Ἤπειρο, τή Μακεδονία, τή Θράκη καί μέ τή Μικρασιατική ἐκστρατεία πέρασε τόν Σαγγάριο ποταμό καί ἔφθασε μέχρι τήν κόκκινη Μηλιά, ἔξω ἀπό τήν Ἄγκυρα. Λίγο ἀκόμη καί θά ξαναχτυποῦσαν τά σήμαντρα στήν Ἁγια-Σοφιά. Ἀλλά ἡ διχόνοια τῶν Ἑλλήνων καί τά ξένα συμφέροντα, ἀντί νά χαρίσουν στή Μικρασία τή ποθητή ἐλευθερία, ἔφεραν τή Μικρασιατική καταστροφή. Ἔκαψαν οἱ Νεότουρκοι πόλεις τῆς Μικρασίας καί ἰδιαίτερα τή Σμύρνη, ἔσφαξαν ἐπιφανεῖς κληρικούς, προύχοντες καί ἄμαχο πληθυσμό. Ἀπό τά τρία ἑκατομμύρια τῶν Ἑλλήνων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἑπτακόσιες χιλιάδες ἐσφάγησαν, 1.500.000 ἀναγκάστηκαν νά φύγουν μέ τήν ψυχή στά δόντια καί νά ἔλθουν ὡς πρόσφυγες στήν κυρίως Ἑλλάδα καί 800.000 ἔμειναν στίς πατρογονικές ἑστίες τους. Φέτος πού τιμοῦμε τά ἑκατό χρόνια ἀπό τή μνήμη τῆς Μικρασίας, τί σχόλια θά κάνουμε πάνω σ᾿ αὐτά; (Σκέψεις Μελῶν…) α) Νά μή λησμονοῦμε ὅτι ἡ καρδιά χτυπᾶ ἑλληνικά καί στή Μικρασία. Ἡ Μικρασία εἶναι χώρα πανάρχαια ἑλληνική, λεβεντογέννα, ἡρώων μάνα, πανέμορφη γῆ, ἀλλά καί πονεμένη, μαρτυρική! Ἔφθασε νά ἀριθμεῖ σήμερα μακραίωνη δουλεία χιλίων ἐτῶν κι ἀκόμη ἀντέχει! β) Ἡ ἐπέτειος τῆς μνήμης τῆς Μικρασίας μᾶς καλεῖ νά καθρεφτίσουμε τή ζωή μας ἀπέναντι στούς ἁγνούς καί ἡρωικούς προγόνους μας καί νά ὁραματιζόμεθα τό μέλλον μέ αἴσθημα εὐθύνης γιά τόν θησαυρό πού ἐκεῖνοι μᾶς παρέδωσαν: τήν πίστη καί τήν ἐλευθερία. γ) Ἐπίσης ἡ ἐπέτειος τῆς μνήμης τῆς Μικρασίας μᾶς καλεῖ νά προσευχόμαστε γιά τή Μικρασία, στήν ὁποία μετά ἀπό δοκιμασία χιλίων ἐτῶν συντελεῖται ἕνα θαῦμα: Ὑπάρχουν ἑκατομμύρια κρυπτοχριστιανῶν σήμερα στήν Τουρκία. Οἱ προφητεῖες τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ καί νεοτέρων Ἁγίων, ὅτι τό ἕνα τρίτο τῆς σημερινῆς Τουρκίας θά γίνουν Χριστιανοί, βρίσκονται πολύ κοντά στήν ἐκπλήρωσή τους.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Τό 1821 σήμανε πανεθνικό συναγερμό. Θαυμάσαμε στό θέμα πού κάναμε σήμερα τή συμβολή στόν Ἀγώνα τῶν Μικρασιατῶν καί τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου, οἱ ὁποῖοι πολέμησαν μέ μιά ψυχή γιά τήν ἐλευθερία τῆς Πατρίδας. Δέν πρόδωσαν τήν Πίστη τους, δέν ξεπούλησαν τήν Παράδοσή τους. Αὐτή ἡ Πίστη ἡ Ὀρθόδοξη καί τό πνεῦμα τῆς ἐλευθερίας ἀποτελοῦν τά δομικά στοιχεῖα τῆς ἑλληνικῆς ψυχῆς. Ἄς τά κρατήσουμε, γιά νά μείνουμε γιά πάντα ΕΛΛΗΝΕΣ, γνήσιοι ἀπόγονοι μαρτύρων καί ἡρώων!
ΣΥΝΘΗΜΑ
«Μικρασία, γῆ Ἑλληνική»!
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἁγιολογικό: «Ὁ ὅσιος Σάββας ὁ νέος ὁ ἐν Καλύμνῳ» (7 Ἀπριλίου).
