Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Φθάσαμε στήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί ὅλα στήν Ἐκκλησία μας μᾶς βοηθοῦν σέ πνευματική ἀνύψωση καί ψυχική πρόοδο. Οἱ Θεῖες Λειτουργίες τοῦ «Μεγάλου Βασιλείου», οἱ «Προηγιασμένες» Θεῖες Λειτουργίες, οἱ Κατανυκτικοί Ἑσπερινοί, τά Ἀπόδειπνα, οἱ «Χαιρετισμοί», ὅλα μᾶς βοηθοῦν νά συνειδητοποιήσουμε τό χρέος μας γιά τή φροντίδα τῆς ψυχῆς μας καί τή σωτηρία της. Σ’ αὐτό ἀκριβῶς θά ἀφιερωθεῖ καί ἡ παρούσα συμμελέτη μας.
Μελέτη περικοπῆς: Ματθ. ις΄ 24-26.
- Ἄς δοῦμε κατ’ ἀρχήν τόν πρῶτο στίχο τῆς περικοπῆς. Ἀποτελεῖ προσκλητήριο τοῦ Κυρίου σέ ὅσους θέλουν νά γίνουν καί νά εἶναι δικοί Του πιστοί.
Τί μᾶς κάνει ἐξαρχῆς ἐντύπωση; Ὅτι ζητεῖ ἐθελοντές. Δέν ὑποχρεώνει κανέναν ὁ Κύριος νά Τόν ἀκολουθήσει. Σέβεται τήν ἐλευθερία μας, τήν ὁποία ὁ Ἴδιος μᾶς χάρισε ὡς Πλάστης μας. Καί καθιστᾶ τόν καθέναν «κύριον τῆς ἑαυτοῦ προαιρέσεως» (ἱερός Χρυσόστομος, ΕΠΕ 11, 208). Γιατί ἄραγε τονίζει τή θεληματική μας προσέλευση πλησίον Του; Διότι αὐτός πού ἐλεύθερα ἐπιλέγει αὐτό τόν τρόπο τῆς ζωῆς θά εἶναι περισσότερο πρόθυμος νά ἀναλάβει καί τίς ὑποχρεώσεις, πού ἀπορρέουν ἀπό τήν ἀβίαστη ἀπόφασή του νά ἀκολουθήσει τόν Χριστό. Εἶναι γνωστό ἄλλωστε καί στίς ἡμέρες μας ὅτι, ὅπου ἐφαρμόζεται ὁ λεγόμενος «ἐθελοντισμός», ὑπάρχει καλύτερη ἀπόδοση στήν ἐργασία καί σέ ὅλες τίς δραστηριότητες τῶν διαφόρων τομέων τῆς κοινωνικῆς ζωῆς.
Στή συνέχεια ὁ Κύριος ἐνημερώνει τόν καθέναν πού θέλει νά Τόν ἀκολουθήσει ὡς πρός τό τί πρέπει νά ἔχει ὑπόψη του, ἐάν ἀποφασίσει νά εἶναι πιστός ἀκόλουθός Του. Γιατί κάνει αὐτή τήν ἐνημέρωση γιά τίς ὑποχρεώσεις πού ἔχει ἕνας ἀληθινός καί εἰλικρινής Μαθητής Του; Διότι ἡ ἐκλογή πρέπει νά γίνει μέ σκέψη καί σοβαρότητα. Ὄχι ἐπιπόλαια. Ὑπάρχουν περιπτώσεις, κατά τίς ὁποῖες ὁρισμένοι ἐνθουσιάζονται καί ἀποφασίζουν νά ἀκολουθήσουν τόν χριστιανικό τρόπο ζωῆς. Ὅταν ὅμως βρεθοῦν ἀντιμέτωποι μέ τά καθήκοντα πού ἐπιβάλλει αὐτή ἡ ζωή, μαραίνεται ὁ πρόσκαιρος ἐνθουσιασμός τους καί δέν ἐπιθυμοῦν νά συνεχίσουν.
Τί συγκεκριμένα ζητεῖ ὁ Κύριος ἀπό τόν καθέναν πού θέλει νά Τόν ἀκολουθήσει; Πρῶτο νά ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του. Πῶς τό ἀντιλαμβάνεσθε αὐτό; Τί σημαίνει τό «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν»; Ὅπως μάλιστα παρατηρεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος, δέν εἶπε ἁπλῶς «ἀρνησάσθω», ἀλλά χρησιμοποίησε τό σύνθετο ρῆμα «ἀπαρνησάσθω», γιά νά δείξει «πολλήν τήν ὑπερβολήν», τό μέγεθος καί τή σημασία τῆς ὑποχρεώσεως αὐτῆς (ΕΠΕ 11, 212).
Ζητᾶ ἄραγε μέ αὐτό ὁ Κύριος ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας, δηλαδή τοῦ ὀνόματός μας, τῆς οἰκογενειακῆς μας σχέσεως καί καταστάσεως, τῆς ἐργασίας μας; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ἀλλά ζητᾶ νά παύσουμε νά ζοῦμε μέ τίς κλίσεις καί τίς ἐπιθυμίες τοῦ παλαιοῦ μας ἀνθρώπου, τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἐγώ μας. Θέλει νά ζοῦμε σύμφωνα μέ τό δικό Του θέλημα καί παράδειγμα. Εἶναι αὐτό εὔκολο; Ὁπωσδήποτε ὄχι. Ἐάν ἦταν εὔκολο, θά γίνονταν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἀμέσως Χριστιανοί πιστοί. Ἄλλωστε ἡ ὑπέρβαση τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἡ νίκη τοῦ ἑαυτοῦ μας καί κατά τήν ἀρχαιότητα ἐθεωρεῖτο σάν ἡ πιό δύσκολη καί μεγάλη νίκη.
Γιατί ζητεῖ κάτι τόσο δύσκολο ὁ Κύριος; Διότι καί τό βραβεῖο πού θά μᾶς χαρίσει, ἐάν ἐκπληρώσουμε τίς ὑποχρεώσεις μας, εἶναι πολύ μεγάλο. Ποιό εἶναι τό βραβεῖο; Ἡ αἰώνια εὐτυχία μας, ἡ αἰώνια σωτηρία τῆς ψυχῆς μας, τῆς ὁποίας ἡ ἀξία εἶναι ἀνώτερη ἀπό ὅλα τά ἀγαθά τοῦ κόσμου, ὅπως ἀναφέρεται στόν τρίτο στίχο τῆς περικοπῆς μας.
Ποιά εἶναι ἡ δεύτερη ὑποχρέωση αὐτοῦ πού θά ἀποφασίσει νά ζεῖ ἀκολουθώντας τή διδασκαλία καί τό παράδειγμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ; Ἡ ἄρση τοῦ σταυροῦ. Τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι πρέπει νά εἶναι ἀποφασισμένος ὁ πιστός νά ὑποστεῖ ἀκόμη καί θάνατο πρός χάριν τῆς ἐπιλογῆς του νά ζεῖ ὡς πιστός. Ὁ Κύριος δέν μοιάζει μέ τούς πολιτικούς, οἱ ὁποῖοι ὑπόσχονται στούς ὀπαδούς τους ἀνέσεις καί εὐχάριστη ζωή. Ὁ Κύριος λέει τήν ἀλήθεια καί τονίζει ὅτι ἡ ζωή ἡ χριστιανική, ἡ ζωή πού ὁδηγεῖ στήν αἰώνια εὐτυχία μας, εἶναι ζωή σταυροῦ καί θυσίας. Δέν ὑπόσχεται ζωή ἀνθόσπαρτη. Ἀντίθετα δίνει στόν καθέναν ἕνα σταυρό, τόν ὁποῖο πρέπει νά σηκώσει ἰσόβια.
Ποιός εἶναι ὁ σταυρός πού ζητεῖ ὁ Κύριος νά σηκώσουμε; Εἶναι ὁ σταυρός τῆς καθημερινῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν Του, πράγμα τό ὁποῖο δέν εἶναι καθόλου εὔκολο· ἀπαιτεῖ κάποτε πολύ σκληρό καί δύσκολο ἀγώνα. Θά πρέπει νά εἶσαι ἀποφασισμένος νά πεθάνεις παρά νά ἁμαρτήσεις. Εἶναι ἔπειτα ὁ σταυρός τῶν θλίψεων, τῶν διωγμῶν καί τῶν ἀδικιῶν, τίς ὁποῖες εἶναι πιθανόν νά ὑποστοῦμε πρός χάριν Του, πράγμα πού δέν εἶναι σπάνιο.
Καί ἡ τρίτη ὑποχρέωση τοῦ ἀνθρώπου πού ἀποφασίζει νά εἶναι πιστός Χριστιανός; Τό «ἀκολουθείτω μοι». Τί σημαίνει αὐτό; Νά βαδίζουμε ἐπάνω στά ἴχνη πού ἄφησε ὁ Θεάνθρωπος. Νά ἀκολουθοῦμε τήν ὁδό πού Ἐκεῖνος χάραξε, ὅσο δύσβατη καί ἀνηφορική καί ἄν εἶναι. Δέν θά χαράξουμε ἐμεῖς νέα ὁδό, ὅπως νομίζουν καί κάνουν ὁρισμένοι «μοντέρνοι» «Χριστιανοί». Χριστιανός σημαίνει ἀνήκω στόν Χριστό καί Τόν ἀκολουθῶ μιμούμενος τό τέλειο παράδειγμά Του καί ἐφαρμόζω ὅλες ἀνεξαιρέτως τίς ἐντολές Του. Ἐάν δέν ἀκολουθοῦμε σέ ὅλα τόν Χριστό καί δέν τηροῦμε ὅλα, ὅσα μᾶς διδάσκει, δέν εἴμαστε Χριστιανοί ἀληθινοί, ὅπως θέλει Ἐκεῖνος, ἀλλά κατασκευάζουμε μία θρησκεία «κομμένη καί ραμμένη» στά μέτρα μας, ὅπως λέει ὁ λαός μας. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους τή θρησκεία τήν ὀνομάζει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ «ἐθελοθρησκεία», ἡ ὁποία ὅμως τελικά δέν ὁδηγεῖ στή σωτηρία (βλ. Κολασ. β΄ 23, Α΄ Πέτρ. β΄ 21).
- Ἄς δοῦμε καί τούς ἑπόμενους δύο στίχους τῆς περικοπῆς μας, οἱ ὁποῖοι αἰτιολογοῦν τά ὅσα τονίζει ὁ 24ος στίχος, τόν ὁποῖο μελετήσαμε.
Τί αἰτιολογεῖ ὁ 25ος στίχος; Τήν ἄρση τοῦ σταυροῦ καί τήν ἀπόφαση νά πεθάνει κανείς μᾶλλον, παρά νά ἁμαρτάνει προσκρούοντας στό θέλημα τοῦ Κυρίου. Πῶς τό κατανοεῖτε αὐτό; Ἐάν κάποιος δέν θέλει νά κοπιάσει, νά δυσκολευθεῖ στήν παρούσα ζωή ἀκολουθώντας τό παράδειγμα τοῦ Κυρίου, ἀλλά προτιμᾶ νά ἀπολαμβάνει τά ἀγαθά τῆς παρούσας ζωῆς, ζώντας χωρίς καμία δέσμευση καί χωρίς βία στόν ἑαυτό του, τελικά θά χάσει τή μακαρία ζωή τοῦ Παραδείσου. Ἀντίθετα, αὐτός πού θά ζήσει ἀγωνιζόμενος τόν δύσκολο καλό ἀγώνα τῆς πίστεως καί τῆς ἀρετῆς, στερούμενος τίς κοσμικές τέρψεις καί ἀπολαύσεις τοῦ παρόντος κόσμου, θά κερδίσει τήν ἀπόλαυση τῶν αἰώνιων ἀγαθῶν τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Μήπως ἡ αἰτιολογία αὐτή ἀποκαλύπτει καί τήν αἰτία, γιά τήν ὁποία ζητεῖ ὁ Κύριος τήν αὐταπάρνηση καί τήν ἄρση τοῦ σταυροῦ καί τή μίμηση τοῦ παραδείγματός Του ἀπό τούς πιστούς; Μάλιστα. Ποιά εἶναι ἡ αἰτία; Ὅτι τά ζητεῖ αὐτά ὁ Κύριος, ἐπειδή μᾶς ἀγαπᾶ καί θέλει νά μή χάσουμε τήν αἰώνια εὐτυχία κοντά Του. «Σφόδρα φειδόμενος ταῦτα ἐπιτάττει», σημειώνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος (ΕΠΕ 11, 216). Ἐπειδή μᾶς ἀγαπᾶ πολύ καί ἐνδιαφέρεται θερμότατα γιά τή σωτηρία μας, ὑποδεικνύει τόν δύσβατο αὐτό δρόμο τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ μόνος πού ὁδηγεῖ στήν εὐτυχία μας. Ἡ ἄνετη ζωή καταλήγει στήν αἰώνια ταλαιπωρία μας (βλ. καί Ματθ. ζ΄ 13-14).
Τί αἰτιολογεῖ καί ὁ 26ος στίχος; Ὅτι ἐπιβάλλεται κάθε θυσία ἀπό μέρους μας, διότι μόνο μέ τόν τρόπο αὐτό θά σώσουμε τήν ψυχή μας, ἡ ὁποία ἀξίζει περισσότερο ἀπό ὅλου τοῦ κόσμου τά ἀγαθά: «Οὐδέν ὑπάρχει, ὅπερ κατά τήν πολυτιμότητα νά ἐξισοῦται πρός τήν σωτηρίαν τῆς ψυχῆς» ( Ὑπόμν. Π. Ν. Τρεμπέλα).
Ὁ ἄνθρωπος πού ἀκολουθεῖ τήν ἄνετη ζωή καί ἀσχολεῖται μέ τό πῶς θά πλουτίσει, πῶς θά ἀναδειχθεῖ καί θά δοξασθεῖ στόν παρόντα κόσμο, ἀδιαφορώντας γιά τήν ψυχή του, μοιάζει μέ τόν ἄφρονα πλούσιο τῆς σχετικῆς Παραβολῆς καί μέ τόν πλούσιο τῆς Παραβολῆς τοῦ πλουσίου καί τοῦ Λαζάρου. Τό κατανοεῖτε αὐτό; Μέ τόν θάνατο χάνει τά πάντα, τά ἀφήνει στή γῆ καί ἀναχωρεῖ γιά τήν πέρα ἀπό τόν τάφο πραγματικότητα μέ γυμνή καί ἔρημη τήν ψυχή του ἀπό ἀρετές, ὁδηγούμενος στήν ὀδύνη τῆς Κολάσεως. Ἀπό τήν πρόσκαιρη ἀπόλαυση τῆς γῆς μεταβαίνει στήν αἰώνια θλίψη τοῦ οὐρανοῦ.
Τό πρῶτο πού πρέπει νά μᾶς ἀπασχολεῖ εἶναι πῶς νά μή χάσουμε τή σωτηρία τῆς ψυχῆς μας, γιά τήν ὁποία ὁ Θεάνθρωπος Κύριος ἔχυσε τό Αἷμα Του στόν Γολγοθᾶ. Ἡ θυσία Του αὐτή, δεῖγμα τῆς ἄπειρης ἀγάπης Του, εἶναι καί βεβαίωση τῆς ἀνεκτίμητης ἀξίας τῆς ψυχῆς μας.
Ἐκεῖνος πού ἀδιαφορεῖ γιά τήν ψυχή του μοιάζει μέ τά ζῶα, λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος (ΕΠΕ 19, 188). Πῶς τό ἀντιλαμβάνεσθε αὐτό; Τά ζῶα δέν σκέπτονται τόν θάνατό τους καί τί θά γίνουν μετά θάνατον. Ἐάν καί οἱ ἄνθρωποι κυριευθοῦν ἀπό ἀλογία, θά φθάσουν στό κατάντημα νά μή σκέπτονται τί μᾶς ἀναμένει μετά θάνατον. Ὁ Θεός νά φυλάξει!
«Ἐπιμελοῦ ψυχῆς, πράγματος ἀθανάτου», συμβουλεύει τόν καθένα μας ὁ Μέγας Βασίλειος (ΕΠΕ 6, 222).
ΣΥΝΘΗΜΑ: «Τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;» (Ματθ. ις΄ 26).
