7. «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοί υἱοί Θεοῦ κληθήσονται»

Μεταφορτώσεις

Θέμα για τους κυκλάρχες

 

Ὅταν ἕνας ἄνθρωπος εἶναι ταπεινός καί πονᾶ γιά τήν κατάσταση τῆς ἁμαρτίας πού κυριεύει πολλούς, ὅταν εἶναι πράος, ὅταν ποθεῖ τή δικαιοσύνη καί τελειότητα, ὅταν ἐλεεῖ θεάρεστα καί προσέχει τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς του, ὅπως εἴδαμε στίς προηγούμενες συμμελέτες μας, γίνεται σπουδαῖος παράγοντας στό περιβάλλον του. Συντελεῖ, καί πρέπει καί μπορεῖ νά συντελεῖ, στή βοήθεια τῶν συνανθρώπων του. Ἡ πνευματική του κατάσταση τόν καθιστᾶ αὐτόματα βοηθό πολλῶν ἀνθρώπων. Αὐτή τήν ἔννοια τονίζει ὁ Κύριος μέ τόν Μακαρισμό πού ἀκολουθεῖ τούς ἕξι Μακαρισμούς πού εἴδαμε ἕως τώρα.

Μελέτη περικοπῆς· Ματθ. ε´ 9.

1. Ποιοί μακαρίζονται μέ τόν Μακαρισμό αὐτόν; Οἱ εἰρηνοποιοί. Ποιοί εἶναι αὐτοί; Τί λέει ἡ ἑρμηνεία; «Εἶναι ἐκεῖνοι πού ἔχουν μέσα τους τήν ἐκ τοῦ ἁγιασμοῦ εἰρήνην καί μεταδίδουν αὐτήν καί εἰς τούς ἄλλους, εἰρηνεύοντες τούτους καί μεταξύ των καί πρός τόν Θεόν». Ἡ ἑρμηνεία μᾶς ἀνοίγει δρόμους γιά τήν κατανόηση τῆς ἔννοιας τοῦ εἰρηνοποιοῦ, ἀλλά καί γιά τήν ἀνταλλαγή σκέψεων ὡς πρός τήν προσ­φορά του στήν κοινωνία.

Ποιά ἡ προϋπόθεση γιά νά εἶναι κάποιος εἰρηνοποιός; Νά ἔχει ὁ ἴδιος εἰρήνη μέσα του, νά γεύεται τή γλυκύτητά της καί νά ἔχει ἐκτιμήσει τήν ἀξία καί σημασία της. Καί ἐπιπλέον νά ἔχει μέσα του θερμή ἀγάπη πρός τούς ἄλλους.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης γράφει ὅτι «εἰρηνοποιός ἐστιν ὁ εἰρήνην διδούς ἄλλῳ» (ΕΠΕ 8, 256). Αὐτός πού δίνει εἰρήνη στόν συνάνθρωπό του, αὐτός πού συντελεῖ νά εἰρηνεύσει ὁ ἄλλος. Ἡ δέ εἰρήνη, ἔλεγε ὁ ἴδιος Πατήρ, εἶναι «τό κεφάλαιον τῶν εὐφραινόντων», ἡ κορυφή, τό ἐπιστέγασμα καί τό ἀνώτερο ἀπό ὅλα ἐκεῖνα τά ὁποῖα μᾶς εὐφραίνουν. Ὁ συνώνυμός του ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἔλεγε ὅτι ἡ εἰρήνη εἶναι «τό γλυκύ καί πρᾶγμα καί ὄνομα… τό παρά πάντων μέν ἐπαινούμενον ἀγαθόν, ὑπ᾿ ὀλίγων δέ φυλασσόμενον» (ΡG 35, 1132).

2. Γιά ποιά ὅμως εἰρήνη πρόκειται ἐδῶ; Ποιά εἰρήνη φέρνουν στούς συνανθρώπους τους ὅσοι ἐδῶ μακαρίζονται ἀπό τόν Κύριο; Πρῶτον, τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό. Πῶς εἰρηνεύει ἡ ψυχή μέ τόν Θεό; Ὅταν «μετανοῇ καί ἀπαρνεῖται τήν ἁμαρτίαν» (π. Σεραφείμ). Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἀσέβεια πρός τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, περιφρόνηση πρός τό θέλημά Του, ἀδιαφορία γιά τίς ἐντολές Του. Δέν θέλουμε νά ἔχουμε σχέσεις μαζί Του καί νά βαδίζουμε τούς δρόμους Του. Ζοῦμε κατά τό ἁμαρτωλό θέλημά μας καί σύμφωνα μέ τόν κόσμο, πού ζεῖ μακριά ἀπό τόν Θεό, ὁ ὁποῖος κόσμος «ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται» (Α´ Ἰω. ε´ 19). Ἐπηρεάζεται καί ἐξουσιάζεται ἀπό τόν Πονηρό καί τούς δαίμονές του. «Ἡ φιλία τοῦ κόσμου ἔχθρα τοῦ Θεοῦ ἐστιν», γράφει καί ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος (Ἰακ. δ´ 4).

Ἡ ἀπάρνηση ἑπομένως τοῦ ἁμαρτωλοῦ τρόπου ζωῆς τοῦ κόσμου, ἡ ἀποφυγή τῆς ἁμαρτίας καί ἡ ἐν μετανοίᾳ καταφυγή στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ μέσῳ τοῦ ἱεροῦ Μυστηρίου τῆς Μετανοίας καί Ἐξομολογήσεως μᾶς ἐπαναφέρουν στόν δρόμο τῆς τηρήσεως τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καί μᾶς εἰρηνεύουν μαζί Του. «Εἰρηνεύωμεν πρός τόν Θεόν τά εὐάρεστα αὐτῷ ποιοῦντες», παρακινεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς (ΕΠΕ 11, 474).

Ἡ παρακίνηση ἑπομένως ἀπό ἕναν πιστό σέ κάποιον συνάνθρωπό του νά μετανοήσει, νά ἀπαρνηθεῖ τή ζωή τῆς ἁμαρτίας καί νά ζεῖ σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀποτελεῖ βασικότατο καί θεμελιῶδες ἔργο εἰρηνοποιΐας καί εἶναι μεγίστη προσφορά.

Ὑπάρχει ὅμως καί ἄλλη διάσταση τῆς εἰρήνης, ἡ ὁποία ἔρχεται ὡς ἀποτέλεσμα τῆς εἰρηνεύσεως τῆς ψυχῆς μέ τόν Θεό. Ποιά εἶναι αὐτή ἡ πλευρά; Ἡ εἰρήνη μέ τόν ἑαυτό μας. Ἡ εἰρήνευση τῆς ψυχῆς μας καί ἡ γαλήνη πού σχετίζεται μέ τήν ἐπιδοκιμασία καί ἐπιβράβευση τῆς συνειδήσεως. Εἶναι σπουδαία αὐτή ἡ διάσταση τῆς εἰρήνης; Σπουδαιοτάτη. «Εἶναι γνωστόν ποίαν ταραχήν δημιουργεῖ εἰς τήν ψυχήν… ὁ θυμός καί ἡ ὀργή· ποίαν θλῖψιν καί τῆξιν (=λιώσιμο) ἡ ζηλοτυπία καί ὁ φθόνος· ποῖον ἀχόρταστον χάος ἡ πλεονεξία καί ἡ φιλαργυρία· ποίαν φλόγα, καίουσαν τήν ψυχήν καί τό σῶμα, ἡ φιληδονία…» (π. Σεραφείμ). Τό ἴδιο ἰσχύει γιά ὅλα τά πάθη. Ἀναστατώνουν καί συν­ταράζουν τήν ψυχή. «Ὄντως ἐμφύλιος στάσις (=ἐπανάσταση)» συμβαίνει εἰς τήν ψυχήν» (Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, ΕΠΕ 11, 476). Ὅταν λοιπόν μᾶς βοηθήσει κάποιος πιστός καί μᾶς συνδέσει μέ τόν Θεό μέσῳ τῆς Ἐκκλησίας καί νικήσουμε μέ τή βοήθεια τῆς θείας Χάριτος τά πάθη μας εἰρηνεύουμε, γαληνεύουμε. Αὐτός δέ πού συνέβαλε σ᾿ αὐτή τήν εἰρήνευση, εἶναι ὄντως μεγάλος εὐεργέτης μας.

Ἀλλ᾿ ὑπάρχει καί ἡ διάσταση τῆς εἰρήνης μέ τούς συνανθρώπους μας. Μέ τούς οἰκείους μας, τούς γνωστούς μας, μέ τούς γείτονες, τούς συνεργάτες μας. Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἰσχυρός διαλυτικός παράγοντας. Πῶς φαίνεται αὐτό στήν οἰκογένεια καί στή συμβίωση καί συνεργασία μας μέ τούς ἄλλους; Ἡ ἁμαρτία «διαιρεῖ καί τήν οἰκογένειαν… καί μεταβάλλει εἰς ἀδιαλλάκτους ἐχθρούς ἐκείνους τούς ὁποίους ἡ φύσις ὥρισεν ἀχωρίστους» (π. Σεραφείμ). «Συχνά, συχνότατα πενθεραί καί νύμφαι, σύζυγοι, γονεῖς καί τέκνα, ἀδελφοί καί ἀδελφαί εὑρίσκονται εἰς διάστασιν καί μάχην» (Περιοδ. «Ο ΣΩΤΗΡ» 1970, σελ. 130). Σκεφθεῖτε τί γίνεται μέ τά κληρονομικά καί μέ τά λεγόμενα ἐπαγγελματικά συμφέροντα. Συχνά ἐπίσης τό μικρόβιο τῆς διχοστασίας διαλύει Συλλόγους καί ἑταιρεῖες καί προκαλεῖ ἀντιπαλότητες, ἔριδες καί ἀναστατώσεις, κομματισμούς καί διαιρέσεις. Εἶναι ἄλλωστε αὐτό γνώρισμα χαρακτηριστικό δικό μας τῶν Ἑλλήνων.

Ἐάν λοιπόν βρεθεῖ κάποιος πιστός, ὁ ὁποῖος ἔχει ὁ ἴδιος εἰρήνη καί κινούμενος ἀπό τήν ἀγάπη του ἀγωνισθεῖ, νά εἰρηνεύσει καί νά συμφιλιώσει τά ἀντιμαχόμενα πρόσωπα, ἡ εἰρηνοποιΐα του αὐτή εἶναι προσφορά σημαντικότατη. Γίνεται παράγοντας ἤρεμης κοινωνικῆς ζωῆς καί ἀληθινῆς κοινωνικῆς προόδου.

Πότε ὅμως εἶναι οὐσιαστικό καί μόνιμο τό ἀποτέλεσμα τοῦ κόπου αὐτοῦ, ὁ ὁποῖος εἰρηνεύει καί συμφιλιώνει τούς συν­ανθρώπους του; Ὅταν τούς συνδέσει μέ Ἐκεῖνον, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ πηγή καί ὁ ἄρχοντας τῆς εἰρήνης. Ὅταν θέσει ὡς θεμέλιο καί βάση τῆς μεταξύ τους εἰρηνεύσεως τόν Νόμο τοῦ Εὐαγγελίου καί τούς στρέψει πρός τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία παρακινεῖ καί στή μεταξύ μας ἀγάπη. Χωρίς αὐτό τό θεμέλιο δέν μπορεῖ νά σταθεῖ γιά πολύ τό οἰκοδόμημα τῆς εἰρήνης μέ τούς πλησίον μας. Καταπίπτει σύντομα ἀπό τά ρεύματα καί τούς ἀνέμους τῶν ἐγωισμῶν, τῶν συμφερόντων κλπ.

4. Ἄς δοῦμε καί τήν ἀμοιβή πού ἀναμένει τούς εἰρηνοποιούς. Τί λέει σχετικά ἡ ἑρμηνεία; «Αὐτοί θά ἀναγνωρισθοῦν καί θά διακηρυχθοῦν εἰς τόν οὐράνιον κόσμον υἱοί τοῦ Θεοῦ». Ποῦ καί ἀπό ποιόν θά κληθοῦν «υἱοί Θεοῦ»; Καί γιατί θά τούς δοθεῖ αὐτή ἡ ὀνομασία, ἀλλά καί τί σημαίνει αὐτός ὁ χαρακτηρισμός; Νά ὁρισμένα ἐρωτήματα, στά ὁποῖα μποροῦμε νά στρέψουμε τίς σκέψεις μας.

Ἡ ἑρμηνεία ἀναφέρει ὅτι θά διακηρυχθοῦν «υἱοί Θεοῦ» στόν οὐράνιο κόσμο. Καί στά σχόλιά του ὁ ἀείμνηστος Π. Ν. Τρεμπέλας σημειώνει ὅτι «θά κληθοῦν (υἱοί Θεοῦ) οὐχί ὑπό τοῦ κόσμου, ἀλλ᾿ ὑπό τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ καί ὑπό τοῦ Μονογενοῦς του». Στόν παρόν­τα κόσμο δέν ἀμείβονται οἱ εἰρηνοποιοί; Ἀμείβονται μέ τό ὅτι χαίρονται καί ἀγάλλονται, διότι ἐπιτέλεσαν τό καθῆκον τῆς ἀγάπης ἔναντι τῶν ἄλλων καί βοήθησαν ἀνειρήνευτους ἀνθρώπους νά εἰρηνεύσουν. Ἡ πλήρης ὅμως χαρά τούς περιμένει στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Πῶς δικαιολογεῖται ἄραγε ἡ ὀνομασία «υἱοί Θεοῦ»; Ἀπό τό ὅτι μιμήθηκαν καί «ἠκολούθησαν ἐπί τῆς γῆς τό παράδειγμα τοῦ κατά φύσιν Υἱοῦ τοῦ οὐρανίου Πατρός, τό παράδειγμα τοῦ μεγάλου Εἰρηνοποιοῦ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εἰργάσθησαν ἐπί τῆς γῆς ὡς γνήσιοι ὀπαδοί καί συνεργάται αὐτοῦ, διά νά ἀποκαθιστοῦν εἰρήνην μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Καί διά τοῦτο ἀξιώνονται καί αὐτοί νά ἀποκατασταθοῦν εἰς τήν θέσιν τοῦ υἱοῦ» (π. Σεραφείμ). Ἀνακηρύσσονται υἱοί τοῦ Θεοῦ κατά χάριν, διότι ἦταν «μιμηταί τῆς θείας φιλανθρωπίας» (ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ΕΠΕ 8, 266). Τό μεγάλο ἔργο τῆς εἰρηνεύσεως τῶν ἀνθρώπων, τό ὁποῖο ἐπιτέλεσε ὁ Θεάνθρωπος γιά ὅλη τήν ἀνθρωπότητα μέ τήν ἔλευσή Του στή γῆ, μέ τή διδασκαλία Του καί μέ τή σταυρική Του θυσία, τό συνέχισαν αὐτοί μέ αὐτοθυσία καί αὐταπάρνηση καί τό ἔκαναν κτῆμα τοῦ κάθε συνανθρώπου τους. Βοήθησαν τούς ἄλλους νά συνδεθοῦν μέ τόν Εἰρηνοποιό καί νά γεύονται πλέον τήν εἰρήνη, τόν γλυκύτατο αὐτόν καρπό τῆς θυσίας τοῦ Θεανθρώπου.

Ποιά ἡ συνέπεια τῆς ὀνομασίας «υἱοί Θεοῦ»; Θά ἔχουν ὅλα τά δικαιώματα πού ἔχουν τά τέκνα στήν κληρονομία τοῦ Πατέρα τους. Δηλαδή; Τούς ἀναμένουν τά ἀνέκφραστα καί ἀπερίγραπτα καί αἰώνια ἀγαθά τῆς οὐράνιας Βασιλείας Του (βλ. Ρωμ. η´ 17, Α´ Κορ. β´ 9).

ΣΥΝΘΗΜΑ: «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοί υἱοί Θεοῦ κληθήσονται» (Ματθ. ε΄ 9).