ΕΦ1. Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό

ΘΕΜΑ: Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό
ΕΒΔΟΜΑΔΑ:
ΑΡΘΡΟ: «Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2260/1.3.22/σελ. 115-116.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ψαλ. οζ΄ [77] 1-8
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: † Ἀρχιμ. Χριστοφόρου Ν. Παπουτσοπούλου, «Ἔλπισον ἐπί τόν Θεόν», ἐκδόσεις «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 2005⁹.
.

---

Μεταφορτώσεις

Θέμα για τους κυκλάρχες

Άρθρο

Συμπληρωματικό

Σύνθημα

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Πολλοί ἄνθρωποι ἀκούγοντας ὅτι θά ἔχουμε γιά χρόνια πολλά παρα­τεινόμενη τήν οἰκονομική κρίση· ἀκούγοντας ὅτι θά ἔχουμε γιά χρόνια πολλά ἀνάμεσά μας τόν μικροσκοπικό ἰό τῆς πανδημίας· ἀκούγοντας ὅτι μέ τόν πόλεμο πού ξέσπασε, ἔρχεται παγκόσμια οἰκονομική καταστροφή καί θά πεινάσουμε, ἀναρωτιοῦνται: Ποῦ νά στηρίξουμε τήν ἐλπίδα μας;

Μερικοί ὑποστηρίζουν ὅτι πρέπει νά στηρίξουμε τήν ἐλπίδα μας στούς ἰσχυρούς τῆς γῆς. Ὁ αἰώνιος λόγος τοῦ Θεοῦ τούς ἀπαντᾶ: «Μή πεποίθατε ἐπ᾿ ἄρχοντας, ἐπί υἱούς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία» (Ψαλ. ρμε΄ [145] 3). Μή στηρίζετε τήν ἐλπίδα καί τήν ἐμπιστοσύνη σας στούς ἄρχοντες τοῦ κόσμου αὐτοῦ, σέ θνητούς καί ἀνίσχυρους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν τή δύναμη νά σᾶς σώσουν. Ἄλλοι ὑποστηρίζουν ὅτι πρέπει νά στηρίξουμε τήν ἐλπίδα μας, στά πλούτη, στά ὅπλα, στά πυρομαχικά. Ἀστεῖα πράγματα ὅλα αὐτά! Εἶναι τόσο σαθρά, ἀβέβαια καί ἀνασφαλή τά στηρίγματα τοῦ κόσμου αὐτοῦ!

Ἀκοῦμε καί πιστούς ἀνθρώπους νά λένε: «Δέν μποροῦμε νά στηριζόμαστε οὔτε στούς ψευδοσωτῆρες, οὔτε στά πλούτη μας, οὔτε στά ὅπλα μας, οὔτε στά πυρομαχικά μας. Μόνο στόν Θεό μποροῦμε νά ἐλπίζουμε. Ἡ μόνη ἐλπίδα πού μᾶς ἀπέμεινε εἶναι ὁ Θεός»! Πράγματι· ἡ μόνη ἐλπίδα πού ποτέ δέν θά μᾶς ντροπιάσει εἶναι ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό. «Ἡ ἐλπίς οὐ καταισχύνει» (Ρωμ. ε΄ 5). Μόνο κοντά στόν Θεό βρίσκουμε τή σωτηρία καί τή λύτρωση. Πουθενά ἀλλοῦ, ὅπως θά δοῦμε στό θέμα τοῦ Κύκλου πού θά κάνουμε σήμερα.

ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Θά διαβάσουμε τό κείμενο καί τήν ἑρμηνεία τοῦ ἁγιογραφικοῦ Ἀνα­γνώσματος: Ψαλ. οζ΄ [77] 1-8.

Τό ἁγιογραφικό Ἀνάγνωσμα πού διαβάσαμε εἶναι τό προοίμιο τοῦ 77ου Ψαλμοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους καί παλαιότερους Ψαλμούς. Ἀποδίδεται στόν Ἀσάφ. Ἀποτελεῖ περίληψη τῆς ἱερῆς ἱστορίας τοῦ Ἰσραήλ ἀπό τήν ἔξοδό του ἀπό τήν Αἴγυπτο ἕως τήν ἀνύψωση τοῦ βασιλιᾶ Δαβίδ στόν θρόνο τοῦ Ἰσραήλ, ὅπως θά δοῦμε στό πρῶτο μέρος τοῦ ἄρθρου «Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό», πού θά μελετήσουμε σήμερα.

Α΄ ΜΕΡΟΣ: Ὁ δάκτυλος τῆς προνοίας τοῦ Θεοῦ στήν ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ

1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2260/1.3.22/σελ. 115-116, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «ἄλλοτε ὀλιγοπιστοῦσαν, ἄλλοτε ὀλιγοψυχοῦσαν, ἄλλοτε γκρίνιαζαν κι ἄλλοτε ἀποδεικνύονταν ἀχάριστοι», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2260/1.3.22/σελ.115, β΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί ὑπογραμμίζεται στό προοίμιο τοῦ 77ου Ψαλμοῦ; (Σκέψεις Μελῶν…) Ὑπογραμμίζεται ἡ ἰδιαίτερη πρόνοια τῆς προστασίας τοῦ Θεοῦ στόν περιούσιο λαό Του, γιά νά γνωρίζουν οἱ πιστοί ἀπό γενεά σέ γενεά τίς θαυμαστές ἐπεμβάσεις Του καί νά διδάσκονται νά ἐναποθέτουν καί νά στηρίζουν τήν ἐλπίδα τους στόν Θεό: «ἵνα θῶνται ἐπί τόν Θεόν τήν ἐλπίδα αὐτῶν» (Ψαλ. οζ΄ [77] 7).

2. Μποροῦμε νά θυμηθοῦμε μερικά παραδείγματα πού δείχνουν πῶς προστάτευε ὁ ἅγιος Θεός τόν περιούσιο λαό Του; (Σκέψεις Μελῶν…) Νά θυμηθοῦμε πῶς προνόησε γιά τή συντήρηση τῆς πατριαρχικῆς οἰκογένειας τοῦ Ἰακώβ στά ἑπτά χρόνια τοῦ λιμοῦ. Γιά νά προλειάνει τό ἔδαφος, ἔστειλε πολύ νωρίτερα στήν Αἴγυπτο τόν πάγκαλο Ἰωσήφ καί τόν ἀνέδειξε ἀντιβασιλέα της! Νά θυμηθοῦμε μέ τί θαυμαστό τρόπο πέρασε τούς Ἰσραηλίτες ἀπό τήν Ἐρυθρά θάλασσα, γιά νά ἐλευθερωθοῦν ἀπό τή δουλεία τοῦ Φαραώ καί νά φθάσουν στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας: «διέρρηξε θάλασσαν καί διήγαγεν αὐτούς» (Ψαλ. οζ΄ [77] 13). Ἔσχισε τήν Ἐρυθρά θάλασσα καί τούς ὁδήγησε διά μέσου αὐτῆς. Ἐπίσης νά θυμηθοῦμε μέ τί θαυμαστό τρόπο τούς ἔτρεφε σαράντα χρόνια στήν ἔρημο. Δέν τούς ἔλειψαν οὔτε τό «μάννα», οὔτε τά ὀρτύκια, οὔτε τό ἄφθονο δροσιστικό νερό, οὔτε ἡ σκιά τήν ἡμέρα, οὔτε ἡ φωτεινή νεφέλη τή νύχτα, οὔτε τά ροῦχα τους πάλιωναν, οὔτε τά παπούτσια τους ἔλιωναν: «διέρρηξε πέτραν ἐν ἐρήμῳ καί ἐπότισεν αὐτούς» (Ψαλ. οζ΄ [77] 15)· τούς ἔδωσε τό μάννα ὡς τροφή: «ἄρτον οὐρανοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς» (Ψαλ. οζ΄ [77] 24)· τούς ἔστειλε ὀρτύκια πολλά «καί ἔφαγον καί ἐνεπλήσθησαν σφόδρα» (Ψαλ. οζ΄ [77] 29).

3. Οἱ Ἰσραηλίτες θυμόντουσαν τήν ἰδιαίτερη προστασία τοῦ Θεοῦ στόν περιούσιο λαό Του ἤ τή λησμονοῦσαν; (Σκέψεις Μελῶν…) Ἄλλοτε τή θυμόντουσαν, ἄλλοτε τή λησμονοῦσαν, ἄλλοτε ὀλιγοπιστοῦσαν, ἄλλοτε ὀλιγοψυχοῦσαν, ἄλλοτε γκρίνιαζαν κι ἄλλοτε ἀποδεικνύονταν ἀχάριστοι. Ἀκόμη καί στήν εἰδωλολατρία παρασύρθηκαν. Ὁ Μωυσῆς ἀνέβηκε στό ὄρος Σινά γιά νά παραλάβει τίς δέκα ἐντολές κι αὐτοί στούς πρόποδες τοῦ ὄρους ἔφτιαξαν χρυσό μοσχάρι καί πρόσφεραν θυσία λατρείας πρός αὐτό (βλ. Ἐξ. λβ΄ 1-6)!

Β΄ ΜΕΡΟΣ: Ὁ δάκτυλος τῆς προνοίας τοῦ Θεοῦ στήν ἱστορία ὅλου τοῦ κόσμου

1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό δεύτερο Μέρος τοῦ ἄρθρου, ἀπό ἐκεῖ πού λέει: «ὅμως ὄχι μόνο στήν ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ…», σελ. 115, β΄ στήλη, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «τί δυσφορία ἐκδηλώνεται ἀπό πολλούς, πόσα παράπονα ἀκούγονται!», σελ. 116, α΄ στήλη, καί θά ποῦμε στά Μέλη: Καί στήν ἱστορία ὅλου τοῦ κόσμου βλέπουμε οἱ πιστοί τόν δάκτυλο τῆς θείας Προνοίας καί ἰδιαίτερα στήν ἱστορία τῆς Πατρίδος μας. Μποροῦμε νά θυμηθοῦμε κάποια παραδείγματα; (Σκέψεις Μελῶν…) Τό 1821 μιά χούφτα Ἕλληνες πολεμοῦσαν μέ τήν πανίσχυρη ὀθωμανική αὐτοκρατορία. Ὅπως καί τό 1940-41 πολεμούσαμε μέ δύο αὐτοκρατορίες, μέ τούς Ἰταλούς καί τούς Γερμανούς, καί εἴδαμε τήν προστασία τοῦ Θεοῦ καί τήν προστασία τῆς Ὑπερμάχου Στρατηγοῦ, τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου: «Οὗτοι ἐν ἅρμασι καί οὗτοι ἐν ἵπποις, ἡμεῖς δέ ἐν ὀνόματι Κυρίου Θεοῦ ἡμῶν μεγαλυνθησόμεθα» (Ψαλ. ιθ΄ [19] 8). Μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τῆς Παναγίας νικήσαμε.

2. Εἶναι ἄπειρα τά θαυμαστά δείγματα τῆς προστασίας τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας καί στή ζωή τοῦ Ἔθνους μας. Τά θυμόμαστε ὅμως ἤ τά λησμονοῦμε; (Σκέψεις Μελῶν…) Κι ἐμεῖς δυστυχῶς, ὅπως τότε οἱ Ἰσραηλίτες, ἄλλοτε τά θυμόμαστε, ἄλλοτε τά λησμονοῦμε, ἄλλοτε ὀλιγοπιστοῦμε, ἄλλοτε ὀλιγοψυχοῦμε κι ἄλλοτε ἀποδεικνυόμαστε ἀχάριστοι.

3. Ἰδίως τόν τελευταῖο καιρό στηρίζουμε τήν ἐλπίδα μας στόν Θεό ἤ δίνουμε τήν ἐντύπωση ὅτι παλεύουμε μόνο μέ τίς δικές μας δυνάμεις; (Σκέψεις Μελῶν…) Δυστυχῶς παλεύουμε μόνο μέ τίς δικές μας δυνάμεις, οἱ ὁποῖες εἶναι ἀσθενικές. Γι᾿ αὐτό καί ὅταν ἔρχονται δυσκολίες, ὀλιγοπιστοῦμε καί τά χάνουμε. Ἄλλοτε ταραζόμαστε καί ἀποθαρρυνόμαστε. Κι ὅταν παρατείνονται οἱ δοκιμασίες μας, γογγύζουμε κατά τοῦ Θεοῦ καί κολαζόμαστε. Τώρα μέ τήν πανδημία, μέ τόν πόλεμο καί τήν ἀκρίβεια τί δυσφορία ἐκδηλώνεται ἀπό πολλούς, πόσα παράπονα ἀκούγονται!

Γ΄ ΜΕΡΟΣ: Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό

1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο, σελ. 116, καί θά ποῦμε στά Μέλη: Ἡ πιό καλή ἀντιμετώπιση τῶν δυσκολιῶν τῆς ζωῆς εἶναι νά τίς ἑρμηνεύουμε διαφορετικά καί νά λέμε: «Ἔχει ὁ Θεός». «Περάσαμε καί δυσκολότερα καί δέν μᾶς ἄφησε ὁ Θεός». «Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό»! Τί ἔχετε νά πεῖτε πάνω σ᾿ αὐτά; (Σκέψεις Μελῶν…) Τώρα πού οἱ ψευδοσωτῆρες μᾶς διαψεύδουν ὁ ἕνας κατόπιν τοῦ ἄλλου· τώρα πού οἱ ἐλπίδες μας στά στηρίγματα τοῦ κόσμου αὐτοῦ ἀποδεικνύονται ἀνεπαρκεῖς· τώρα πού βλέπουμε νά διαλύονται τά πάντα καί νά σωριάζονται καταγῆς, τό μόνο πού μᾶς ἀπέμεινε εἶναι ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό.

2. Τό πᾶν εἶναι νά μή χάσουμε τήν ἐλπίδα μας στόν Θεό. Τί λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…) Λέει ὅτι, ὅταν οἱ θλιβερές καταστάσεις φθάσουν στό ἀπροχώρητο, τότε νά ἐλπίζουμε περισσότερο στόν Θεό. Διότι τότε ὁ Θεός δείχνει περισσότερο τή δύναμή Του, τή θαυμαστή προστασία Του, ὅταν «τά παρά τῶν ἀνθρώπων ἀπογνωσθῇ», ὅταν ἀνθρωπίνως τά πράγματα περιέλθουν σέ ἀδιέξοδο. Τότε εἶναι ἡ ὥρα τοῦ Θεοῦ! Ἄς μήν προσέχουμε λοιπόν τίς δυσκολίες πού ὀρθώνονται μπροστά μας, ἀλλά νά ἔχουμε στραμμένη τήν προσοχή μας στή δύναμη τοῦ Θεοῦ πού ὁδηγεῖ ἀπό τήν ἀπόγνωση στήν ἀκράδαντη ἐλπίδα (Ὁμιλία εἰς τόν ριζ΄ Ψαλμόν, ΕΠΕ 6, 582).

3. Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό εἶναι τό πιό σταθερό στήριγμα. Τί ἔχετε νά πεῖτε πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…) Ὅλα τά ἄλλα στηρίγματα εἶναι σαθρά, ἑτοιμόρροπα, ἀνασφαλή. Μόνο ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό λειτουργεῖ «ὡς ἄγκυρα τῆς ψυχῆς, ἀσφαλής τε καί βεβαία» (Ἑβρ. ς΄ 19). Μᾶς σταθεροποιεῖ, ὅσες κι ἄν εἶναι οἱ τρικυμίες στή θάλασσα τῆς ζωῆς. Ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό μοιάζει μέ «πύργον ἄμαχον» (=ἀκαταμάχητο), λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος (ΕΠΕ 7, 80, 444). Μᾶς προστατεύει σάν πύργος ἀπόρθητος. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος θεολογεῖ: «Ἕν ἐστι ἐν τοῖς οὖσι (=στά γεγονότα τῆς ζωῆς) τό μόνιμον, ἡ πρός Θεόν ἐλπίς» (PG 91, 908). Ἕνα στήριγμα εἶναι μόνιμο, ἡ ἐλπίδα μας στόν Θεό. «Ἐπί τῷ Θεῷ ἤλπισα, οὐ φοβηθήσομαι τί ποιήσει μοι ἄνθρωπος», ψάλλει κι ὁ ἱερός Ψαλμωδός (Ψαλ. νε΄ [55] 12). Στόν Θεό στήριξα τίς ἐλπίδες μου. Γι᾿ αὐτό δέν ἔχω νά φοβηθῶ ὅ,τι κακό κι ἄν θελήσει νά μοῦ κάνει ὁποιοσδή­ποτε ἄνθρωπος. «Ἐπί τῷ Κυρίῳ ἐλπίζων οὐ μή ἀσθενήσω» (Ψαλ. κε΄ [25] 1). Στηρίζοντας τήν ἐλπίδα μου στόν Θεό, δέν θά καταντήσω ἀνίσχυρος ἀπέναντι στούς ἐχθρούς μου. Ὅλα τά ἔθνη, ἡ ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη, κουρα­­σμένη καί ταλαιπωρημένη στήν πρό Χριστοῦ ἐποχή, στήριζαν τήν ἐλπίδα τους στόν Μεσσία: «ἐπ᾿ αὐτῷ ἔθνη ἐλπιοῦσιν» (Ρωμ. ιε΄ 12). Καί μέχρι τή συντέλεια τοῦ κόσμου πάλι στόν Κύριο θά στηρίζουν τήν ἐλπίδα τους ὅλα τά ἔθνη καί ὅ­λοι οἱ λαοί. Ὁ Κύριος θά εἶναι «ἡ ἐλπίς πάντων τῶν ἐθνῶν», «ἡ ἐλ­πίς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς», ὅπως ἀναφέρει μία Εὐχή τῆς Ἐκκλησίας μας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Μέ τήν ἐλπίδα μας στόν Θεό ἄς συνεχίζουμε καί τό καλοκαίρι καί σ᾿ ὅ­λη μας τή ζωή «τόν καλόν ἀγῶνα τῆς πίστεως». Ζοῦμε πρωτόγνωρες θλι­βερές καταστάσεις, ἀλλά μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ θά τίς ὑπερνικήσουμε. Κι ὅ­πως ὁ Κύριός μας νίκησε ὅλους τούς πειρασμούς, ἔτσι κι ἐμεῖς μέ τή βοήθειά Του θά τούς νικήσουμε: «Μή φοβηθεῖς αὐτόν πού στήριξε στήν πίστη ἐπάνω τήν ἐλπίδα. Τόν εἶδα στή ζωή νά μάχεται, μά πάντα ἀνίκητο τόν εἶ­δα», στιχούργησε ὁ ποιητής Ἰωάννης Πολέμης.

ΣΥΝΘΗΜΑ
«ἵνα θῶνται ἐπί τόν Θεόν τήν ἐλπίδα αὐτῶν» (Ψαλ. οζ΄ [77] 7)

ΥΓ: Τό θέμα αὐτό, κατά προτίμηση, νά γίνει τήν τελευταία ἑβδομάδα τοῦ Μαΐου ἤ τόν Ἰούνιο τοῦ 2022.