Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 5 Ἰουνίου 2022, Τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α΄ Οἰκουμ. Συνόδου (Πράξ. κ΄ 16-18, 28-36)
Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, ἔκρινεν ὁ Παῦλος παραπλεῦσαι τὴν ῎Εφεσον, ὅπως μὴ γένηται αὐτῷ χρονοτριβῆσαι ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ· ἔσπευδε γάρ, εἰ δυνατὸν ἦν αὐτῷ, τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς γενέσθαι εἰς ῾Ιεροσόλυμα. Ἀπὸ δὲ τῆς Μιλήτου πέμψας εἰς ῎Εφεσον μετεκαλέσατο τοὺς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας. ὡς δὲ παρεγένοντο πρὸς αὐτόν, εἶπεν αὐτοῖς· προσέχετε ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῳ ἐν ᾧ ὑμᾶς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἔθετο ἐπισκόπους, ποιμαίνειν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ, ἣν περιεποιήσατο διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος. ἐγὼ γὰρ οἶδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται μετὰ τὴν ἄφιξίν μου λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς μὴ φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου· καὶ ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα τοῦ ἀποσπᾶν τοὺς μαθητὰς ὀπίσω αὐτῶν. διὸ γρηγορεῖτε, μνημονεύοντες ὅτι τριετίαν νύκτα καὶ ἡμέραν οὐκ ἐπαυσάμην μετὰ δακρύων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον. καὶ τὰ νῦν παρατίθεμαι ὑμᾶς, ἀδελφοί, τῷ Θεῷ καὶ τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ τῷ δυναμένῳ ἐποικοδομῆσαι καὶ δοῦναι ὑμῖν κληρονομίαν ἐν τοῖς ἡγιασμένοις πᾶσιν. ἀργυρίου ἢ χρυσίου ἢ ἱματισμοῦ οὐδενὸς ἐπεθύμησα· αὐτοὶ γινώσκετε ὅτι ταῖς χρείαις μου καὶ τοῖς οὖσι μετ᾿ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν αἱ χεῖρες αὗται. πάντα ὑπέδειξα ὑμῖν ὅτι οὕτω κοπιῶντας δεῖ ἀντιλαμβάνεσθαι τῶν ἀσθενούντων, μνημονεύειν τε τὸν λόγον τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ, ὅτι αὐτὸς εἶπε· μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν. καὶ ταῦτα εἰπών, θεὶς τὰ γόνατα αὐτοῦ σὺν πᾶσιν αὐτοῖς προσηύξατο.
Στοὺς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας
Τὴ σημερινὴ Κυριακὴ πρὶν ἀπὸ τὴν Πεντηκοστὴ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ τὴ μνήμη τῶν 318 θεοφόρων Πατέρων, ποὺ συγκρότησαν τὴν Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας τὸ 325 μ.Χ. Συνῆλθαν γιὰ νὰ καταπολεμήσουν τὴν πλανεμένη διδασκαλία τοῦ Ἀρείου καὶ νὰ διατρανώσουν τὴ θεμελιώδη ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας μας ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Θεὸς ἀληθινός, ὁμοούσιος μὲ τὸν Πατέρα. Γι᾿ αὐτὸ τὰ ἱερὰ ἀναγνώσματα τῆς ἡμέρας εἶναι ἀφιερωμένα στὰ πάγχρυσα αὐτὰ «στόματα τοῦ Λόγου», ὅπως ὀνομάζει τοὺς θεοφόρους Πατέρες ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος.
1. Μὲ ἀπόλυτη ἐπιμέλεια
Τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα μᾶς μεταφέρει στὴ Μίλητο. Ἐπιστρέφοντας στὰ Ἱεροσόλυμα γιὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς, ὁ ἀπόστολος Παῦλος παρέκαμψε τὴν Ἔφεσο γιὰ νὰ μὴν καθυστερήσει καὶ ἔπλευσε κατευθείαν γιὰ τὴ Μίλητο. Ἀπὸ ἐκεῖ κάλεσε τοὺς «πρεσβυτέρους» τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἐφέσου νὰ ἔλθουν νὰ τὸν συναντήσουν καὶ τοὺς ἀπηύθυνε συγκινητικότατες συμβουλές:
Προσέχετε τὸν ἑαυτό σας καὶ τὸ πνευματικὸ ποίμνιο, στὸ ὁποῖο τὸ Ἅγιο Πνεῦμα σᾶς τοποθέτησε ἐπισκόπους, γιὰ νὰ ποιμαίνετε τὴν Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ, τὴν ὁποία ὁ Κύριος ἐξαγόρασε προσφέροντας τὸ ἀτίμητο Αἷμα του. Προσέχετε, τονίζει ὁ θεῖος Ἀπόστολος, διότι μετὰ τὴν ἀναχώρησή μου θὰ εἰσβάλουν ἀνάμεσά σας ἄγριοι λύκοι, δηλαδὴ αἱρετικοὶ ψευδοδιδάσκαλοι θέλοντας νὰ κατασπαράξουν τὶς ψυχὲς τῶν λογικῶν προβάτων. Ὅμως καὶ ἀπὸ ἐσᾶς τοὺς ἴδιους θὰ ἐμφανισθοῦν διεστραμμένοι ἄνθρωποι, μὲ σκοπὸ νὰ παρασύρουν μαζί τους τοὺς πιστούς.
Νὰ εἶσθε ἄγρυπνοι λοιπόν, ἐνθυμούμενοι «ὅτι τριετίαν νύκτα καὶ ἡμέραν οὐκ ἐπαυσάμην μετὰ δακρύων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον». Νὰ θυμάστε, δηλαδή, ὅτι ἐπὶ τρία ὁλόκληρα χρόνια δὲν ἔπαυσα νύχτα – μέρα νὰ νουθετῶ μὲ δάκρυα τὸν καθένα σας ξεχωριστά.
Πόση ἐπιμέλεια ἔδειξε, ἀλήθεια, ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν ἱερὴ ἀποστολὴ ποὺ τοῦ εἶχε ἀναθέσει ὁ Χριστός! Μὲ τί ἄγρυπνη φροντίδα ἐργάσθηκε, τί κόπους κατέβαλε! Δὲν περιοριζόταν στὸ νὰ κηρύττει δημόσια, ἀλλὰ συμβούλευε καὶ τὸν καθέναν ξεχωριστά. Δὲν λογάριαζε τὸν κόπο τῆς ἡμέρας ἢ τὴν ἀνάπαυση τῆς νύχτας. Τὰ πάντα ἔκανε γιὰ τὸν καθέναν κάθε στιγμή. Ἔδινε τὴν ψυχή του· πονοῦσε γιὰ τοὺς κινδύνους ποὺ ἀπειλοῦσαν τοὺς πιστούς. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τοὺς νουθετοῦσε «μετὰ δακρύων».
Ἀντίστοιχη ἐπιμέλεια καὶ αὐτοθυσία ἐπέδειξαν καὶ στὸ δικό τους ἔργο οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Δὲν λογάριασαν κόπους, πόνους καὶ στερήσεις. Ἔδωσαν τὴν ψυχή τους γιὰ τὴν πνευματικὴ ἀκεραιότητα τοῦ ποιμνίου τους· γιὰ τὴ διαφύλαξη τοῦ ὀρθοῦ δόγματος· γιὰ τὴν προάσπιση τῆς Ἐκκλησίας. Ἔκαναν τὰ πάντα γιὰ νὰ μᾶς παραδώσουν τὴ θεμελιώδη καὶ σωτηριώδη ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Θεὸς ἀληθινός. Αὐτὴ τὴν ἀλήθεια καλούμαστε κι ἐμεῖς νὰ κρατήσουμε ἀπαραχάρακτη μιμούμενοι τὸ παράδειγμά τους.
2. Μὲ πλήρη ἐμπιστοσύνη στὸν Θεὸ
Καὶ τώρα, ἀδελφοί μου, σᾶς ἐμπιστεύομαι στὸν Θεὸ καὶ στὸν λόγο ποὺ ἡ Χάρις του μᾶς ἀποκάλυψε, συνεχίζει τὸν λόγο του ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Παρατίθεμαι ὑμᾶς, ἀδελφοί, τῷ Θεῷ καὶ τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ». Σᾶς ἐμπιστεύομαι πλήρως στὸν Θεό. Ἐκεῖνος μπορεῖ νὰ σᾶς καταρτίσει περισσότερο, ὥστε νὰ κληρονομήσετε τὸν οὐρανὸ μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς Ἁγίους. Ποτὲ δὲν ἐπεθύμησα ἀσήμι ἢ χρυσάφι ἢ πολυτελὴ ἐνδύματα. Γνωρίζετε καλὰ ὅτι γιὰ τὶς ἀνάγκες τὶς δικές μου καὶ ὅσων ἦταν μαζί μου, ἐργάσθηκαν τὰ ροζιασμένα αὐτὰ χέρια. Μὲ κάθε τρόπο σᾶς ὑπέδειξα ὅτι πρέπει νὰ καταβάλλετε κάθε κόπο, προκειμένου νὰ μὴ σκανδαλίζονται οἱ ἀδύναμοι ἀδελφοί, ἀλλὰ νὰ ἐνισχύονται πνευματικά. Νὰ θυμάστε δὲ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶπε ὅτι εἶναι καλύτερο νὰ δίνει κανεὶς παρὰ νὰ παίρνει. «Καὶ ταῦτα εἰπών, θεὶς τὰ γόνατα αὐτοῦ σὺν πᾶσιν αὐτοῖς προσηύξατο». Ἀφοῦ δηλαδὴ εἶπε τὰ λόγια αὐτά, γονάτισε καὶ προσευχήθηκε μαζί τους, πρὶν τοὺς ἀποχαιρετήσει.
Ἀφοῦ κατέβαλε κάθε ἀνθρώπινη προσπάθεια, ἀφοῦ ἔκανε τὰ πάντα, σὰν νὰ ἐξηρτῶντο ὅλα ἀπὸ αὐτόν, στρέφεται τώρα στὸν Θεὸ καὶ ἐμπιστεύεται τὸ ἔργο του σ᾿ Ἐκεῖνον, διότι τελικὰ ὅλα Ἐκεῖνος τὰ ἐνεργεῖ. Προσεύχεται ὁ μέγας Ἀπόστολος γιὰ ὅλα ἐκεῖνα ποὺ τοὺς εἶχε συστήσει νωρίτερα. Προσεύχεται στὸν Κύριο νὰ τοὺς ἐνισχύσει, ὥστε νὰ ἀνταποκριθοῦν στὶς ὑποχρεώσεις τους. Προσεύχεται γιὰ τὸ λογικὸ ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας, νὰ τὸ διαφυλάξει ὁ Θεὸς ἀπὸ τοὺς σκληροὺς καὶ αἱμοβόρους λύκους ποὺ τὸ ἀπειλοῦσαν. Ἀναθέτει τὰ πάντα στὸν παντοδύναμο Θεό.
Ἀξιοθαύμαστο τὸ παράδειγμά του! Διδάσκει καὶ τοὺς σημερινοὺς ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας, ἐπισκόπους, ἱερεῖς, θεολόγους καὶ κατηχητές, ἔπειτα ἀπὸ κάθε ἐπίπονη προσπάθεια γιὰ τὴ φροντίδα τῶν πιστῶν, νὰ κλίνουν κι αὐτοὶ τὰ γόνατά τους καὶ νὰ ἀναπέμπουν θερμὴ ἱκεσία στὸν Θεό. Νὰ τὰ ἀποθέτουν ὅλα σ᾿ Ἐκεῖνον. Δικό του σῶμα εἶναι ἄλλωστε ἡ Ἐκκλησία· σ᾿ Ἐκεῖνον ἀνήκουν οἱ πιστοί. Ὅταν ὁ ἀνθρώπινος κόπος ἐπισφραγίζεται μὲ τὴν προσευχή, τότε ἔχει καὶ πλούσια καρποφορία.
