ΘΕΜΑ: Καταστροφικές λογομαχίες!
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 14-20 Νοεμβρίου 2022
ΑΡΘΡΟ: «Ἐπί καταστροφῇ…», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2269/15/7/2022/ σελ.335-336.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Β΄ Τιμ. β΄ 14.
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: † Ἀρχιμ. Γεωργίου Ἰ. Δημοπούλου, «Μέλι ἤ δηλητήριο; ἡ γλώσσα μας», ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 201918.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Άρθρο
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Εἶναι συχνό τό φαινόμενο σέ χώρους πού συγκεντρώνονται πολλοί ἄνθρωποι (στά ἀστικά καί ὑπεραστικά, στά μέσα σταθερῆς τροχιᾶς, στίς πλατεῖες, στά γήπεδα, στή Βουλή…) νά διαμείβονται καταστροφικές λογομαχίες. Εἶναι τόσο πολύ κουρασμένοι οἱ ἄνθρωποι στήν ἐποχή μας, πού δέν ἀντέχουν τά νεῦρα τους. Μέ τόν παραμικρό ἐρεθισμό καί τήν παραμικρή ἐνόχληση ὑψώνουν πολλοί τή φωνή τους. Ἀπαντοῦν ἄλλοι, εὐερέθιστοι κι αὐτοί, ἐπεμβαίνουν καί κάποιοι ἄλλοι καί δημιουργεῖται θερμό ἐπεισόδιο. Ὑπάρχουν περιπτώσεις πού γειτονιές ὁλόκληρες ξεσηκώνονται ἀπό καταστροφικές λογομαχίες. Ἀλλά καί μέσα στίς οἰκογένειες διαμείβονται πολλές φορές ἀνάλογες λογομαχίες. Ὑψώνει τή φωνή του τό ἕνα μέλος τῆς οἰκογένειας καί ἀπαντᾶ τό ἄλλο, βυθίζοντας τά λοιπά μέλη τῆς οἰκογένειας στή λύπη. Ἄλλοι ὑψώνουν τή φωνή τους ἀκόμη καί μέσα στόν ἱερό Ναό, πού εἶναι «ἀνάκτορον τῆς εἰρήνης». Μερικοί τὴν ὑψώνουν ἀκόμη καί τήν ὥρα τῆς τελέσεως τοῦ ἁγιώτατου Μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας, πού εἶναι «Μυστήριον τῆς εἰρήνης». Ἐννοοῦμε γενικά ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι βαριές ἐκτροπές τῆς γλώσσας, ὅπως θά δοῦμε στό θέμα τοῦ Κύκλου πού θά κάνουμε σήμερα.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Πρῶτα θά διαβάσουμε τό κείμενο καί τήν ἑρμηνεία τοῦ ἁγιογραφικοῦ Ἀναγνώσματος: Β΄ Τιμ. β΄ 14. Κείμενο: «Ταῦτα ὑπομίμνησκε, διαμαρτυρόμενος ἐνώπιον τοῦ Κυρίου μή λογομαχεῖν εἰς οὐδέν χρήσιμον, ἐπί καταστροφῇ τῶν ἀκουόντων». Ἑρμηνεία: Αὐτά νά τά ὑπενθυμίζεις στούς πιστούς καί νά τούς ἐξορκίζεις ἐνώπιον τοῦ Κυρίου νά μή λογομαχοῦν, διότι αὐτό δέν ὠφελεῖ σέ τίποτε, ἀλλά φέρνει καταστροφή σ᾿ ὅσους ἀκοῦν. Ἑρμηνευτικά σχόλια: Μερικοί λένε: Τό ξέρουμε ὅτι δέν ἐπιτρέπεται νά ὑψώνουμε τή φωνή μας καί νά λογομαχοῦμε. Τό ξέρουμε, ἀλλά τό λησμονοῦμε καί δέν τό ἐφαρμόζουμε. Ὡς ἐκ τούτου ἐπιβάλλεται νά μᾶς τό θυμίζουν οἱ ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου καί μία καί δύο καί περισσότερες φορές. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του: «Τά αὐτά γράφειν ὑμῖν ἐμοί μέν οὐκ ὀκνηρόν, ὑμῖν δέ ἀσφαλές» (Φιλιπ. γ΄ 1). Τό νά σᾶς γράφω καί τώρα τά ἴδια, ἐμένα βέβαια δέν μέ κουράζει οὔτε μέ ἐνοχλεῖ, ἐσᾶς ὅμως σᾶς ἀσφαλίζει ἀπό κινδύνους. Ἐμεῖς ὀφείλουμε πρῶτον νά δίνουμε τό καλό παράδειγμα καί νά μήν ἐκτρεπόμαστε σέ λογομαχίες καί δεύτερον, νά ὑπενθυμίζουμε καί στούς ἄλλους τί πρέπει νά κάνουν. Ἐάν αὐτοί μᾶς καταφρονήσουν, θά εἶναι ὑπεύθυνοι ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. «Ἐκεῖνος αὐτούς κρινεῖ», Ἐκεῖνος θά τούς κρίνει, σημειώνει ὁ ἑρμηνευτής Οἰκουμένιος.
Α΄ ΜΕΡΟΣ: «Ἐπί καταστροφῇ…»
1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό πρῶτο μέρος τοῦ ἄρθρου «Ἐπί καταστροφῇ…», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2269/15/7/2022/ σελ.335-336, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «ἀλλά καί ἐκεῖνοι πού πληροφοροῦνται τά καθέκαστα, ἔστω καί ἄν εἶναι σέ ἄλλη ἤπειρο», σελ. 335, β΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Προέρχεται καμιά ὠφέλεια ἀπό τίς λογομαχίες; (Σκέψεις Μελῶν…) Δέν προέρχεται καμία ὠφέλεια, παρά μόνο καταστροφή. Μπορεῖ αὐτοί πού λογομαχοῦν «εἰς ἐπήκοον πάντων» νά καμαρώνουν γιά τίς ρητορικές «ἐπιτυχίες» τους, ἄν μποροῦμε νά τίς ὀνομάσουμε ἐπιτυχίες, ἀλλά οἱ λόγοι τους εἶναι ἐξευτελιστικοί, πικροί καί καυστικοί γιά τούς ἄλλους. Προξενοῦν ζημιά.
2. Σέ ποιούς προξενοῦν ζημιά; Μόνο σ᾿ αὐτούς πού εἶναι αὐτήκοοι μάρτυρες; (Σκέψεις Μελῶν…) Δέν προξενοῦν ζημιά μόνο σ᾿ αὐτούς πού εἶναι αὐτήκοοι μάρτυρες, ἀλλά καί σέ πολλούς ἄλλους πού πληροφοροῦνται τά καθέκαστα, ἔστω κι ἄν εἶναι σέ ἄλλη ἤπειρο. Ὅλοι γνωρίζουμε μέ πόση ταχύτητα τηλεφωνικῶς ἤ μέ ἠλεκτρονικά μέσα κάνουν τόν γύρο τοῦ κόσμου πολλά ἀπ᾿ ὅσα συμβαίνουν στήν καθημερινότητα. Ἄς ποῦμε ὅτι ὑψώνει τή φωνή του ὁ διευθυντής, ὁ προϊστάμενος ἤ κάποιος ἄλλος ἐπώνυμος. Αὐτοί πού θίγονται, μεταφέρουν τήν εἴδηση τοῦ συμβάντος καί σέ πολλούς ἄλλους. Μπορεῖ καί νά σκανδαλίζονται. Γι᾿ αὐτό δέν πρέπει ποτέ νά ἐκτρεπόμαστε σέ λογομαχίες. Γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στόν μαθητή του Τιμόθεο: «δοῦλον δέ Κυρίου οὐ δή μάχεσθαι, ἄλλ᾿ ἤπιον εἶναι πρός πάντας, διδακτικόν ἀνεξίκακον, ἐν πραότητι παιδεύοντα τούς ἀντιδιατιθεμένους (Β΄ Τιμ. β΄ 24). Ὁ δοῦλος τοῦ Κυρίου δέν πρέπει νά φιλονικεῖ, ἀλλά ἔχει χρέος νά εἶναι ἤπιος καί γλυκύς πρός ὅλους, ἱκανός νά διδάσκει, ἀνεξίκακος, νά παιδαγωγεῖ καί νά συνετίζει μέ πραότητα ἐκείνους πού ἔχουν ἀντίθετα φρονήματα. Τό ζητούμενο λοιπόν εἶναι νά μήν ὑψώνουμε ποτέ τή φωνή μας, ἀλλά μέ γλυκύτητα καί πραότητα νά παιδαγωγοῦμε ἐκείνους πού ἔχουν ἀντίθετα φρονήματα.
Β΄ ΜΕΡΟΣ: Παραδείγματα
1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Μποροῦμε μέ παραδείγματα νά περιγράψουμε τό πόσο καταστροφικές εἶναι οἱ λογομαχίες; (Σκέψεις Μελῶν…)
α) Λογομαχίες στήν οἰκογένεια. Ὡς πρῶτο παράδειγμα ἀναφέρει τό ἄρθρο ὅτι, ὅταν οἱ γονεῖς λογομαχοῦν, στίς ψυχές τῶν μικρῶν παιδιῶν τους προξενοῦνται τραύματα. Τά πιό ἰσορροπημένα παιδιά εἶναι τά παιδιά πού οἱ γονεῖς τους εἶναι ἀγαπημένοι· τά παιδιά πού στό σπίτι τους ὑπάρχει γαλήνη καί εἰρήνη. Ἄν ἀρχίσουν νά φωνάζει ὁ σύζυγος, νά ἀπαντᾶ ἡ σύζυγος καί νά πιάνονται κάθε τρίς καί λίγο στόν καυγᾶ, οἱ ψυχές τῶν μικρῶν παιδιῶν τους τραυματίζονται βαριά. Ἀλλά καί οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς πῶς νά ἠρεμήσουν κατόπιν, πῶς νά προσευχηθοῦν! Ἡ ζημιά πού προξενεῖται μέσα στό σπίτι εἶναι δυσεπανόρθωτη.
β) Ὡς δεύτερο παράδειγμα ἀναφέρει τό ἄρθρο τό ὅτι ἀπό τίς λογομαχίες τῶν γονέων ὑποφέρουν καί ὁ παππούς καί ἡ γιαγιά. Οἱ γέροντες δέν τίς ἀντέχουν τίς καταστροφικές λογομαχίες καί κινδυνεύουν νά πάθουν ἐγκεφαλικό ἤ καρδιακό ἐπεισόδιο. Ἔχει ἀποδειχθεῖ μέ πειράματα ὅτι ἀκόμη καί τά λουλούδια τοῦ σπιτιοῦ, ὅταν ἀκούγεται ἁπαλή μουσική, εἶναι ἠρεμότερα. Ὅταν ὅμως ἀκούγονται θορυβώδεις μουσικές, λογομαχίες καί τσακώματα, ἐπιδροῦν ἀρνητικά στήν ἀνάπτυξή τους. Πολύ περισσότερο ὑποφέρουν ψυχικά τά ἡλικιωμένα πρόσωπα πού θέλουν τήν ἡσυχία τους.
γ) Λογομαχίες στά μέσα μεταφορᾶς. Ὅταν ταξιδεύουμε μαζί μέ πολλούς ἄλλους συνεπιβάτες, δέν ἐπιτρέπεται νά θορυβοῦμε καί νά διαπληκτιζόμαστε. Μερικοί ὑπερβαίνουν αὐτό τόν γενικό κανόνα καί λογομαχοῦν εἴτε μέ τόν ὁδηγό εἴτε μέ συνεπιβάτες τους. Δέν μποροῦν μέ τίποτε νά κλείσουν τό στόμα τους. Τό ἕνα τούς πειράζει, τό ἄλλο τούς ἐνοχλεῖ. Ὑψώνουν συχνά τή φωνή τους, ἔρχονται σέ ἀντίθεση μέ τούς ἄλλους καί γίνονται κουραστικοί στούς συνεπιβάτες τους.
δ) Λογομαχίες στά γήπεδα. Τά γήπεδα εἶναι οἱ κατεξοχήν χῶροι ὅπου κυριαρχοῦν οἱ φωνές καί τά συνθήματα. Ἐκεῖ δέν ὑπάρχει ποτέ ἡσυχία. Ἰδίως ὅταν αἰσθάνονται οἱ παῖχτες καί οἱ φίλαθλοι ἀδικημένοι ἀπό λανθασμένες ἐνέργειες τοῦ διατητῆ καί τοῦ ἐπόπτη, τότε ὄχι μόνο καταστροφικές λογομαχίες διαμείβονται, ἀλλά καί ἐπεισόδια δημιουργοῦνται μέ ἐκτεταμένες ὑλικές ζημιές.
ε) Λογομαχίες στά ἕδρανα τῆς Βουλῆς. Εἶναι πολύ λυπηρό τό γεγονός ὅτι καί στή Βουλή τήν ὥρα τῶν συνεδριάσεων εἶναι πολύ συχνές ἀπό τούς βουλευτές οἱ καταστροφικές λογομαχίες. Μερικοί βουλευτές νομίζουν ὅτι ὅσο πιό πολύ θορυβοῦν, τόσο περισσότερο ὑπερισχύουν τῶν ἀντιπάλων τους. Ἀλλά οἱ λογομαχίες τους φέρνουν τό ἀκριβῶς ἀντίθετο ἀποτέλεσμα, διότι ρητορεύουν «ἐπί καταστροφῇ τῶν ἀκουόντων». Ἡ ζημιά γίνεται ἀκόμη μεγαλύτερη, διότι οἱ ἀντεγκλήσεις καί οἱ διαξιφισμοί πού διαμείβονται μεταξύ τους, μεταδίδονται δορυφορικά σέ ὅλο τόν κόσμο καί σκανδαλίζουν πολλούς.
ς) Λογομαχίες ἀπό ἐκκλησιαστικά πρόσωπα. Περισσότερο σκανδαλίζουν οἱ καταστροφικές λογομαχίες πού διαμείβονται μεταξύ ἐκκλησιαστικῶν προσώπων. Ὅταν τά ἐκκλησιαστικά πρόσωπα λησμονοῦν ὅτι ὡς δοῦλοι τοῦ Κυρίου δέν πρέπει νά φιλονικοῦν, ἀλλά νά εἶναι ἤπιοι καί γλυκεῖς πρός ὅλους, δέν δίνουν καλή μαρτυρία γιά τόν Χριστό καί σκανδαλίζουν μέ τίς ἐξάψεις, τούς θυμούς καί τίς καταστροφικές λογομαχίες τους.
ζ) Λογομαχίες μέσα στούς ἱερούς Ναούς. Πολλοί Χριστιανοί θορυβοῦν ἀκόμη καί μέσα στόν ἱερό Ναό, ἀκόμη καί τήν ὥρα τῆς θείας Λειτουργίας, ἀναγκάζοντας τούς Λειτουργούς ἱερεῖς νά βγαίνουν στήν ὡραία Πύλη καί νά κάνουν αὐστηρές συστάσεις. Ἄλλοι Χριστιανοί συζητοῦν μέ δυνατή φωνή πρίν ἀπό τήν Ἀκολουθία ἤ μετά τό Δι᾿ εὐχῶν, ἐνῶ βρίσκονται ἀκόμη μέσα στόν ἱερό Ναό. Κι αὐτές οἱ θορυβώδεις ἐκτροπές εἶναι ἐκτροπές τῆς γλώσσας καί πρέπει κάποτε νά σταματήσουν.
2. Γιά ποιές αἰτίες λογομαχοῦν οἱ ἄνθρωποι μεταξύ τους; (Σκέψεις Μελῶν…) Λογομαχοῦν, διότι εἶναι ἐγωιστές καί ὑπερήφανοι· διότι θέλουν νά προβληθοῦν ὅτι κάτι εἶναι· διότι εἶναι κουρασμένοι καί δέν ἀντέχουν τά νεῦρα τους· διότι εἶναι ἀκαλλιέργητοι πνευματικά καί ἐκδηλώνονται μέ τά ξεσπάσματα τά πάθη καί οἱ ἀδυναμίες τους· διότι δίνουν τόπο στόν διάβολο, ὁ ὁποῖος θέλει νά μᾶς ταράξει, νά διασαλεύσει τήν εἰρήνη, τήν ἀγάπη μας καί νά ματαιώσει τή σωτηρία μας.
3. Πῶς θά τό ἐπιτύχουμε νά μή λογομαχοῦμε; (Σκέψεις Μελῶν…) α) Θά τό ἐπιτύχουμε, ἐάν ἀπό τό στόμα μας στάζει ὄχι δηλητήριο, ἀλλά μέλι. β) Ἐπίσης θά τό ἐπιτύχουμε, ἐάν ἁγιάζουμε τό ἐσωτερικό μας, διότι «ἐκ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας τό στόμα λαλεῖ» (Ματθ. ιβ΄ 34). Ἐάν τό ἐσωτερικό μας εἶναι ἀκάθαρτο, ὅταν δίνονται ἀφορμές, ἀπό τή γλώσσα μας, θά στάζει δηλητήριο. Ἐάν ἀντίθετα τό ἐσωτερικό μας ἁγιάζεται, ἀπό τό στόμα μας θά στάζει μέλι. Εἶναι γνώρισμα τελειότητος τό νά μήν ἁμαρτάνει ὁ ἄνθρωπος μέ τή γλώσσα του: «Εἴ τις ἐν λόγῳ οὐ πταίει, οὗτος τέλειος ἀνήρ, δυνατός χαλιναγωγῆσαι καί ὅλον τό σῶμα» (Ἰακ. γ΄ 2). Ἄν κάποιος δέν κάνει σφάλματα μέ τά λόγια του, αὐτός εἶναι τέλειος ἄνθρωπος καί ἔχει τή δύναμη νά χαλιναγωγήσει καί νά συγκρατήσει καί ὁλόκληρο τόν ἑαυτό του. γ) Τέλος, ὅταν ἄλλοι συνάνθρωποί μας λογομαχοῦν, ἐμεῖς νά μή ρίχνουμε λάδι στή φωτιά, ἀλλά νά τούς εἰρηνεύουμε ἤ νά σιωποῦμε ἤ νά προσευχόμαστε. Πολύ θά ὠφεληθοῦμε, ἄν μελετήσουμε κάποια ἁγιογραφικά χωρία, στά ὁποῖα φαίνεται ἡ ἀρετή τῆς αὐτοκυριαρχίας καί ἁγιότητος τοῦ Κυρίου μας. Λόγου χάριν: «Ὁ δέ Ἰησοῦς ἐσιώπα» (Ματθ. κς΄ 63).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Οἱ λογομαχίες σέ τίποτε δέν ὠφελοῦν. «Εἰς οὐδέν χρήσιμον» προσφέρονται. Εἶναι χρήσιμες μόνο στόν διάβολο γιά νά καταστρέφει τήν εἰρήνη, τήν ἀγάπη μας, τή σωτηρία μας. Ἐμᾶς ὁ ἀναστάς Κύριος μᾶς ἔμαθε νά θεωροῦμε ὡς πολυτιμότερο ἀγαθό τήν εἰρήνη καί τήν μεταξύ μας ἀγάπη. Ἄς μήν ἀφήνουμε λοιπόν τίς λογομαχίες νά μᾶς χωρίζουν, νά μᾶς πικραίνουν καί νά μᾶς διαλύουν, ἀλλά νά εἰρηνεύουμε καί νά εἴμαστε ἀγαπημένοι μεταξύ μας.
ΣΥΝΘΗΜΑ
«μή λογομαχεῖν… ἐπί καταστροφῇ τῶν ἀκουόντων» (Β΄ Τιμ. β΄ 14)
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό ἄρθρο «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2270/1 καί 15/8/2022/ σελ. 333-334.
