Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Μέ τό καλό φθάσαμε, σύν Θεῷ, στό τέταρτο κεφάλαιο τῆς Α΄ πρός Θεσσαλονικεῖς Ἐπιστολῆς. Ἡ ἀγαθότητα τοῦ Κυρίου μᾶς χάρισε ἤδη μέ τόν λόγο Του πολλά μηνύματα γιά τή ζωή μας. Ἀλλά καί τό ὑπόλοιπο τῆς Ἐπιστολῆς περιλαμβάνει σπουδαιότατες ἀλήθειες, οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν ὁδοδεῖκτες γιά τήν πορεία μας στόν κόσμο αὐτό. Ἄς δοῦμε λοιπόν σήμερα ὁρισμένες ἀπό αὐτές.
Μελέτη Περικοπῆς: Α΄ Θεσ. δ΄ 1-8.
1. Ἀρχίζει συμπερασματικά ὁ Ἀπόστολος. «Τό λοιπόν οὖν ἀδελφοί, ἐρωτῶμεν ὑμᾶς καί παρακαλοῦμεν ἐν Κυρίῳ…», γράφει. Ἐφόσον δηλαδή γνωρίζετε προσωπικά πῶς ἔζησα μεταξύ σας καί ἐφόσον εἶστε βέβαιοι ὅτι τό Εὐαγγέλιο πού σᾶς κήρυξα δέν ἦταν δική μου ἐφεύρεση, ἀλλ’ ἀποκάλυψη Θεοῦ, παρακαλοῦμε – ἐγώ καί οἱ συνεργοί μου – σύν τῷ Χριστῷ καί ἐν ὀνόματι Ἐκείνου, νά ζεῖτε ἀνάλογα μέ ὅσα διδαχθήκατε.
Δέν διαφαίνεται καί ἐδῶ ἡ ταπεινοφροσύνη τοῦ μεγάλου Ἀποστόλου; «Δέν νομίζει τόν ἑαυτόν του ἀξιόπιστον οὐδέ εἰς τό νά παρακαλέσῃ μόνος τούς Θεσσαλονικεῖς, ἀλλά ὁμοῦ μέ τόν ἑαυτόν του παίρνει μαζί καί τόν Χριστόν, ὡσάν νά τούς λέγῃ ὅτι ὁ Χριστός σᾶς παρακαλεῖ ἀντί διά λόγου μου» (Ἅγιος Νικόδημος). «Ἡ προτροπή στηρίζεται οὐχί ἐπί προσωπικοῦ κύρους», ἀλλά σέ αὐτό «τό ὁποῖον δίδει ἡ μετά τοῦ Κυρίου σχέσις καί ἕνωσις τοῦ Παύλου, ἥτις ἀναγνωρίζεται ὑπό τῶν ἀναγνωστῶν καί τοῦ γράφοντος» (Π. Ν. Τρεμπέλας).
Πόσο διδακτικός γιά ἐμᾶς ὁ τρόπος αὐτός τοῦ Ἀποστόλου! Ἀλλά καί πόσο ἐλεγκτικός γιά ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι νομίζουν ὅτι ἔχουν κύρος σπουδαῖο, ὅτι εἶναι ἐνάρετοι καί ἱκανοί νά δίνουν ἐντολές καί ὁδηγίες καί παραγγελίες ζωῆς στούς συνανθρώπους τους! Οἱ ὁποιεσδήποτε συμβουλές πού χρειάζεται ὁπωσδήποτε νά δίνονται, διότι πάντοτε θά ὑπάρχουν αὐτοί πού θά ἔχουν ἀνάγκη συμβουλῶν καί προτροπῶν, πρέπει νά δίνονται μέ ταπεινό καί μειλίχιο τρόπο καί προπάντων νά προέρχονται ἀπό ταπεινή καρδιά. Τότε μόνο ἐπηρεάζουν οὐσιαστικά τούς ἄλλους. Γιατί; Διότι τίς συνοδεύει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία προσφέρεται καί ἐκδηλώνεται μόνο ἐκεῖ ὅπου ὑπάρχει ἀληθινή ταπεινοφροσύνη (βλ. Α΄ Πέτρ. ε΄ 5).
2. Τί ζητοῦσε ἀπό τούς Θεσσαλονικεῖς μέ τήν ταπεινή παράκλησή του ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου ὁ Ἀπόστολος; Τί λέει τό δεύτερο ἡμιστίχιο τοῦ πρώτου στίχου; «Καθώς παρελάβετε παρ’ ἡμῶν τό πῶς δεῖ ὑμᾶς περιπατεῖν καί ἀρέσκειν Θεῷ, ἵνα περισσεύητε μᾶλλον». Τί σημαίνει ἡ φράση αὐτή; Τί λέει ἡ ἑρμηνεία; Ὁ π. Εὐσέβιος Ματθόπουλος τήν ἀποδίδει ὡς ἑξῆς: «Καθώς ἀπό ἡμᾶς ἠκούσατε καί ἐδιδάχθητε τό πῶς πρέπει νά πολιτεύεσθε καί νά ἀρέσκετε εἰς τόν Θεόν, ἵνα προάγεσθε περισσότερον εἰς τήν κατά Θεόν ζωήν καί πολιτείαν. Τάς ὁδηγίας δηλαδή τάς ὁποίας σᾶς ἐδώκαμεν, ἵνα συμπεριφέρεσθε θεαρέστως, παρακαλοῦμεν ὅπως πάντοτε τάς ἔχητε ὑπ’ ὄψιν καί συμφώνως πρός αὐτάς πολιτεύεσθε διά νά προοδεύετε πνευματικῶς. Ὅταν δέ πολιτεύεσθε οὕτω, τότε οὐδεμία ἔλλειψις θά παρατηρῆται μεταξύ σας, ἀλλά σύν τῷ χρόνῳ θά περισσεύητε περισσότερον ἐν τῇ ἀρετῇ».
Τούς εἶχε πεῖ προηγουμένως γιά τό πῶς ζοῦσε ὁ ἴδιος μεταξύ τους κατενώπιον τοῦ Θεοῦ καί πῶς φρόντιζε νά ἀρέσει στόν Θεό, «τόν δοκιμάζοντα τάς καρδίας ἡμῶν». (Τά εἴδαμε αὐτά σέ προηγούμενες συναντήσεις μας – θέμα 5ο). Τώρα λοιπόν, τούς λέει, πρέπει νά ζεῖτε καί σεῖς μέ γνώμονα τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιά νά ἀρέσετε σ’ Ἐκεῖνον. Προσθέτει ὅμως καί κάτι ἀκόμη. Τό λέει ἡ τελευταία φράση: «ἵνα περισσεύητε μᾶλλον». Τί σημαίνει αὐτή ἡ προτροπή τοῦ θείου Ἀποστόλου; «Δέν εἶναι ἀρκετόν νά μένωμεν ἐν τῇ πίστει, ἀλλ’ ὀφείλομεν καί νά περισσεύωμεν ἐν τοῖς ἔργοις τῆς πίστεως. Δέν ἀρκεῖ νά μένωμεν πιστοί μέχρι τέλους, ἀλλ’ ὀφείλομεν ὁλονέν νά αὐξάνωμεν καί νά προοδεύωμεν ὁλονέν προχωροῦντες πρός τά πρόσω ἀχώριστοι ἀπό τοῦ Θεοῦ καί ὑπ’ αὐτοῦ μόνου καθοδηγούμενοι» (Π. Ν. Τρεμπέλας).
Εἰσάγει ὁ Ἀπόστολος μέ αὐτό τήν ἔννοια τῆς προόδου στήν πνευματική μας ζωή. Ἡ ἔννοια αὐτή εἶναι καί ἐπίκαιρη, διότι μέ τόν ἐρχομό τοῦ νέου ἔτους αὐξήθηκαν μαζί μέ τά ἔτη τῆς ζωῆς μας καί τά ἔτη τῆς μαθητείας μας στόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἑπομένως πρέπει νά εἶναι ἀνάλογη καί ἡ πνευματική μας πρόοδος καί ἡ ὡρίμασή μας. Πῶς ἐννοεῖτε τήν πρόοδο αὐτή; Δέν ἀρκεῖ νά μένουμε στά στοιχειώδη καί βασικά ὡς πρός τή θεωρία καί πράξη τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας καί ζωῆς, ὡς πρός τή γνώση τῆς ἀλήθειας καί τή βίωση τῆς ἀρετῆς.
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέει ὅτι, ὅπως ἡ γῆ δέν καρποφορεῖ μόνο τά σπέρματα (ἕνας κόκκος σίτου παράγει στάχυν μέ πολλούς κόκκους), παρομοίως καί ὁ πιστός δέν πρέπει νά περιορίζεται καί νά ἀρκεῖται στά σπέρματα μόνο τῆς ἀλήθειας καί πνευματικότητας τά ὁποῖα τοῦ φύτεψαν οἱ διάφοροι πνευματικοί διδάσκαλοι, ἀλλά νά τά ὑπερβαίνει. «Τοῦτο γάρ προκοπή, τό καί ὑπεβαίνειν τάς ἐντολάς καί τά ἐπιτάγματα. Οὐκέτι γάρ ἀπό τῆς διδασκαλικῆς ἀνάγκης, ἀλλ’ ἀπό τῆς οἰκείας προαιρέσεως γίνεται τό πᾶν (=δέν ἐξαρτᾶται ἡ πρόοδος τόσο ἀπό τήν πίεση ἤ ἐπίδραση πού ἀσκεῖ ὁ δάσκαλος, ἀλλ’ ἀπό τή δική μας προαίρεση, διάθεση καί προθυμία). Καθάπερ γάρ τήν γῆν οὐ τά καταβληθέντα δεῖ φέρειν μόνον, οὕτω καί τήν ψυχήν οὐ μέχρις ἐκείνων ἵστασθαι τῶν καταβληθέντων, ἀλλ’ ὑπερβαίνειν» (ΕΠΕ 22, 450). Γιατί χρειάζεται ἡ ψυχική πρόοδος; Διότι, ὅπως σέ ὅλους τούς τομεῖς τοῦ ἐπιστητοῦ ἐπιβάλλεται ἡ πρόοδος, ὅπως ἐπίσης σέ ὅλες τίς πτυχές τῆς κοινωνικῆς ζωῆς ἀπαιτεῖται πρόοδος, παρομοίως καί πολύ περισσότερο ἀναγκαία μάλιστα εἶναι ἡ κατά Θεόν πρόοδός μας. Κάθε ἀρετή ἔχει πολλές βαθμίδες. Ὅσοι ἁγίασαν, ἀνέβηκαν ὅλες τίς βαθμίδες τῆς κλίμακας τῆς ἁγιότητος. Ἐάν παραμείνουμε στίς χαμηλές μόνο βαθμίδες καί ἀρκεσθοῦμε στά λίγα καί στοιχειώδη, δέν θά ἀπολαύσουμε ποτέ τήν ὡραιότητα πού ἔχουν τά ὕψη τῶν πνευματικῶν κορυφῶν. Δεῖγμα δέ ὅτι προοδεύουμε στήν πνευματκή ζωή εἶναι ἡ πνευματική καρποφορία (βλ. Ἑβρ. στ΄ 1).
3. Ἀπό τόν στίχο 3 καί ἑξῆς ὁ Ἅγιος ἑστιάζει τίς προτροπές του στό θέμα τῆς ἁγνότητος. Πολλοί ἀπό τούς πιστούς τῆς Θεσσαλονίκης ἦταν πρώην εἰδωλολάτρες καί ζοῦσαν πιθανῶς προηγουμένως ἔκδοτη ζωή. Ἡ Θεσσαλονίκη, ὅπως καί ἄλλες μεγάλες πόλεις πού ἦταν ὑπό τή ρωμαϊκή κυριαρχία τήν ἐποχή ἐκείνη, εἶχε πολλή κοσμικότητα καί διαφθορά. Δέν ἦταν δέ ἀπίθανο νά ἔφερνε συχνά στόν νοῦ τους ὁ μισόκαλος Διάβολος τήν προηγούμενη ζωή καί νά ἐπιχειροῦσε νά τούς παρασύρει στήν κοσμικότητα καί τίς ἡδονές τῆς σαρκός, γιά νά τούς στερήσει τίς ἀνώτερες καί ἅγιες ἀπολαύσεις τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Ὁ Ἀπόστολος τονίζει συγκεκριμένα ὅτι ἡ καθαρότητα εἶναι «θέλημα τοῦ Θεοῦ». «Θέλημα, λέγει, τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ ἁγιασμός σας. Ὁ δέ ἁγιασμός εἶναι ὅρος διά τοῦ ὁποίου νοεῖται ἐν γένει ἡ καθαρότης τῆς ψυχῆς ἀπό παντός ἁμαρτήματος καί ἡ κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ πολιτεία τοῦ ἀνθρώπου. Ἐνταῦθα ὅμως τήν λέξιν “ἁγιασμός” τήν λαμβάνει ὁ θεῖος Παῦλος ὑπό ἔννοιαν στενοτέραν. Νοεῖ δηλαδή δι’ αὐτῆς κυρίως τήν ἐντελῆ καθαρότητα ὡς πρός τά σαρκικά ἁμαρτήματα, διά τόν λόγον ὅτι περισσότερον ἀπό πᾶν ἄλλο ἁμάρτημα καθιστῶσιν ἀκάθαρτον τήν ψυχήν τά σαρκικά ἁμαρτήματα» (π. Εὐσέβιος).
Ὁ Ἀπόστολος συχνά ἔγραφε γιά τό θέμα αὐτό, διότι κατά τίς περιοδεῖες του διαπίστωνε πόση διαφθορά ἐπικρατοῦσε στή Ρωμαϊκή αὐτοκρατορία καί πόσο εὔκολο ἦταν νά παρασυρθοῦν οἱ πιστοί πού ζοῦσαν σέ τέτοιες κοινωνίες. «Καί Τιμοθέῳ γράφων ἔλεγε: “Σαὐτόν ἁγνόν τήρει”». Καί στή δεύτερη δέ Ἐπιστολή πρός τούς Κορινθίους ἔλεγε: «Ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν νηστείαις, ἐν ἁγνότητι». Καί στήν πρός Ρωμαίους Ἐπιστολή καί παντοῦ καί σέ ὅλες τίς Ἐπιστολές. Διότι πράγματι ὅλους ἀπειλεῖ αὐτό τό κακό· «διότι τό κακόν τοῦτο τῆς σαρκικότητος καί ἀνηθικότητος καταστρέφει τούς πάντας» (ἱερός Χρυσόστομος, ΕΠΕ 22, 452). Τί θά ἔλεγε ἄραγε ὁ θεῖος Ἀπόστολος, ἐάν ζοῦσε στήν ἐποχή μας, στήν ὁποία πλεονάζουν τά ὅσα ἀναφέρει ἰδιαιτέρως ὁ 6ος στίχος; Ὁ στίχος αὐτός μάλιστα ὁμιλεῖ καί γιά τή δίκαιη τιμωρία αὐτῶν τῶν σαρκικῶν ἁμαρτημάτων (ἀσθένειες κ.λπ.).
Πῶς θά μείνουμε ἀνεπηρέαστοι ἀπό αὐτό τό κακό; Χρειάζεται ἄγρυπνη προσοχή, φόβος Θεοῦ, ἀγώνας συνεχής καί καταφυγή στήν ἁγιαστική Χάρι τῆς Ἐκκλησίας, μέ τά ἱερά Μυστήριά της, καί μάλιστα τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως καί τῆς θείας Κοινωνίας.
Αὐτό πού λέει στό τέλος ὁ Ἀπόστολος εἶναι ἰδιαιτέρως σημαντικό γιά τό θέμα αὐτό: «Ὁ ἀθετῶν οὐκ ἄνθρωπον ἀθετεῖ, ἀλλά τόν Θεόν τόν καί δόντα τό Πνεῦμα αὐτοῦ τό Ἅγιον εἰς ὑμᾶς». Παραβαίνεις καί κατ’ οὐσίαν περιφρονεῖς τόν νόμο ὄχι ἀνθρώπου, ἀλλά τοῦ Θεοῦ, ὅταν σύρεσαι στή σαρκική ζωή. Τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ἀπέστειλε τό Πνεῦμα Του γιά νά μᾶς ἐξαγιάζει καί νά μᾶς ἀνυψώνει ἀπό τήν ἐνστικτώδη ζωή. Λυπεῖται τό Πνεῦμα τό Ἅγιο μέ μιά τέτοια ζωή. Ἐκεῖνο μπορεῖ καί θέλει νά μᾶς βοηθήσει διά τῆς Ἐκκλησίας στόν ἁγιασμό μας. Ἀπό ἐμᾶς ἐξαρτᾶται τό νά ἐπωφεληθοῦμε τή Χάρι Του (βλ. καί Α΄ Κορ. στ΄ 9-11, Ἰακ. α΄ 27).
ΣΥΝΘΗΜΑ: «Τοῦτό γάρ ἐστι θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἁγιασμός ὑμῶν» (Α΄ Θεσ. δ΄ 3).
