13. «Περιπατεῖτε εὐσχημόνως πρός τούς ἔξω»

Μεταφορτώσεις

Θέμα για τους κυκλάρχες

 

Ἡ περικοπή, τήν ὁποία θά μελετήσουμε σήμερα, ἔχει μεγάλη κοινωνική σημασία. Ἀναφέρεται σέ βασικές πτυχές τῆς καθημερινῆς μας ζωῆς, οἱ ὁποῖες ταυτόχρονα παρουσιάζουν πρός τούς ἄλλους τήν ἐσωτερική μας πνευματικότητα καί συντελοῦν ἀναλόγως στή δόξα τοῦ Θεοῦ μας.

Μελέτη Περικοπῆς: Α΄ Θεσ. δ΄ 9-12.

1. Τί ἀναφέρει κατ’ ἀρχήν ὁ θεῖος Ἀπόστολος καί μάλιστα στούς στίχους 9-10; Ὁμιλεῖ γιά τήν ἀρετή τῆς φιλαδελφίας. Πῶς κατανοεῖτε τήν ἔννοια τῆς φιλαδελφίας; Ταυτίζεται πλήρως μέ τήν ἀγάπη ἤ μήπως ἡ ὕψιστη ἀρετή τῆς ἀγάπης περιέχει καί τή φιλαδελφία; «Ἡ φιλαδελφία εἶναι εἶδός τι τῆς ἀγάπης. Ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ εὐρύτατη ἀρετή ἔχουσα πλάτος μέγιστον. Ἐνῶ ἡ φιλαδελφία ἔχει ἀνωτέραν ἔννοιαν» (π. Εὐσέβιος). «Δέν ὁμιλεῖ ἐδῶ τώρα ὁ Ἀπόστολος περί τῆς εἰς πάντας ἀνθρώπους κοινῆς ἀγάπης, ἀλλά περί τῆς εἰς τούς ἀδελφούς Χριστιανούς ἰδιαιτέρας ἀγάπης» (Ἅγιος Νικόδημος).

Τί τούς γράφει ὡς πρός τή φιλαδελφία ὁ Ἀπόστολος; Πῶς τούς προτρέπει νά εἶναι φιλάδελφοι; Τούς νουθετεῖ μέ ὑπέροχο παι­δαγωγικό τρόπο. Ἐάν δέν ὑπῆρχε βεβαίως θέμα, δέν θά ἀνέφερε τίποτε ὁ Ἅγιος. Τό λέει ὅμως ἔτσι, ὥστε νά τούς παρακινήσει ἀκόμη καλύτερα. Τούς ἐγκωμιάζει γιά τό ὅτι εἶναι θεοδίδακτοι καί ἀγαποῦν τούς ἄλλους πιστούς καί ἔμμεσα τούς ὑπενθυμίζει ὅτι πρέπει νά συνεχίσουν, «καί περισσεύειν μᾶλλον», νά τούς ἀγαποῦν ἀκόμη περισσότερο. «Ἐχρῆν οὖν σιωπῆσαι καί μηδέν εἰπεῖν, εἰ μή χρεία ἦν. Νῦν δέ τῷ εἰπεῖν, οὐ χρεία ἐστί, μεῖζον ἐποίησεν. “Αὐτοί γάρ ὑμεῖς θεοδίδακτοί ἐστε”. Καί ὅρα μεθ’ ὅσου ἐγκωμίου τόν Θεόν αὐτοῖς διδάσκαλον ἐπέστησε τούτου. Οὐ δεῖσθε (=δέν χρειάζεσθε), φησί, παρά ἀνθρώπου μαθεῖν» (ἱερός Χρυσόστομος, ΕΠΕ 22, 468).

Τί διδασκόμαστε ἀπό τόν παιδαγωγικό αὐτό τρόπο τοῦ Ἀποστόλου; Ὅταν ὡς γονεῖς, ἤ ἐκπαιδευτικοί, ἤ προϊστάμενοι ἔχουμε καί πρέπει νά ὑποδείξουμε κάτι στούς ἄλλους (τέκνα, μαθητές, ὑφιστάμενοι), ἄς μήν εἴμαστε στεγνοί, ξηροί καί «κοφτοί». Χρειάζεται καί ὁ παιδαγωγικός ἔπαινος, πού φιλοτιμεῖ περισσότερο τόν ἄλλον καί τόν παρακινεῖ νά κάνει εὐχαρίστως καί μέ μεγαλύτερη προθυμία αὐτό πού τοῦ ζητοῦμε καί πρέπει νά γίνει. Ὁ καλός ὁ λόγος ἐπιδρᾶ συνήθως καλά καί ἐπηρεάζει ἀνάλογα τόν ἄλλο.

Γιατί ὅμως τούς τό ὑπενθυμίζει ὁ Ἀπόστολος, ἐφόσον αὐτοί ἦταν «θεοδίδακτοι» καί ἐκδήλωναν φιλαδελφία; Διότι ἡ φιλαδελφία, ὅπως καί κάθε ἀρετή, ἔχει στάδια καί βαθμίδες, καί χρειάζεται νά προάγεται κανείς ὁλοένα καί περισσότερο στήν ἀπόκτησή της καί στήν ἐκδήλωσή της.

Μήπως ὅμως ὑπάρχουν καί ἐμπόδια ἤ ἄλλα ἀρνητικά στοιχεῖα πού εἶναι δυνατόν νά μειώσουν καί ψυχράνουν τήν ἀρετή τῆς φιλαδελφίας; Βεβαίως. Πρῶτον ὁ ἐγωισμός καί ἡ φιλαυτία μας, πού, ἐάν δέν πολεμοῦνται, εἶναι ἐνδεχόμενο νά μειώσουν καί νά ἐξαλείψουν τό ἐνδιαφέρον μας γιά τούς ἄλλους. Ἐάν ἐπίσης οἱ ἄλλοι, πού τούς ἀγαπᾶμε, δέν δείχνουν ὅτι ἐκτιμοῦν τήν ἀγάπη μας καί δέν ἐκδηλώνουν εὐγνωμοσύνη, ἤ ἐάν προβάλλονται αὐτοί στήν κοινωνία, τήν Ἐκκλησία, τό χριστιανικό ἔργο κ.λπ. καί ἐμεῖς παραμένουμε στό περιθώριο καί τήν ἀφάνεια, μπορεῖ νά μᾶς πολεμήσει ὁ Σατανᾶς καί νά ψυχρανθεῖ ἡ ἀγάπη μας. Γι’ αὐτό χρειάζεται πολύ συχνά νά ἐλέγχουμε τόν ἑαυτό μας καί ὡς πρός αὐτό, ὥστε νά εἴμαστε πάντοτε φιλάδελφοι, ὅπως μᾶς θέλει ὁ Θεός τῆς ἀγάπης (βλ. καί Γαλατ. στ΄ 9-10, Β΄ Θεσ. γ΄ 13).

2. Στόν 11ο στίχο ἀναφέρεται ὁ θεῖος Παῦλος στό μέγα θέμα τῆς ἐργασίας. Ἡ ἀφορμή του γι᾿ αὐτό σχετίζεται μέ τά προηγούμενα καί εἰδικότερα μέ κάποια παρεξήγηση καί παρεκτροπή πού συνέβαινε στή Θεσσαλονίκη τότε. Εἶχαν δηλαδή παρανοήσει τά λόγια τοῦ Ἀποστόλου ὅτι πλησίαζε ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου, καί ἕνεκα αὐτῆς τῆς παρανοήσεως ἀρκετοί ἔπαυσαν νά ἐργάζονται καί ἀσχολοῦνταν, κατά τή γνώμη τους, μόνο μέ τά πνευματικά, ἐν ἀναμονῇ τῆς ἡμέρας τῆς Κρίσεως. Ζοῦσαν ἔτσι εἰς βάρος τῶν ἄλλων, οἱ ὁποῖοι ἔδιναν εὐχαρίστως βοήθεια σέ ὅσους εἶχαν ἀνάγκη. Οἱ συγκεκριμένοι δηλαδή πού δέχονταν τή βοήθεια, ἐκμεταλλεύονταν τή φιλοτιμία τῶν χορηγῶν καί παραμελοῦσαν τήν ἐργασία τους. Πήγαιναν ἀπό τόν ἕναν πιστό στόν ἄλλον καί δημιουργοῦσαν ἀκαταστασία. Ὅταν μάλιστα ὁρισμένοι «ἠρνοῦντο εἰς αὐτούς συνδρομήν, ἀπεπειρῶντο οὗτοι νά ἀναμιχθῶσιν εἰς τάς ὑποθέσεις τῶν ἀδελφῶν καί οὕτω ἡ εἰρήνη τῆς ἀδελφότητος διεταράττετο» (Π. Ν. Τρεμπέλας). Γι’ αὐτό γράφει ἐδῶ ὁ Ἅγιος: «φιλοτιμεῖσθαι ἡσυχάζειν καί πράσσειν τά ἴδια».

Τί σημαίνει γιά ἐμᾶς αὐτό; Προπάντων ὅτι ὑπάρχει ὁ κίνδυνος τῆς παρανοήσεως τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ μέ πικρές μάλιστα συνέπειες. Ποῦ ὀφείλονται ἄλλωστε οἱ αἱρέσεις, πού μέχρι σήμερα ζημιώνουν καί πληγώνουν τήν Ἐκκλησία; Δέν ἀναφέρει ἐπίσης ἡ Ἱστορία ὅτι καί θρησκευτικοί πόλεμοι καί φανατισμοί προῆλθαν καί τροφοδοτοῦνταν ἀπό παρανοήσεις χωρίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς;

Πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀποφευχθεῖ ἡ παρανόηση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ; Πρῶτα ἀπ’ ὅλα δέν πρέπει νά ἐμπιστευόμαστε στό λογικό μας καί στήν κρίση μας, ἀλλά νά μελετᾶμε καί νά ἀκοῦμε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ μέ ταπεινή διάθεση καρδιᾶς. Ἐάν ἔχουμε κάποια ἀπορία, πράγμα πού εἶναι πολύ φυσικό, νά μήν καθυστεροῦμε, ἀλλά νά ρωτᾶμε αὐτούς πού ἔχουν πείρα πνευματική, καί μάλιστα τόν πνευματικό μας πατέρα, καί νά συμμορφωνόμαστε ἀπολύτως μέ τίς συστάσεις καί ὑποδείξεις τους. Νά ἐμπιστευόμαστε τέλος στίς ἑρμηνεῖες τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ πού ἔγιναν βάσει τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἔχουν τίς ἐγκρίσεις ὅλων τῶν Συνόδων τῶν Πατριαρχείων καί Ἀρχιεπισκοπῶν τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἄλλο δίδαγμα πού ἀπορρέει ἀπό αὐτή τήν παρεκτροπή, εἶναι τό νά μή γινόμαστε βάρος σέ κανέναν. Οὔτε νά χρησιμοποιοῦμε τή χριστιανική μας ἰδιότητα, γιά νά ἐπιτύχουμε ἴδια, δικά μας ὀφέλη. Εἶναι ἄραγε σπάνιο αὐτό; (Ἄς ποῦν τά μέλη τίς σκέψεις τους ἐλεύθερα) (βλ. καί Β΄ Κορ. ια΄ 9, Β΄ Θεσ. γ΄ 8-12, Α΄ Τιμ. στ΄ 5).

3. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος σχολιάζοντας τή φράση τοῦ Ἀποστόλου «ἐργάζεσθαι ταῖς ἰδίαις χερσίν ὑμῶν», σημειώνει ὅτι ἐδῶ ἐκτιμᾶται ἡ χειρωνακτική ἐργασία. «Ποῦ εἰσιν οἱ τό ἔργον ζητοῦντες τό πνευματικόν; Ὁρᾷς πῶς αὐτοῖς πᾶσαν πρόφασιν ἀνεῖλεν εἰπών, “ταῖς χερσίν ὑμῶν”»; (ΕΠΕ 22, 470). «Λέγοντας δέ, οἱ Χριστιανοί νά ἐργάζωνται μέ τάς χεῖρας των τέχνας καί ἐργόχειρα, ἐντροπιάζει ἐκείνους, ὁποῦ ἀναιροῦν τά σωματικά ἔργα τῶν χειρῶν καί ζητοῦσι μόνον τά πνευματικά» (Ἅγιος Νικόδημος).

Τί συμβαίνει σήμερα ὡς πρός τό θέμα αὐτό; Πολλοί ὑποτιμοῦν τή χειρωνακτική ἐργασία καί ἔχει ἐγκαταλειφθεῖ ἐξαι­τίας αὐτοῦ μεγάλο μέρος τῆς ἑλληνικῆς ὑπαίθρου. Κάθε τίμια ἐργασία εἶναι εὐλογημένη ἀπό τόν Θεό. Ἡ ἐργασία δέν εἶναι κατάρα, ἀλλά εὐλογία. Ὑπῆρχε στήν προπτωτική ἐποχή τοῦ ἀνθρώπου καί ἦταν ἕνας ἀπό τούς συντελεστικούς παράγοντες τῆς εὐτυχίας του στόν Παράδεισο (βλ. Γεν. β΄ 15). Ἀλλά καί ὅσοι ἐργαζόμαστε διανοητικά, νά μήν ὑποτιμοῦμε τούς χειρώνακτες, διότι πολλοί ἀπό αὐτούς (ὑδραυλικοί, ψυκτικοί, ἠλεκτρολόγοι, μηχανικοί, ὁδοκαθαριστές κ.λπ.) εἶναι ἀπολύτως ἀπαραίτητοι γιά τήν ἐπιβίωσή μας, ἀλλά καί γιά τήν κοινωνική ζωή καί συνοχή. Μία ἀπεργία π.χ. τῶν ὁδοκαθαριστῶν ἀναστατώνει τά πάντα. Οὔτε οἱ χειρώνακτες νά ζηλεύουν αὐτούς πού ἐργάζονται διανοητικά. Ὅλοι ἔχουμε ἀνάγκη ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλον καί πρέπει νά συνεργαζόμαστε «ἐν ὁμονοίᾳ» γιά τό καλό ὅλων μας.

4. Ἄς προσέξουμε τώρα περισσότερο τόν τελευταῖο στίχο. Μέ ὅσα γράφει ἐδῶ ὁ Ἅγιος εἶναι σάν νά τούς λέει: «Νά περιπατῆτε (=νά ζεῖτε) κοσμίως, μέ τήν ἐμπρέπουσαν εἰς χριστιανούς ἀξιοπρέπειαν πρός τούς ἔξω τῆς Ἐκκλησίας ἀνθρώπους καί διά νά μή ἔχετε οὐδενός χρείαν, ἀφοῦ θά ἐργάζεσθε τά ἔργα σας… Ἐνῶ ἐάν δέν πορεύεσθε ἀθορύβως καί δέν ἐργάζεσθε, οἱ ἔξω, οἱ εἰδωλολάτραι δηλαδή, θά λαμβάνωσι κακήν ἰδέαν περί ὑμῶν… Οὕτω δέ θά σχηματίζωσι κακήν ἰδέαν καί περί τῆς πίστεώς σας καί θά βλασφημῆται οὕτω τό ὄνομα τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ» (π. Εὐσέβιος). Ἡ ἄλφα ἤ ἡ βῆτα συμπεριφορά μας ἔχει ἀντίκτυπο σέ ὅσους μᾶς βλέπουν καί γνωρίζουν ὅτι εἴμαστε πιστοί. Τί χρειάζεται, λοιπόν, ἀπό μέρους μας; Προσοχή νά ζοῦμε μέ τρόπο ἀκατηγόρητο, ὥστε νά μήν ντροπιάζουμε τή χριστιανική μας ἰδιότητα, ἀλλά νά δοξάζεται καί μέ τή δική μας ζωή ὁ Κύριός μας (βλ. καί Ματθ. ε΄ 16, Ρωμ. β΄ 24).

ΣΥΝΘΗΜΑ: «Περιπατεῖτε εὐσχημόνως πρός τούς ἔξω» (Α΄ Θεσ. δ΄ 12).