ΘΕΜΑ: Ἡ συντριβή τῶν ἐπηρμένων
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 6-12 Φεβρουαρίου 2023
ΑΡΘΡΟ: «Ἡ συντριβή τῶν ἐπηρμένων», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2276/1.12.2022/ σελ. 481-482.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ὀβδιού 1-21
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: 1. Ἡ Παλαιά Διαθήκη μετά συντόμου ἑρμηνείας, Τόμος 14ος (Ὀβδιού), σελ. 365-384, ἐκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθήνα 20153.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Άρθρο
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου εἰσήλθαμε στό κατανυκτικότατο Τριώδιο. Ἡ εὐαγγελική περικοπή πού ἀνεγνώσθη, μιλοῦσε γιά τήν ὑπερύψωση τοῦ Τελώνη, διότι προηγουμένως ταπεινώθηκε – ἡ ταπείνωση εἶναι «ὑψοποιός ἀρετή!» – καί γιά τήν πτώση τοῦ Φαρισαίου, διότι προηγουμένως ὑπερηφανεύθηκε – ἡ ὑπερηφάνεια φέρνει πτώση καί συντριβή –. Μᾶς κάνει ἐντύπωση ὅτι ὁ Φαρισαῖος ἔπεσε μέ πτώση μεγάλη, ὄχι γιατί στάθηκε σέ δρόμο ἁμαρτωλῶν καί σέ μέρη πού συνηθίζουν νά κάθονται διεφθαρμένοι ἄνθρωποι (Ψαλ. α΄ 1), ἀλλά τήν ὥρα πού βρισκόταν μέσα στόν Ναό καί προσευχόταν (Λουκ. ιη΄ 10-14).
Γιατί ἔπεσε μέ τόσο μεγάλη πτώση, ἐνῶ ἐπιτελοῦσε θεάρεστο ἔργο; Ἀπάντηση στό ἐρώτημα δίνει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὁ Ὁποῖος διηγήθηκε τήν Παραβολή. Μᾶς λέει ὅτι ὁ Τελώνης κατέβηκε δικαιωμένος ἀπό τό Ἱερό, διότι ταπεινώθηκε, ἐνῶ ὁ Φαρισαῖος δέν κατέβηκε δικαιωμένος ἀπό τό Ἱερό, διότι ὑπερηφανεύθηκε. Καί καταλήγει ἡ εὐαγγελική περικοπή μέ τούς βαρυσήμαντους λόγους τοῦ Κυρίου μας: «λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τόν οἶκον αὐτοῦ ἤ γάρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτόν ταπεινωθήσεται, ὁ δέ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσεται» (Λουκ. ιη΄ 14). Σᾶς βεβαιώνω ὅτι αὐτός ὁ περιφρονημένος Τελώνης κατέβηκε ἀπό τό Ἱερό καί πῆγε στό σπίτι του ἀθωωμένος καί δικαιωμένος ἀπό τόν Θεό καί ὄχι ὁ Φαρισαῖος ἐκεῖνος. Δικαιώθηκε λοιπόν ὁ Τελώνης καί κατακρίθηκε ὁ Φαρισαῖος, διότι ὅποιος ὑψώνει τόν ἑαυτό του, θά ταπεινωθεῖ ἀπό τόν Θεό καί θά κατακριθεῖ. Ἀντίθετα, ὅποιος ταπεινώνει τόν ἑαυτό του, θά ὑψωθεῖ καί θά τιμηθεῖ ἀπό τόν Θεό. Τό ἴδιο γκρεμοτσάκισμα πού εἶχε ὁ Φαρισαῖος, θά τό ἔχουν καί ὅλοι ὅσοι «ψηλώνουν» τόν νοῦ τους καί ὑπερηφανεύονται. Θά πέφτουν κι αὐτοί καί θά γκρεμοτσακίζονται, ὅπως θά δοῦμε στό ἄρθρο «Ἡ συντριβή τῶν ἐπηρμένων», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2276/1.12.2022/ σελ. 481-482, πού θά μελετήσουμε σήμερα.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Ἐάν δέν ἐπαρκεῖ ὁ χρόνος τῆς διεξαγωγῆς τοῦ θέματος, θά διαβάσουμε μόνο τήν ἑρμηνεία τοῦ ἁγιογραφικοῦ Ἀναγνώσματος: Ὀβδιού 1-21. Ἑρμηνευτικό σχόλιο: Ὁ προφήτης Ὀβδιού, πού ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας τιμᾶ τή σεπτή μνήμη του στίς 19 Νοεμβρίου, προφητεύει μέ ἐνάργεια ὅτι οἱ ὑπερήφανοι Ἰδουμαῖοι, ἀπόγονοι τοῦ Ἡσαῦ, ἀδελφοῦ τοῦ πατριάρχη Ἰακώβ, πού ἀντιστρατεύονταν τούς Ἰουδαίους, τόν ἐκλεκτό λαό τοῦ Θεοῦ, θά πέσουν καί θά συντριβοῦν ἐξαιτίας τῆς ὑπερηφάνειάς τους, ὅπως καί ὅλοι ὅσοι συμβολίζονται καί προτυπώνονται μέ τό ὄνομα αὐτό, ὅπως θά δοῦμε ἀναλυτικότερα στό ἄρθρο «Ἡ συντριβή τῶν ἐπηρμένων» πού θά μελετήσουμε στή συνέχεια.
Α΄ ΜΕΡΟΣ: Ἡ συντριβή τῶν ἐπηρμένων!
1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Ἡ συντριβή τῶν ἐπηρμένων», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2276/1.12.2022/ σελ. 481-482, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «καί πρός ἐσένα!», σελ. 482, β΄στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Γιατί προφητεύει ὁ προφήτης Ὀβδιού ὅτι οἱ Ἰδουμαῖοι θά πέσουν καί θά συντριβοῦν; (Σκέψεις Μελῶν…) Διότι ἡ φοβερή ἀλαζονεία τους τούς ἔκανε νά νομίζουν ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά ἀναμετρηθεῖ μαζί τους. Τούς ἔκανε νά νομίζουν ὅτι ἔχουν τόσο καλά κρυμμένους τούς θησαυρούς τους, πού δέν μπορεῖ κανείς νά τούς βρεῖ καί νά τούς κλέψει. Τούς ἔκανε ἡ ἀλαζονική ἔπαρσή τους νά «ψηλώνουν» τόν νοῦ τους καί νά βάζουν τόν ἑαυτό τους πάνω ἀπό ὅλους τούς ἄλλους· νά παινεύονται πώς ἔχουν δύναμη, πλοῦτο, σοφία, ἐξυπνάδα καί νά λένε ἀλαζονικά: «Ποιός μπορεῖ νά μᾶς ρίξει κάτω στή γῆ;»
2. Ἀπάντηση στήν ἀλαζονική καυχησιολογία τους ἔδωσε ὁ Θεός λέγοντας: Καί τά φτερά τοῦ ἀετοῦ νά ἀποκτήσετε καί στά ἀστέρια νά φθάσετε, Ἐγώ ἀπό ἐκεῖ ψηλά θά σᾶς γκρεμοτσακίσω. Διότι βδελύσσομαι τούς ὑψηλοκάρδιους, ταπεινώνω τούς ὑπερήφανους καί θά πατάξω τήν ἀλαζονική ἔπαρση πού σᾶς κυρίευσε.
3. Ἐδῶ βλέπουμε ὅτι στήν πνευματική ζωή ἰσχύουν πνευματικοί νόμοι. Ὅποιοι φουσκώνουν ἀπό ὑπερηφάνεια καί ὑψώνεται ἡ καρδιά τους καί «μετεωρίζονται» σέ ὕψος ἐπάρσεως ἀλαζονικό καί κινοῦνται στήν περιοχή τῆς «ὕβρεως», δέν μποροῦν νά περιμένουν τίποτε ἄλλο παρά συντριβή οἰκτρή, φοβερό γκρεμοτσάκισμα, ὅπως μᾶς βεβαιώνει ὁ θεόπνευστος λόγος τῆς Ἁγίας Γραφῆς: «Πρό συντριβῆς ὑψοῦται καρδία ἀνδρός» (Παρ. ιη΄ 12). Καί μάλιστα ὅσο πιό μεγάλη εἶναι ἡ ἔπαρση τῶν ὑπερηφάνων, τόσο μεγαλύτερη εἶναι καί ἡ συντριβή τους. Λόγου χάριν, δέν εἶναι τό ἴδιο νά πέσει κανείς, ἐπειδή παραπάτησε, ἀπό τό νά πέσει ἀπό τόν τελευταῖο ὄροφο ἑνός οὐρανοξύστη. Στή δεύτερη περίπτωση αὐτός πού πέφτει, συντρίβεται τελείως, ἐπειδή ἔπεσε ἀπό ψηλότερα. Τόσο μεγάλη εἶναι ἡ πτώση τῶν ὑπερηφάνων.
4. Μπορεῖτε νά ἀναφέρετε ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη παραδείγματα ὑπερηφάνων, πού ἔπεσαν μέ τόσο μεγάλη πτώση καί συνετρίβησαν; (Σκέψεις Μελῶν…) α) Πρῶτος ὁ Ἑωσφόρος, ὁ ἀρχιστράτηγος τῶν ἀγγελικῶν δυνάμεων, πού μόλις ὑπερηφανεύθηκε καί θέλησε νά στήσει τόν θρόνο του πάνω ἀπό τόν θρόνο τοῦ Θεοῦ, ἔπεσε σάν ἀστραπή ἀπό τόν οὐρανό καί ἔγινε διάβολος: «ἐθεώρουν τόν σατανᾶν ὡς ἀστραπήν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα» (Λουκ. ι΄ 18).
β) Οἱ κάτοικοι τῆς Βαβέλ μόλις κυριεύθηκαν ἀπό ἑωσφορικό ἐγωισμό καί ξεκίνησαν νά φτιάχνουν πόλη καί πύργο μεγάλο καί ψηλό, τοῦ ὁποίου ἡ κορυφή θά ἔφθανε μέχρι τόν οὐρανό καί θά διαλαλοῦσε τό ἔνδοξο αὐτό μνημεῖο τό περιβόητο ὄνομά τους, ἐπενέβη ἀμέσως ὁ Τριαδικός Θεός καί τούς ἔφερε σύγχυση καί ἀσυνεννοησία καί ματαιώθηκαν ὅλα τά ὑπερήφανα σχέδιά τους (Γεν. ια΄ 1-9).
γ) Ὅταν ὁ ὑπερήφανος Φαραώ καί ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι πού τόν ἀκολουθοῦσαν μέ ἄρματα πῆγαν στήν Ἐρυθρά θάλασσα γιά νά ξαναφέρουν πίσω στήν Αἴγυπτο τόν ἰσραηλιτικό λαό, πατάχθηκαν γιά τήν ὑπερηφάνειά τους καί πνίγηκαν ὅλοι τους στήν Ἐρυθρά θάλασσα. Δέν ἔμεινε οὔτε ἕνας ζωντανός: «καί οὐ κατελήφθη ἐξ αὐτῶν οὐδέ εἷς» (Ἐξ. ιδ΄ 28).
δ) Ὅταν «ὑψώθη ἡ καρδία» τοῦ Ὀζία, τοῦ βασιλιᾶ τοῦ Νότιου βασιλείου τοῦ Ἰούδα, καί θέλησε νά εἰσέλθει στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, ἐκεῖ πού μόνο ὁ ἀρχιερέας μία φορά τόν χρόνο εἰσερχόταν, γιά νά προσφέρει αὐτός ἀντί τοῦ ἀρχιερέως θυμίαμα στό θυσιαστήριο τῶν θυμιαμάτων, ἀμέσως ἔπεσε ἐπάνω του σάν ἀστροπελέκι ἡ τιμωρία τοῦ Θεοῦ: Προσβλήθηκε ἀπό τήν ἀνίατη ἀσθένεια τῆς λέπρας στό πιό ἐμφανές σημεῖο τοῦ σώματός του, στό μέτωπό του, καί εἶχε ἄδοξο τέλος, ἐπειδή ὑπερηφανεύθηκε (Β΄ Παραλειπ. κς΄ 16-21).
ε) Ἄδοξο τέλος, ἐπειδή ὑπερηφανεύθηκε, εἶχε καί ὁ βασιλιάς Ναβουχοδονόσωρ. Ἔφτιαξε τήν εἰκόνα του καί ζήτησε νά τόν προσκυνοῦν ὡς Θεό, ἀλλά τελικά τρελάθηκε καί γύριζε στά βουνά, ἔτρωγε χορτάρι ὅπως τά βόδια, τό δέρμα του ἄλλαξε χρῶμα, οἱ τρίχες του μεγάλωσαν ὅπως τῶν λιονταριῶν καί τά νύχια του ἔγιναν ὅπως τά νύχια τῶν ἁρπακτικῶν ὀρνέων (Δαν. δ΄ 30)
Β΄ ΜΕΡΟΣ: Οἱ ἐπηρμένοι συντρίβονται παταγωδῶς μέχρι σήμερα.
1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί μᾶς λέει ἡ συνέχεια τοῦ ἄρθρου; (Σκέψεις Μελῶν…) Μᾶς λέει ὅτι ὁ Κύριός μας γεννήθηκε σέ σκοτεινό σπήλαιο, σπαργανώθηκε μέ σπάργανα καί ἀνακλίθηκε σέ φάτνη ἀλόγων ζώων. Ὅλα ταπεινά καί φτωχικά. Καί ὅτι οἱ ἐγωιστές, οἱ ὑπερήφανοι καί οἱ ἐπηρμένοι Τόν πολέμησαν εὐθύς ἐξ ἀρχῆς μανιωδῶς. Ἀλλά τό θεῖο Βρέφος δέν ἔπαθε ἀπολύτως τίποτε, ἔνῶ αὐτοί ἔπεσαν καί συντρίφθηκαν παταγωδῶς.
2. Μποροῦμε νά ἀναφέρουμε κάποια παραδείγματα; (Σκέψεις Μελῶν…) Πρῶτος ὁ θηριώδης Ἡρώδης ἔβαψε τά χέρια του στό αἷμα δεκατεσσάρων περίπου χιλιάδων ἀθώων παιδιῶν μέ τή σφαγή τῶν νηπίων, γιά νά φονεύσει μαζί μέ αὐτά καί τό θεῖο Βρέφος τῆς Βηθλεέμ. Λίγους μῆνες ἀργότερα θεοποίησε καί τόν ἑαυτό του, διότι ντύθηκε μέ βασιλική στολή καί κάθισε στόν θρόνο του καί ἀγόρευε βάζοντας κόλακες νά φωνάζουν: «φωνή Θεοῦ καί οὐκ ἀνθρώπων». Ἀλλά πατάχθηκε γιά τήν ὑπερηφάνειά του μέ ἀπαίσια ἀσθένεια καί «γενόμενος σκωληκόβρωτος ἐξέψυξεν» (Πράξ. ιβ΄ 22-23). Σκουλήκια κατέτρωγαν τίς σάρκες του, μέχρι πού ὕστερα ἀπό λίγες ἡμέρες ξεψύχησε. Παραπλήσιο φρικτό τέλος εἶχαν: Ὁ Νέρων, ὁ πρῶτος μεγάλος διώκτης τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὁ ὁποῖος αὐτοκτόνησε. Ὁ Ἀδριανός, πού ὕψωσε στή θέση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τοῦ Γολγοθᾶ ἄγαλμα τῆς Ἀφροδίτης καί στή θέση τοΰ Παναγίου Τάφου ἄγαλμα τοῦ Διός. Πέθανε κι αὐτός ἀπό βασανιστική ἀσθένεια. Ὁ Βαλεριανός, ἐπί τοῦ ὁποίου μαρτύρησαν πλήθη Χριστιανῶν, γδάρθηκε ζωντανός ἀπό τούς Πέρσες. Ὁ Ἰουλιανός ὁ παραβάτης, πού θέλησε νά ἐπαναφέρει τήν εἰδωλολατρία, πέθανε στόν πόλεμο φωνάζοντας: «Νενίκηκάς με, Ναζωραῖε»! Ὁ Διοκλητιανός, πού ἐπεχείρησε νά ἐξαλείψει ἀπό τό πρόσωπο τῆς γῆς τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, κατήντησε παράφρων. Ὁ Στάλιν, πού ἀντικατέστησε τήν ἑορτή τῶν Χριστουγέννων μέ τά δικά του γενέθλια, εἶχε ἐφιαλτικό θάνατο. «Θάνατος ἁμαρτωλῶν πονηρός»! Ἡ προτομή του πετάχθηκε ἀπό τό Μαυσωλεῖο τῆς Μόσχας καί μάλιστα ἀπό αὐτούς πού τόν ἀκολουθοῦσαν καί τόν ἐπευφημοῦσαν. Καί ἄλλοι πολλοί ὑπερήφανοι διῶκτες τοῦ Χριστιανισμοῦ παρόμοιο οἰκτρό τέλος εἶχαν.
3. Ἐμεῖς ἀπό ὅλα αὐτά τά ἀρνητικά παραδείγματα ποιό μήνυμα παίρνουμε; (Σκέψεις Μελῶν…) Παίρνουμε τό μήνυμα νά χαμηλώνουμε, νά ἀφαιροῦμε τόν «ὄγκον», τό φούσκωμα, τή βδελυκτή ἔπαρση καί ὑπεροψία μας καί νά ταπεινοφρονοῦμε, γιά νά μᾶς λυπηθεῖ ὁ Θεός καί νά μᾶς ἐλεήσει.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ (προσευχή)
Ἀντί νά ὑψώνουμε τόν νοῦ μας καί νά ὑπερηφανευόμαστε, νά ταπεινώνουμε τόν λογισμό μας λέγοντας: «Κύριε, οὐχ ὑψώθη ἡ καρδία μου, οὐδέ ἐμετεωρίσθησαν οἱ ὀφθαλμοί μου, οὐδέ ἐπορεύθην ἐν μεγάλοις, οὐδέ ἐν θαυμασίοις ὑπέρ ἐμέ. Εἰ μή ἐταπεινοφρόνουν, ἀλλά ὕψωσα τήν ψυχήν μου ὡς τό ἀπογεγαλακτισμένον ἐπί τήν μητέρα αὐτοῦ, ὡς ἀνταποδώσεις ἐπί τήν ψυχήν μου. Ἐλπισάτω Ἰσραήλ ἐπί τόν Κύριον ἀπό τοῦ νῦν καί ἕως τοῦ αἰῶνος» (Ψαλ. ρλ΄ [130] 1-2). Ἀμήν.
ΣΥΝΘΗΜΑ
«πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτόν ταπεινωθήσεται, ὁ δέ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσεται» (Λουκ. ιη΄ 14)
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἁγιολογικό, γιά τόν ὅσιο Ἄνθιμο τῆς Χίου.
