ΘΕΜΑ: Ὅσιος Ἄνθιμος Χίου
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 13-19 Φεβρουαρίου 2023
ΑΡΘΡΟ:
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: Περιοδικό «Ο ΣΩΤΗΡ», 2011, Ὁ ὅσιος Ἄνθιμος ὁ ἐν Χίῳ, Α΄, σελ. 70-71 καί Β΄, σελ. 92-93.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Εικονάκι
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Ὁ ὅσιος Ἄνθιμος Χίου εἶναι σύγχρονός μας Ἅγιος. Γεννήθηκε τήν 1η Ἰουλίου 1869 στό χωριό Λειβάδια τῆς Χίου καί ἀναπαύθηκε στίς 15 Φεβρουαρίου 1960 σέ ἡλικία 91 ἐτῶν. Ἡ ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων του ἔγινε στίς 3 Σεπτεμβρίου τοῦ 1965. Ἡ ἁγιοκατάταξή του ἔγινε μέ τήν ὑπ᾿ ἀριθμ. 14.8.1992 ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Ἐπειδή τήν ἑβδομάδα πού διανύουμε θά γιορτάσουμε τή σεπτή μνήμη του (στίς 15 Φεβρουαρίου), θά τοῦ ἀφιερώσουμε σήμερα τό θέμα τοῦ Κύκλου μας.
Βίος τοῦ ὁσίου Ἀνθίμου Χίου
Ὁ Ἀργύριος Βαγιάνος – αὐτό ἦταν τό κατά κόσμον ὄνομά του – διακρινόταν ἀπό μικρός γιά τήν εὐσέβειά του. Πάρα πολύ βοηθήθηκε στό νά ζεῖ πνευματική ζωή ἀπό τούς εὐσεβεῖς καί ἐνάρετους γονεῖς του, Κωνσταντῖνο καί Ἀγγεριώ, καί ἀπό τόν Πνευματικό του, τόν σεβάσμιο ἱερομόναχο π. Παχώμιο, ἡγούμενο τῆς Σκήτης τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Χίου. Τά δύο μεγαλύτερα ἀδέλφια του Νικόλαος καί Καλλιόπη (ἡ Καλλιόπη ἀργότερα ἔγινε μοναχή καί μετονομάστηκε Καλλινίκη) διέκριναν στόν μικρότερο ἀδελφό τους Ἀργύριο σημεῖα ἔκτακτα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καί τῆς πλούσιας ἐπισκέψεως τῆς θείας Χάριτος. Καί ὁ ἅγιος Νεκτάριος, νεαρός ἱεροδιάκονος τότε, ὅταν πρωτογνώρισε τόν ὀκτάχρονο τότε Ἀργύριο στή Σκήτη τῶν Ἁγίων Πατέρων καί συζήτησε μαζί του, εἶπε στόν Γέροντα τῆς Σκήτης, τόν π. Παχώμιο: «Γέροντα, αὐτό τό παιδί μιά μέρα θά γίνει Ἅγιος»!
Γράμματα ἐλάχιστα ἔμαθε ὁ Ἀργύριος, ἐπειδή οἱ γονεῖς του ἦταν φτωχοί καί δέν μποροῦσαν νά τόν σπουδάσουν. Μόνο τό Δημοτικό τελείωσε. Κατόπιν ἔμαθε τήν τέχνη τοῦ ὑποδηματοποιοῦ καί τή χρησιμοποιοῦσε ἀπό μικρός ὡς βιοποριστικό ἐπάγγελμα.
Ὁ Ἀργύριος ἀπό νωρίς ἐμπιστεύθηκε στόν Πνευματικό του π. Παχώμιο τόν πόθο του γιά ὁλοκληρωτική ἀφιέρωση στόν Θεό. Ὁ Πνευματικός τοῦ συνέστησε νά προσεύχεται καί νά ἀγωνίζεται στό σπίτι του πρός τό παρόν, ἕως ὅτου ὡριμάσει ὁ πόθος του. Σύμφωνα μέ τίς ὁδηγίες πού ἔλαβε ὁ μικρός Ἀργύριος, ἀποσυρόταν σ’ ἕνα ὑπόγειο δωματιάκι τοῦ σπιτιοῦ τους καί ζοῦσε σάν μοναχός, μέ ἄσκηση, νηστεία καί προσευχή.
Ὅταν ἐνηλικιώθηκε, τόν δέχθηκαν στή Σκήτη τῶν Ἁγίων Πατέρων καί σέ ἡλικία 20 ἐτῶν ἐκάρη μοναχός καί μετονομάστηκε Ἄνθιμος. Στήν κουρά του ὁ Γέροντας τῆς Σκήτης, ὁ π. Παχώμιος, προέβλεψε ὅτι αὐτός πού ἐκάρη σήμερα μοναχός θά γίνει κάποτε «μέγας Πατήρ». Πράγματι, ὁ μοναχός Ἄνθιμος ἀσκοῦσε μέ πολλή ἐπιμέλεια τά μοναχικά του καθήκοντα καί ἄλλες πολλές τεχνικές ἐργασίες τῆς Σκήτης διεκπεραίωνε, ἀξιοποιώντας καί τά πολλά τεχνικά του χαρίσματα. Ἀλλά μετά ἀπό λίγα χρόνια ἀρρώστησε καί ἀναγκάσθηκε μέ προτροπή τοῦ ἡγουμένου νά ἐπιστρέψει στό πατρικό του σπίτι μέχρι νά ἀναρρώσει.
Μέ εὐλογία τοῦ Γέροντά του ἔκτισε ἕνα κελλάκι σέ κτῆμα τῶν γονέων του κι ἐκεῖ συνέχισε τούς ἀγῶνες καί τά παλαίσματά του. Εἶχε μαζί του «ὡς ἱερό θησαύρισμα», κληρονομιά ἀπό τούς εὐσεβεῖς γονεῖς του, καί τή θαυματουργή εἰκόνα «Παναγία Βοήθεια». Πάρα πολύ εὐλαβεῖτο τήν Παναγία ὁ ὅσιος Ἄνθιμος. Πόσες προσευχές ἀπηύθυνε μέ δάκρυα μπροστά στή θαυματουργή εἰκόνα της! Πόσα θαύματα εἶδε – στόν ἑαυτό του καί σέ πολλούς ἀσθενεῖς – μέ τίς ἱκεσίες τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου! Ἐπίσης ἔξω ἀπό τό κελλί του ὑπῆρχε μιά γέρικη ἐλιά, στήν κουφάλα τῆς ὁποίας πήγαινε καί προσευχόταν. Ἐκεῖ δέχθηκε ἐπιθέσεις τοῦ διαβόλου μέ περίεργους ἤχους καί θορύβους. Ἐκεῖ δέχθηκε καί τούς γλυκασμούς τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καί ἐμπειρίες οὐράνιες, γιά τίς ὁποῖες ποτέ δέν ὑπερηφανεύθηκε, ἀλλά ταπεινά ψιθύριζε τό «Κύριε, ἐλέησον». Σ᾿ αὐτό τό κελλάκι ὁ ὅσιος Ἄνθιμος ἀσκοῦσε ὡς διακόνημα καί τό ἔργο τοῦ τσαγκάρη. Ὅ,τι δέ χρήματα τοῦ ἔδιναν αὐτοί πού τούς ἐξυπηρετοῦσε, τά μοίραζε ὡς εὐλογία στούς φτωχούς.
Τό ἔτος 1905 ἐκοιμήθη ὁ ὅσιος Γέροντάς του, ὁ π. Παχώμιος, ἀπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ ὁποίου ἀναδείχθηκαν δύο Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας: ὁ ἅγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως καί ὁ ἅγιος Ἄνθιμος Χίου. Καί ἀπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ ἁγίου Ἀνθίμου Χίου κατόπιν ἀναδείχθηκαν ἄλλοι δύο Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας: ὁ ἅγιος Νικηφόρος ὁ λεπρός καί ὁ ἅγιος Εὐμένιος (Σαριδάκης).
Τό ἔτος 1909 ὁ διάδοχος τοῦ π. Παχωμίου, ὁ ἱερομόναχος Ἀνδρόνικος, ἔκανε τόν π. Ἄνθιμο μεγαλόσχημο μοναχό καί τόν ἔστειλε στό Ἀδραμύττιο τῆς Μικρασίας νά συμπληρώσει τίς σπουδές του, γιά νά τόν χειροτονήσουν ἱερέα. Τό 1910 τόν χειροτόνησαν ἱερέα στή Σμύρνη. Κατά τή χειροτονία του συνέβησαν ἔκτακτα φαινόμενα (σεισμός, ἀστραπές, βροντές, κατακλυσμαία βροχή κι ἔπειτα γαλήνη καί ἠρεμία) μέ τά ὁποῖα ἔδειξε ὁ ἅγιος Θεός τήν εὐδοκία Του στόν ταπεινό δοῦλο του Ἄνθιμο καί τοῦ χάρισε τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας.
Ἐκείνη τήν περίοδο στό Ἀδραμύττιο ὑπῆρχε ἕνας δαιμονισμένος, πού ἦταν ὁ φόβος καί ὁ τρόμος τῶν κατοίκων. Γιά νά προφυλαχθοῦν ἀπό τίς βίαιες ἐπιθέσεις του, τόν ἔδεναν μέ ἁλυσίδες στόν κορμό ἑνός τεράστιου πλατάνου. Πολλοί ἱερεῖς εἶχαν προσευχηθεῖ γι’ αὐτόν. Ἀλλά μάταια. Μέ τίς προσευχές τελικά καί τίς παρακλήσεις τοῦ ὁσίου Ἀνθίμου ὁ δαιμονισμένος ἐλευθερώθηκε. Ἡ χαρμόσυνη αὐτή εἴδηση ἁπλώθηκε παντοῦ καί ὅλοι μιλοῦσαν μέ ἐπαινετικά λόγια γιά τόν π. Ἄνθιμο, ἀλλά οἱ συνεφημέριοί του τόν φθόνησαν. Γιά νά κοπάσει ὁ ἄνεμος τῆς ζηλοφθονίας, ὁ ὅσιος Ἄνθιμος ἔφυγε ἀπό τό Ἀδραμύττιο καί πῆγε στό Ἅγιον Ὄρος.
Στό Ἅγιον Ὄρος ἔμεινε ἕνα χρόνο. Ἐπισκέφθηκε Ἱερές Μονές, προσκύνησε χαριτόβρυτα ἱερά Λείψανα, ζήτησε τίς εὐχές τῶν Πατέρων καί ἐπέστρεψε στήν ἰδιαίτερη πατρίδα του, τή Χίο.
Στή Χίο, στή Χώρα, προσφέρθηκε νά διακονήσει ὡς «ὁ ἐφημέριος τῶν λεπρῶν» στό λεπροκομεῖο. Ὅταν ἀνέλαβε τά καθήκοντά του, ἀντίκρισε θέαμα φρικτό. Γύρω του ἄνθρωποι θλιμμένοι, μέ πληγές πού πυορροοῦσαν, βίωναν κάτω ἀπό ἄθλιες συνθῆκες τήν πικρή μοναξιά, τήν περιφρόνηση τοῦ κόσμου καί τόν πόνο ἀπό τήν ἀνίατη τότε ἀσθένειά τους. Ὅλους αὐτούς τούς ἀρρώστους ὁ ὅσιος Ἄνθιμος τούς ἀγκάλιασε μέ στοργή καί τούς ὑπηρέτησε σάν νά ἦταν τά πιό ἀγαπημένα του πρόσωπα. Ἔτρωγε μαζί τους, καθάριζε τίς σωματικές πληγές τους, γιάτρευε καί τά ψυχικά τραύματά τους στό φιλάνθρωπο Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως, τούς λειτουργοῦσε, τούς κοινωνοῦσε καί κατέλυε κατόπιν τήν ὑπόλοιπη θεία Κοινωνία. Μέσα σέ λίγο χρονικό διάστημα ἡ ἀτμόσφαιρα στό λεπροκομεῖο ἄλλαξε. Ὅλοι μιλοῦσαν μέ εὐγνωμοσύνη γιά «τό παπαδάκι τοῦ λεπροκομείου», πού μεταμόρφωσε μέ τή δύναμη τῆς ἀγάπης του τό ἵδρυμα ἀπό κόλαση πού ἔμοιαζε μέχρι τότε σέ ἐπίγειο παράδεισο.
Ἐκτός ὅμως ἀπό τήν προσφορά του στό λεπροκομεῖο ὁ ὅσιος Ἄνθιμος κλήθηκε ἀπό τόν Θεό νά διακονήσει καί σέ μιά ἄλλη ἐπείγουσα ἀνάγκη τῆς ἐποχῆς του. Στή Χίο ἔφθασαν ξεριζωμένες ἀπό τή Μικρασιατική καταστροφή 50 περίπου μοναχές. Περιφέρονταν ἄστεγες καί ζητοῦσαν προστασία καί καθοδήγηση. Μπροστά σ’ αὐτό τό θέαμα ὁ ὅσιος Ἄνθιμος δέν ἔμεινε ἀσυγκίνητος. Ἀνέλαβε σάν ἄλλος καλός ποιμένας νά τίς ποιμάνει καί νά τίς ἀσφαλίσει στήν Ἱερά Μονή «Παναγία Βοήθεια», τήν ὁποία ἔκτισε μέ πολλές θυσίες καί συνδρομές πλούσιων εὐεργετῶν τῆς Χίου ἔξω ἀπό τόν Φραγκομαχαλά. Ἔφερε στόν Ἱερό Παρθενώνα καί τή θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας Βοήθειας, τήν ὁποία ὑπερευλαβεῖτο. Στήν Παναγία Βοήθεια ἐναπέθεσε τή φύλαξη καί προστασία τῶν μοναζουσῶν.
Ὁ Ὅσιος ἐξακολούθησε καί ἀπό τή νέα αὐτή ἔπαλξη νά ἀκτινοβολεῖ πλούσια τήν ἀγάπη του, νά στηρίζει καί νά ἀνορθώνει ὄχι μόνο τίς μοναχές, ἀλλά καί τά πλήθη τοῦ κόσμου πού κατέφθαναν ἐκεῖ καθημερινά γιά νά ζητήσουν τήν εὐχή του. Κάθε πτωχός ἤ ἄρρωστος ἤ κατατρεγμένος ἤ πληγωμένος ἀπό τήν ἁμαρτία ἔβρισκε καταφύγιο στήν ἀγάπη του καί στό πετραχήλι του. Ὄχι μόνο Χριστιανοί ἀλλά καί Τοῦρκοι καί Ἑβραῖοι τόν εὐλαβοῦνταν. Ὑπῆρξαν μέρες πού οἱ ἐπισκέπτες ἔφθαναν τούς 70.
Τά χρόνια ὅμως περνοῦσαν. Ὁ Ὅσιος αἰσθανόταν τίς δυνάμεις του νά τόν ἐγκαταλείπουν. Τήν πρωτοχρονιά τοῦ 1959 λειτούργησε γιά τελευταία φορά μεταρσιωμένος, ὅλος «φλόγα»… Καί στίς 15 Φεβρουαρίου τοῦ 1960 σέ ἡλικία 91 ἐτῶν, γαλήνιος καί εἰρηνικός ἔκλεισε τά μάτια του, γιά νά ἀναπαυθεῖ στούς κόλπους τοῦ Ἀβραάμ λέγοντας: «Ἐάν παρεπίκρανα κανένα, ζητῶ συγχώρεση. Ὅλους τούς παρακαλῶ νά εὔχονται γιά τήν ἁμαρτωλή μου ψυχή». Στήν ἐξόδιο Ἀκολουθία του τόν προέπεμψε ὅλη ἡ Χίος. Τόν κήδευσαν μέ μύρα πολλά καί δάκρυα καυτά ὡς στοργικό πατέρα τους.
Θαύματα ὁσίου Ἀνθίμου Χίου
Ὁ Κύριος χάρισε στόν ὅσιο Ἄνθιμο τήν ἡμέρα τῆς χειροτονίας του στή Σμύρνη τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Καί ὅσο ζοῦσε καί μετά τήν ὁσιακή κοίμησή του ἐξακολουθεῖ νά ἐπιτελεῖ πολλά θαύματα σ᾿ ὅσους τόν ἐπικαλοῦνται μέ πίστη: θεραπεύει πληγές, ἕλκη, διάφορα τραύματα, στραμπουλήγματα, πρηξίματα, πολυαρθρίτιδα, ἐλευθερώνει δαιμονισμένους, σώζει ναυτικούς ἀπό τόν κυκλώνα, χαρίζει παιδιά σέ ἄτεκνα ζευγάρια. Ἔσωσε ἀπό βέβαιο θάνατο τό κοριτσάκι τοῦ Αἰμίλιου καί τῆς Εἰρήνης Πολίτση ἀπό τόν Κορυδαλλό…
Διδάγματα ἀπό τόν βίο καί τά θαύματα τοῦ ὁσίου Ἀνθίμου Χίου
1. Ποιός ἀπό μᾶς θά δεχόταν νά ζήσει ἔστω μιά μέρα, μιά ὥρα, σέ λεπροκομεῖο; Ὅλοι θά φεύγαμε μακριά ἀπό τόν φόβο νά μήν κολλήσουμε. Ὁ ὅσιος Ἄνθιμος ἔζησε μαζί μέ τούς λεπρούς μιά ζωή: τούς φρόντιζε, τούς παρηγοροῦσε, τούς ἐξομολογοῦσε, τούς λειτουργοῦσε, τούς κοινωνοῦσε, καί κατέλυε κατόπιν τήν ὑπόλοιπη θεία Κοινωνία. Γι᾿ αὐτό ἁγίασε! Ἔλιωνε ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἄλλους μέχρι τήν τελευταία του ἀναπνοή. Ποτέ του, ὅπως ἔλεγε ὁ ἴδιος, δέν χόρτασε οὔτε ψωμί οὔτε ὕπνο. Ὅλα γιά τούς ἄλλους. Τίποτα γιά τόν ἑαυτό του. 2. Ἡ ἔμπρακτη θυσιαστική ἀγάπη τοῦ ὁσίου Ἀνθίμου ἐνέπνευσε καί ἁγίασε καί τούς διαδόχους του, τόν ὅσιο Νικηφόρο τόν λεπρό καί τόν ὅσιο Εὐμένιο τόν νέο καί θαυματουργό. Στήν παγωμένη ἐποχή μας καί οἱ τρεῖς αὐτοί Ἅγιοι συνεχίζουν νά μιλοῦν καί νά μᾶς λένε: «Ἀγαπᾶτε! Ἀγαπᾶτε! Θυσιαστεῖτε γιά τούς ἄλλους, ὅπως ὁ Ἰησοῦς Χριστός θυσιάστηκε γιά ὅλους μας». 3. Ὁ ὅσιος Ἄνθιμος Χίου ἀπό μικρό παιδί μέχρι τά βαθιά του γεράματα ἔζησε ζωή καθαρότητος καί ἁγιασμοῦ. Ἐμεῖς γιατί συνεχῶς διολισθαίνουμε ἁμαρτάνοντας; 4. Ὁ ὅσιος Ἄνθιμος εὐλαβεῖτο πάρα πολύ τήν Παναγία! Σ᾿ ὅλη του τή ζωή ἐπεκαλεῖτο τήν Παναγία Βοήθεια. Ἐμεῖς εὐλαβούμαστε, ἔστω λιγότερο, τήν Παναγία Μητέρα μας; 5. Ὁ ὅσιος Ἄνθιμος ὕψωνε «ὁσίους χεῖρας» καί προσευχόταν μέ τίς ὧρες. Ἐμεῖς ἀφιερώνουμε γιά τήν ἱερά αὐτή ἄθληση ἔστω λίγα λεπτά;
ΣΥΝΘΗΜΑ
«Ἅγιε Ἄνθιμε τῆς Χίου, πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν»
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό ἄρθρο «Μακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καί διώξωσι…», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2274/1.11.22/σελ. 449-450.
