Εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 19 Μαρτίου 2023, Γ΄ Νηστειῶν – Σταυροπροσκυνήσεως (Μάρκ. η΄ 34 – θ΄ 1)
Εἶπεν ὁ Κύριος ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν ὃς δ᾿ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν. τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει.
«ΑΡΑΤΩ ΤΟΝ ΣΤΑΥΤΟΝ ΑΥΤΟΥ»
Βρισκόμαστε ἤδη στὸ μέσον τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καὶ ἡ Ἐκκλησία μας προβάλλει ἐνώπιόν μας σήμερα, Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, τὸν τίμιο καὶ ζωοποιὸ Σταυρὸ τοῦ Κυρίου μας, τὸ ἱερὸ καὶ πανσεβάσμιο σύμβολο τῆς πίστεώς μας. Προβάλλει τὸν τίμιο Σταυρὸ ἀφενὸς γιὰ νὰ τὸν προσκυνήσουμε καὶ νὰ λάβουμε Χάρι καὶ δύναμη, ἀφετέρου γιὰ νὰ μᾶς προτρέψει νὰ σηκώσουμε πρόθυμα τὸν προσωπικό μας σταυρό. Σχετικὴ εἶναι καὶ ἡ προτροπὴ τοῦ Κυρίου, ποὺ ἀκούσαμε στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς θείας Λειτουργίας. Ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει, εἶπε ὁ Κύριος, πρέπει νὰ σηκώσει τὸν δικό του σταυρό: «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν… ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ».
Ποιός ὅμως εἶναι ὁ σταυρός μας καὶ πῶς θὰ τὸν σηκώσουμε; Σ᾿ αὐτὰ τὰ δύο ἐρωτήματα θὰ ἑστιάσουμε τὴν προσοχή μας.
1. Σταυρὸς σημαίνει θάνατος
Εἶναι ἀσφαλῶς πρωτοφανὲς νὰ καλεῖ κάποιος ἀνθρώπους κοντά του γιὰ νὰ σηκώσουν σταυρό. Συνήθως οἱ ἄνθρωποι, προκειμένου νὰ συγκεντρώσουν ἀκολούθους, ὑπόσχονται εὐημερία, ἀπολαύσεις, ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ δόξα. Ὁ Κύριος ὅμως ὑπόσχεται σταυρό. Ἀλλὰ σταυρὸς σημαίνει θάνατος· καὶ μάλιστα θάνατος ἐπονείδιστος καὶ ὀδυνηρός· βίαιος θάνατος. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη οἱ κατάδικοι κουβαλοῦσαν τὸν σταυρό τους πορευόμενοι πρὸς τὸν τόπο τῆς ἐκτελέσεως· τὸν τόπο τοῦ θανάτου. Ἦταν καταδικασμένοι σὲ βέβαιο θάνατο.
Ἀντίστοιχα καὶ ὁ ἀκόλουθος τοῦ Χριστοῦ ὀφείλει νὰ κρατεῖ τὸν σταυρό του καὶ νὰ εἶναι ἀποφασισμένος νὰ ὑποστεῖ ἀκόμη καὶ θάνατο, ἂν χρειασθεῖ, προκειμένου νὰ ἀκολουθήσει τὸν Χριστό. «Διηνεκῶς περίφερε τὸν θάνατον τοῦτον, καθ᾿ ἡμέραν ἕτοιμος ἔσο πρὸς σφαγήν», μᾶς προτρέπει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος (PG 58, 542). Δηλαδή, διαρκῶς φέρνε μπροστά σου τὸν θάνατο· καθημερινὰ νὰ εἶσαι ἕτοιμος νὰ σφαγιασθεῖς.
Βέβαια στὶς ἡμέρες μας, στὰ περισσότερα τουλάχιστον μέρη τοῦ κόσμου δὲν ὑπάρχει αἱματηρὸς διωγμὸς τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας του. Δὲν κινδυνεύουμε μὲ θάνατο σωματικό, ὅσοι θέλουμε νὰ ἀκολουθοῦμε τὸν Χριστό. Καλούμαστε ὅμως νὰ σταυρώνουμε, νὰ θανατώνουμε τὸν ἁμαρτωλὸ ἑαυτό μας, τὰ πάθη μας· νὰ ὑποτάσσουμε τὶς ἐπιθυμίες καὶ τὶς διαθέσεις μας στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ· νὰ θυσιάζουμε τὸν ἐγωισμό μας· νὰ σταυρώνουμε κάθε στιγμὴ τὶς αἰσθήσεις μας, ἀπὸ τὶς ὁποῖες εἰσέρχεται στὴν ψυχή μας ἡ ἁμαρτία: τὰ μάτια, τὸ στόμα, τὰ αὐτιά, τὰ χέρια, τὴ σκέψη μας· νὰ κόβουμε τὸ θέλημά μας.
Εἶναι ὁπωσδήποτε βαρὺς ὁ σταυρὸς ποὺ καλούμαστε νὰ σηκώσουμε. Κάποτε μάλιστα μοιάζει ἀσήκωτος γιὰ τοὺς ἀσθενικοὺς ὤμους μας. Πῶς λοιπὸν θὰ τὸν κρατήσουμε;
2. Ἡ ἄρση τοῦ σταυροῦ μας
Αὐτὸ ποὺ ἀπαιτεῖται ἀπὸ ἐμᾶς εἶναι ἡ ἀπόφαση· ἡ ἀπόφαση τοῦ θανάτου χάριν τῆς πίστεως στὸν Χριστὸ καὶ τῆς ὑποταγῆς στὸ θέλημά του. Ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα τὸν σταυρὸ δὲν τὸν σηκώνουμε μόνοι μας. Ἔχουμε τὴ βεβαιότητα ὅτι δίπλα μας στέκει ὁ Κύριος. Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος σήκωσε τὸν Σταυρό του καὶ ἔφθασε γιὰ χάρη μας μέχρι τὸν θάνατο, «γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ», ὅπως τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Φιλιπ. β΄ 8). Ὁ ἐσταυρωμένος Κύριος παρακολουθεῖ τὴν πορεία μας, τὸν ἀγώνα μας, τὴν ἀποφασιστικότητά μας στὴν ἄρση τοῦ δικοῦ μας σταυροῦ.
Καὶ δὲν παρακολουθεῖ ἀμέτοχος, ἀλλὰ ἐπεμβαίνει ὅταν οἱ δυνάμεις μας σβήνουν, ὅταν ἡ ὑπομονή μας ἐξαντλεῖται καὶ τὰ γόνατά μας λυγίζουν. Μᾶς δίνει τότε Ἐκεῖνος δύναμη. Σπεύδει νὰ σηκώσει Ἐκεῖνος τὸν δικό μας σταυρὸ καὶ γεμίζει τὴν καρδιά μας μὲ αἴσθηση παρηγοριᾶς. Μεταβάλλεται τότε ὁ σταυρός μας ἀπὸ ὄργανο μαρτυρίου σὲ πηγὴ Χάριτος. Γίνεται ὁ ἀγώνας μας αἰτία εἰρήνης καὶ οὐράνιας χαρᾶς. Ἡ ἀπόφαση τοῦ θανάτου μᾶς γεμίζει ζωή.
Συνεπῶς ἂς μὴ σηκώνουμε τὸν σταυρό μας μὲ θλίψη καὶ κακομοιριά, ἀλλὰ μὲ γενναιότητα· ἀποβλέποντας στὴν ὠφέλεια ποὺ θὰ ἀποκομίσουμε ἀπὸ τὴν ἄρση τοῦ σταυροῦ μας. Οὔτε ἀναγκαστικά, ἐπειδὴ δὲν μποροῦμε νὰ τὸν ἀποφύγουμε. Ἀλλὰ μὲ τὴ βεβαιότητα ὅτι, ἀκόμη κι ἂν εἶναι ἐπώδυνος ὁ σταυρός, ἀπὸ αὐτὸν θὰ προέλθει ἡ εὐτυχία μας.
Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως σήμερα καὶ στοὺς ἱεροὺς Ναούς μας προσκυνοῦμε εὐλαβικὰ τὸν τίμιο Σταυρὸ τοῦ Κυρίου μας· ἐκεῖνον ποὺ εἶναι «ἡ θύρα τοῦ Παραδείσου, ὁ τῶν πιστῶν στηριγμός, τὸ τῆς Ἐκκλησίας περιτείχισμα», ὅπως λέει ἕνα κατανυκτικὸ τροπάριο τῆς ἡμέρας (Ἑσπερινὸς Γ΄ Κυριακῆς Νηστειῶν). Εἴθε ἡ προσκύνηση τοῦ τιμίου Σταυροῦ νὰ μᾶς δώσει δύναμη καὶ στηριγμὸ γιὰ νὰ σηκώνουμε μὲ ἀπόφαση θανάτου τὸν σταυρό μας, ὥστε νὰ εἰσέλθουμε διὰ τῆς θύρας τοῦ Σταυροῦ στὴν οὐράνια Βασιλεία τοῦ Κυρίου μας.
