22. «Τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν»

Μεταφορτώσεις

Θέμα για τους κυκλάρχες

 

ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ

Πλησιάζουμε μέ τήν εὐσπλαχνία τοῦ Κυρίου κι ἐφέτος στίς ἅγιες ἡμέρες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος. Θά θυμηθοῦμε καί πάλι τά φρκτά παθήματα, πού ὑπέστη Ἐκεῖνος γιά τή σωτηρία μας. Ὡς προετοιμασία γιά καλύτερη καί βαθύτερη βίωση τῶν μεγάλων αὐτῶν ἡμερῶν θά ἀφιερώσουμε τή σημερινή μας συμμελέτη στά συγκλονιστικά ἐκεῖνα γεγονότα τῶν τελευταίων ἐπί τῆς γῆς ἡμερῶν τοῦ Θεανθρώπου. Ἀφορμή θά λάβουμε ἀπό μία προφητεία, πού διαβάζεται δύο φορές κατά τή Μεγάλη Παρασκευή. Μία στήν Ἕκτη Ὥρα καί μία στόν Ἑσπερινό, λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀποκαθήλωση. Ὁμιλεῖ γιά τό Πάθος τοῦ Κυρίου ὁ προφήτης Ἡσαΐας ὀκτακόσια περίπου ἔτη πρό Χριστοῦ, ἀλλά εἶναι σάν νά τά περιγράφει ὡς αὐτόπτης μάρτυρας· γι’ αὐτό ἄλλωστε ὀνομάσθηκε ὁ μεγάλος αὐτός Προφήτης «πέμπτος Εὐαγγελιστής».

Μελέτη περικοπῆς: Ἡσαΐου νγ΄ [53] 1-7.

1. Θαυμαστή πράγματι προφητεία! Μᾶς συγκλονίζει, ὅταν τήν ἀκοῦμε νά διαβάζεται στούς ἱερούς Ναούς μας. Στούς τρεῖς πρώτους στίχους παρουσιάζεται ἡ ἀτίμωση, τήν ὁποία ὑπέστη ὁ Κύριος. Ποῦ φαίνεται αὐτό ἀπό τό ἱερό Κείμενο; Τό τονίζουν ἐντυπωσιακά οἱ στίχοι 2 καί 3. Ὁμιλεῖ κατ’ ἀρχήν ὁ θεόπνευστος Προφήτης γιά τόν Κύριο σάν νά ἦταν ἕνα μικρό καί ἀδύναμο παιδί ἤ μία ἀτροφική ρίζα πού φύτρωσε σέ ἄγονη καί ξερή γῆ. Τί θέλει ἄραγε νά δείξει μέ αὐτό; Τό περιφρονητικό βλέμμα μέ τό ὁποῖο θά ἀντιμετώπιζαν τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό οἱ ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων καί μέ τήν παρακίνηση αὐτῶν καί ὅλος ὁ λαός. Αὐτοί περίμεναν τόν Μεσσία τους νά ἔλθει μέ δόξα καί τιμή. Ὅταν ὅμως Τόν εἶδαν ὄχι ὅπως Τόν ἤθελαν, Τόν περιφρόνησαν· «ἠτιμάσθη καί οὐκ ἐλογίσθη». Δέν Τόν λογάριασαν σάν σπουδαῖο καί ἀπεσταλμένο τοῦ Θεοῦ. Τόν θεώρησαν τιποτένιο καί ἁμαρτωλό (βλ. καί Λουκ. ζ΄ 31-35, ιε΄1-2, Ἰω. α΄ 11, θ΄ 24-30).

2. Ἡ ἀτίμωση καί ἡ περιφρόνηση ὅμως τοῦ Κυρίου παρουσιάζεται στήν περικοπή μας καί μέ ἄλλον τρόπο. Ποιός εἶναι ὁ τρόπος αὐτός; Ἀναφέρεται στόν 2ο στίχο: «Καί εἴδομεν αὐτόν, καί οὐκ εἶχεν εἶδος οὐδέ κάλλος». Τί σημαίνουν αὐτά; «Ὁ ὡραῖος κάλλει παρά πάντας βροτούς», ὅπως λέει ἕνα ἀπό τά Ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου, «ὁ τήν φύσιν ὡραΐσας τοῦ παντός», κακοποιήθηκε, μωλωπίσθηκε, μαστιγώθηκε. Ἐκεῖνος τοῦ Ὁποίου ἡ ψυχική ἁρμονία, ἡ ὡραιότητα καί ἁγιότητα ἀντανακλοῦσε καί στήν ἐμφάνισή Του, κατάντησε ὡς «σκώληξ καί οὐκ ἄνθρωπος, ὄνειδος ἀνθρώπων καί ἐξουθένημα λαοῦ», ὅπως λέει ὁ προφητάναξ Δαβίδ (Ψαλ. κα΄ [21] 7). Καί ὁ ἀείμνηστος Π. Ν.Τρεμπέλας σχολιάζει: «Ποίαν ἐγκατάλειψιν καί περιφρόνησιν ἐδοκίμασεν ὁ Κύριος! Μέ τόσην ἀηδίαν προσέβλεπον εἰς αὐτόν τά πλήθη ἑνός ὁλοκλήρου λαοῦ, σάν νά ἦτο σκώληξ καί ὄχι ἄνθρωπος». Πολύ ἐκφραστικό εἶναι καί τό Τροπάριο πού ψάλλεται τὀ βράδυ τῆς Μ. Πέμπτης πρίν ἀναγνωσθεῖ τό 10ο Εὐαγγέλιο: «Τόν νῶτον μου ἔδωκα εἰς μαστίγωσιν, τό δέ πρόσωπόν μου οὐκ ἀπεστράφη ἀπό αἰσχύνης ἐμπτυσμάτων». Ὑπέμεινε δηλαδή τήν ἀτίμωση καί τόν ἐξευτελισμό γιά ἐμᾶς, γιά τίς ἁμαρτίες μας, ἀλλά καί γιά νά δώσει καί πάλι ἀξία καί τιμή στόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος κατέρριψε μόνος του τήν ἀξία του καί «παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καί ὡμοιώθη αὐτοῖς» (Ψαλ. μη΄ [48] 21). Ὅλα δηλαδή αὐτά γιά ἐμᾶς, γιά τίς ἁμαρτίες μας. Θεωρήθηκε ἁμαρτωλός, κατηραμένος καί ἔνοχος «θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ» γιά χάρη μας. Τό λέει πολύ ἐκφραστικά ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Χριστός ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου γενόμενος ὑπέρ ἡμῶν κατάρα…» (Γαλ. γ΄ 13). Τό τονίζει καί τό Ἀπολυτίκιο μέ τό ὁποῖο κλείνει ἡ Ἀκολουθία τό ἑσπέρας τῆς Μ. Πέμπτης. Τό θυμάστε; «Ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ σου αἵματι· τῷ Σταυρῷ προσηλωθείς καί τῇ λόγχῃ κεντηθείς, τήν ἀθανασίαν ἐπήγασας ἀνθρώποις, Σωτήρ ἡμῶν, δόξα σοι».

3. Ποιά ἔννοια τονίζει ὁ μεγαλοφωνότατος Ἡσαΐας στούς στίχους 4-6; Ὅτι τό Πάθος τοῦ Κυρίου θά εἶναι ἀντιπροσωπευτικό καί ἐξιλαστήριο· ὅτι θά πάθει χάριν ἡμῶν καί ἀντί ἡμῶν. Ἐμεῖς ἤμασταν οἱ ἔνοχοι καί οἱ ἄξιοι θανάτου. Ἐπειδή ὅμως ἦταν ἀδύνατο νά λυτρωθοῦμε μόνοι μας καί δέν θά εἶχε καμία ἀπολύτως εὐεργετική σημασία καί ἐπίδραση ὁ δικός μας θάνατος, ἦρθε Ἐκεῖνος, ὁ ἀναμάρτητος καί παντοδύναμος, γιά νά μᾶς χαρίσει τή σωτηρία καί λύτρωση μέ τή δική Του κάκωση καί Σταύρωση. «Ἐτραυματίσθη διά τάς ἁμαρτίας ἡμῶν καί… τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν». Γιά τόν ἀντιπροσωπευτικό χαρακτήρα τοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου λέει τά ἑξῆς ὁ ἱερός Αὐγουστίνος σέ μία Προσευχή του πρός τόν Ἐσταυρωμένο: «Τί ἔκαμες, ὦ Ἰησοῦ μου γλυκύτατε, διά νά ὑποφέρῃς τοιαύτην καταδίκην;… Ἐγώ εἶμαι, Κύριε, ἐγώ ἡ αἰτία τῶν πόνων σου, ὁ ὑπεύθυνος τῆς σφαγῆς σου· ἐγώ ἡ ἀφορμή τοῦ θανάτου σου καί τό ἔγκλημα τῆς τιμωρίας σου. Ὤ κρίματος ξένου καί παραδόξου! Ὤ διατάξεως μυστηρίου ἀδιερμηνεύτου! Ἁμαρτάνει ὁ παραβάτης καί κολάζεται ὁ δίκαιος· πλημμελεῖ ὁ πταίστης καί μαστιγώνεται ὁ ἀθῶος…»

Τήν ἴδια ἀλήθεια, σχετικά μέ τήν ὁποία προφητεύει ὁ μακάριος Ἡσαΐας, τόνισε μετά τά γεγονότα καί ὁ αὐτόπτης μάρτυρας ἀπόστολος Πέτρος. Νά τί γράφει στήν Α΄ Ἐπιστολή του: «Τάς ἁμαρτίας ἡμῶν αὐτός ἀνήνεγκεν ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ ἐπί τό ξύλον, ἵνα ταῖς ἁμαρτίαις ἀπογενόμενοι (=ἀφοῦ ἀπελευθερωθοῦμε καί ἀποξενωθοῦμε ἀπό τίς ἁμαρτίες) τῇ δικαιοσύνῃ ζήσωμεν. οὗ (=διά τοῦ ὁποίου) τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἰάθητε» (Α΄ Πέτρ. β΄ 24). Μέ τίς σωματικές πληγές Του θεράπευσε τίς πληγές τῆς ψυχῆς μας! Δέν λέει ὅτι μᾶς θεράπευσε μέ τή δύναμη καί ὑγεία Του, ἀλλά μέ τήν ἀσθένεια καί τή φαινομενική ἀδυναμία Του. Πληγώθηκε ὁ Ἰατρός, γιά νά θεραπευθεῖ ὁ ἀσθενής!

Σ’ αὐτό ἄλλωστε συνίσταται τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ. Γιά τούς Ἰουδαίους καί εἰδωλολάτρες ἡ Σταύρωση τοῦ Λυτρωτῆ μας, ὁ Σταυρός Του, ἦταν ἀδυναμία καί μωρία. Γιά τούς πιστούς ὅμως ἦταν καί εἶναι ἡ μεγαλύτερη δύναμη, ἡ ὁποία ἀνέτρεψε τό ἁμαρτωλό κατεστημένο ὅλων τῶν αἰώνων. Τό διακηρύσσει μέ καύχηση ὁ θεῖος Παῦλος: «Ὁ λόγος ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μέν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δέ σωζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι… ὅτι τό μωρόν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί, καί τό ἀσθενές τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί…» (βλ. Α΄ Κορ. α΄ 18-31). Γιά τή δύναμη αὐτή τή μυστική τοῦ ἀδύναμου φαινομενικά Ἐσταυρωμένου γράφει τά ἑξῆς ὁ ἱερός Χρυσόστομος: Ὁ Θεός «ψάμμῳ θάλασσαν ἐτείχισε, τῷ ἀσθενεῖ τό ἰσχυρόν χαλινώσας (=περιέκλεισε καί χαλιναγώγησε τή δυνατή θάλασσα μέ τήν ἀδύναμη ἄμμο)… οὕτω δή καί σταυρῷ τήν οἰκουμένην ἐπεσπάσατο» (=εἵλκυσε πρός Αὐτόν) (ΕΠΕ 18, 98).

4. Νά προσέξουμε ὅμως καί τόν 7ο στίχο. Τί μᾶς λέει ὁ θεοκίνητος Προφήτης; Ὁμιλεῖ γιά τόν ἤρεμο τρόπο, μέ τόν ὁποῖο θά ἀντιμετώπιζε ὁ Κύριος τό Πάθος Του. Τί λέει; «…οὐκ ἀνοίγει τό στόμα αὐτοῦ. ὡς πρόβατον ἐπί σφαγήν ἤχθη».

Τί συνέβη πράγματι κατά τήν ἐκπλήρωση τῆς Προφητείας; Πῶς ὁδηγήθηκε στά παθήματα ὁ Κύριος; Ποιά στάση τήρησε ἀπέναντι στούς στρατιῶτες πού ἦλθαν νά Τόν συλλάβουν στόν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ, ἀπέναντι στούς ἀρχιερεῖς καί γραμματεῖς πού Τόν δίκαζαν καί ἀπέναντι στόν Πιλάτο πού ὑπέγραψε τήν καταδίκη Του;

Τί σημαίνουν τά λόγια αὐτά τοῦ Προφήτη; Τό ἑκούσιο τοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου καί τήν ἀπόλυτη ὑποταγή Του στό θέλημα τοῦ οὐρανίου Πατρός. Τέλειο ὑπόδειγμα ἀγόγγυστης ὑπακοῆς. Ἀλλά καί ἐκπληκτικό παράδειγμα καρτερίας. «Ἐδέχθη κατηγορίας ψευδεῖς καί ἀδίκους. Τόν ὕβρισαν καί Τόν ἐσυκοφάντησαν κατά τρόπον ἀπαίσιον. Τόν ἐκτύπησαν καί Τόν ἐκακοποίησαν μέ σκληρότητα καί ἀπανθρωπίαν πρωτοφανῆ… “Μετά ἀνόμων ἐλογίσθη” καί συντρόφους του εἰς τάς τελευταίας στιγμάς τῆς ζωῆς του εἶχε δύο ληστάς!… Καί ὅμως δέν παρεπονέθη. Δέν ἠγανάκτησε. Δέν ἠπείλησε. Δέν κατηράσθη τούς ἀδίκους κριτάς καί ἐκτελεστάς του. Δέν διεμαρτυρήθη… Ἐβάδισε πρός τήν θυσίαν του ὡς πρόβατον ἄκακον καί ἔμεινεν “ἄφωνος”, πλήρης καρτερίας καί ὑπομονῆς… Καί ἦτο τόσον πρωτοφανές τό παράδειγμά του καί ἡ σιωπή του, ὥστε καί αὐτός ὁ Πιλᾶτος “ἐθαύμαζε λίαν”. Πόσα δέν λέγει δι’ ὅλους μας τό ὑπόδειγμα τοῦτο τῆς καρτερικῆς ὑπομονῆς τοῦ Κυρίου μας κατά τό Πάθος!…» (Περιοδικό «Ὁ Σωτήρ», ἀρ. 865/11.4.79).

Ὑπενθυμίζουν κάτι ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη οἱ λέξεις «πρό­βατον» καί «ἀμνός»; Τόν πασχάλιο ἀμνό τοῦ ἰουδαϊκοῦ Πάσχα. Μέ τό αἷμα του σώθηκαν ἀπό τήν καταστροφή στήν Αἴγυπτο οἱ Ἰσραηλίτες. Ἐκεῖνος ὁ ἀμνός ἦταν σύμβολο τοῦ «ἀμνοῦ τοῦ Θεοῦ», Κυρίου Ἰησοῦ, μέ τό πανάγιο Αἷμα τοῦ Ὁποίου σωθήκαμε ἀπό τόν αἰώνιο ὄλεθρο τῆς Κολάσεως (βλ. καί Ἐξ. ιβ΄ 1-10). Πῶς ὀνόμασε τόν Κύριο καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος; «Ἀμνόν τοῦ Θεοῦ τόν αἴροντα τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰω. α΄ 29). «Ἀμνός» ὀνομάζεται καί τό κεντρικό τμῆμα τοῦ «προσφόρου», μέ τό ὁποῖο τελεῖται καί ἡ ἐπανάληψη τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Γολγοθᾶ διά τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί ἐπέρχονται στόν καθέναν πιστό πού συμμετέχει οἱ δωρεές τῆς θυσίας τοῦ Κυρίου.

ΣΥΝΘΗΜΑ: «Τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν» (Ἡσ. νγ΄ [53] 5).