24. «Ἀπό παντός εἴδους πονηροῦ ἀπέχεσθε»

Μεταφορτώσεις

Θέμα για τους κυκλάρχες

 

Μᾶς συγκέντρωσε καί πάλι ἡ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ γιά τή συμ­μελέτη τοῦ ἁγίου Νόμου Του, ὁ ὁποῖος χρησιμεύει σάν ἀλάθητη πυξίδα στήν πορεία τῆς ζωῆς μας. Οἱ σύντομες ἀλλά περιεκτικότατες ὁδηγίες, τίς ὁποῖες μᾶς παρέχει ὁ θεοκίνητος Ἀπόστολος λίγο πρίν ἀπό τόν ἐπίλογο τῆς Ἐπιστολῆς του, ὑποδεικνύουν τίς κατευθύνσεις πού πρέπει νά ἀκολουθοῦμε, γιά νά ζοῦμε θεάρεστα καί γιά νά μᾶς εὐλογεῖ ὁ Κύριος. Μερικές ἀπό αὐτές τίς θεόπνευστες ὁδηγίες θά δοῦμε καί σήμερα.

Μελέτη περικοπῆς Α΄ Θεσ. ε΄ 19-22.

1. Κατ’ ἀρχήν προτρέπει ὁ Ἅγιος «νά μή σβήνουμε τό Πνεῦμα». Πῶς ἑρμηνεύει τόν λόγο αὐτό ὁ ἀείμνηστος Π. Ν. Τρεμπέλας; «Μή παρεμποδίζετε τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καί μή ματαιώνετε τήν φανέρωσίν των».

Ἄς δοῦμε ὅμως πρῶτα ποιά εἶναι αὐτά τά χαρίσματα. Εἶναι ὁ ζῆλος πού μᾶς χαρίζει ὁ Θεός γιά νά ἀκοῦμε καί μελετᾶμε τόν λόγο Του καί ἡ ἱκανότητα νά μεταλαμπαδεύουμε τό φῶς Του καί σέ ἄλλες ψυχές. Ἡ φλογερή διάθεση τῆς ψυχῆς μας νά ἀγαπᾶμε τόν Κύριο, νά Τόν λατρεύουμε «ἐν ὅλῃ καρδίᾳ» καί νά εὐαρεστοῦμε ἐνώπιόν Του. Ἡ προσέλκυση τῆς καρδιᾶς μας ἀπό τά ἀγαθά τοῦ οὐρανοῦ καί τό νά θεωροῦμε τά ἐγκόσμια ὡς «σκύβαλα». Ἡ θεία ἐπίσης δωρεά, χάρη στήν ὁποία μποροῦμε νά βλέπουμε τούς ἄλλους Χριστιανούς εἰλικρινά σάν ἀδελφούς μας καί νά φερόμαστε ἀνάλογα πρός αὐτούς κ.λπ.

Καί πῶς εἶναι πιθανόν νά σβηστοῦν αὐτά τά θεόσδοτα καί οὐρανόσταλτα χαρίσματα καί τά πλέον ἔκτακτα ἀπό αὐτά; Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος γράφει ὅτι εἶναι πιθανόν νά σβηστοῦν «ἐξ ἀμελείας». «Ἡ θερμότης αὐτή καί ἡ διάπυρος προθυμία τήν ὁποίαν τό ἅγιον Πνεῦμα προκαλεῖ εἰς τήν ψυχήν τοῦ ἀνθρώπου», σημειώνει ὁ π. Εὐσέβιος Ματθόπουλος, «ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀδρανῇ καί δέν ἐπιβάλλεται εἰς τόν ἑαυτόν του εἰς τό νά ἐνεργήσῃ τό ἀγαθόν… τότε καί ἡ θερμότης σβήνει καί καθίσταται οὕτω ὁ ἄνθρωπος νεκρός ὑπό πνευματικήν ἔποψιν».

Νά θυμηθοῦμε ἐδῶ δύο σχετικούς ὕμνους τῆς Μ. Ἑβδομάδος: «Τό τάλαντον ὅσοι πρός Θεοῦ ἐδέξασθε, ἰσοδύναμον χάριν, ἐπικουρίᾳ τοῦ δόντος Χριστοῦ αὐξήσατε ψάλλοντες: Εὐλογεῖτε τά ἔργα Κυρίου τόν Κύριον». «Τοῦ κρύψαντος τό τάλαντον τήν κατάκρισιν ἀκούσασα ψυχή, μή κρύπτε λόγον Θεοῦ. κατάγγελλε τά θαυμάσια αὐτοῦ, ἵνα πλεονάζουσα τό χάρισμα εἰσέλθῃς εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου σου» (Μ. Δευτέρα ἑσπέρας) (βλ. καί Ματθ. κε΄ 24-30).

Τί ἄλλο ἐκτός ἀπό τή ραθυμία καί τήν ἀδράνεια συντελεῖ στό νά σβήσουν τά χαρίσματα τοῦ Πνεύματος; Ἡ ἀπρόσεκτη καί ἁμαρτωλή ζωή. Τό λέει μέ ἔμφαση ὁ ἱερός Χρυσόστομος ὅτι κάθε «χάρισμα» τοῦ Θεοῦ «σβέννυσιν αὐτό βίος ἀκάθαρτος» (ΕΠΕ 22, 568). «Κλείετε, ὦ Χριστιανοί», προσθέτει καί ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, «τάς πόρτας τοῦ ὀσπητίου σας, ἤγουν τάς αἰσθήσεις τοῦ σώματός σας, διά νά μή ἔμβῃ ἀπό αὐτάς τάς πόρτας καί αἰσθήσεις σας ὁ ἀέρας τῆς ἁμαρτίας καί σβήσῃ τήν λαμπάδα καί χάριν τοῦ Πνεύματος… Μή βάλλετε ἐπάνω εἰς τήν χάριν αὐτήν τοῦ Πνεύματος χῶμα καί στάκτην, ἤτοι μερίμνας γηΐνας τοῦ κόσμου, ἵνα μή σβήσητε ταύτην. Ἀλλά μάλιστα προσθέτετε λάδι εἰς τάς λαμπάδας σας, ἤγουν καλά ἔργα… διά νά φυλάττετε αὐτήν ἄσβεστον…» Ἐάν δέν προσέχουμε καί ἀφήνουμε ἀφύλακτο τόν ἑαυτό μας, εἶναι δυνατόν νά μᾶς παρασύρει ὁ ἄνεμος τῆς ἁμαρτίας καί νά χάσουμε τελικά αὐτά πού μᾶς χάρισε ὁ Θεός (βλ. καί Β΄ Κορ. στ΄ 1).

2. Ἄς δοῦμε καί τούς τρεῖς ὑπόλοιπους στίχους, οἱ ὁποῖοι ἀναφέρονται σ’ ἕνα κυρίως θέμα. Ποιό εἶναι αὐτό; Ἡ στάση τῶν Χριστιανῶν ἀπέναντι στούς χαρισματούχους πιστούς καί ἰδιαιτέρως ἀπέναντι σ᾿ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι εἶχαν τό χάρισμα τῆς προφητείας.

«Εἰς τήν ἐποχήν καθ’ ἥν ἔζων οἱ Ἀπόστολοι, ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία τότε εἶχεν ἀνάγκην μεγαλυτέρας ἐνισχύσεως καί οἱ πιστοί ἐχρειάζοντο περισσότερον νά στηρίζωνται εἰς τήν πίστιν, διά τοῦτο εἰς πολλούς ἐκ τῶν χριστιανῶν τό ἅγιον Πνεῦμα μετέδιδε διάφορα χαρίσματα, διά τῶν ὁποίων οὕτω καθίστατο ὁρατή ἡ ἀόρατος ἐνέργεια τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί ἐβεβαιοῦντο οἱ ἄνθρωποι, ὅτι ὄντως ἡ πίστις ἡ χριστιανική εἶναι θεία καί οὐρανία, καθώς τοῦτο ἐπιστοποιεῖτο ἀπό τήν ὑπερφυσικήν ἐνέργειαν τῆς θείας χάριτος. Ἕν ἀπό τά χαρίσματα αὐτά ἦτο καί τό προφητικόν χάρισμα. Ὅσοι δέ εἶχον τό χάρισμα τοῦτο, ὄχι μόνον προέλεγον πολλάκις τά μέλλοντα νά συμβαίνωσιν, ἀλλά καί ἐξήγγελλον καί ἐξήγουν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ θεῖος Ἀπόστολος λοιπόν παραγγέλλει εἰς τούς Θεσσαλονικεῖς, ἵνα ὅταν παρουσιάζηταί τις προφητεύων, μή τόν περιφρονῶσι καί ἐξουθενῶσιν. Ἀλλά τί νά κάμνωσι; Λέγει εὐθύς κατωτέρω· “πάντα δοκιμάζετε, τό καλόν κατέχετε”. Πᾶσαν διδασκαλίαν καί πᾶσαν προφητείαν δοκιμάζετε. ἤτοι συγκρίνοντες αὐτήν πρός τόν θεῖον νόμον καί πρός τό πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου ἐξετάζετέ την ἐάν εἶναι σύμφωνος πρός αὐτό ἤ ὄχι. Καί μετά τήν δοκιμασίαν ταύτην νά δέχεσθε μέν τά προφητευόμενα, ἐάν τά εὕρητε καλά καί σύμφωνα πρός τήν θείαν διδασκαλίαν, νά τά ἀπορρίπτετε δέ, ὅταν ἐκ τῆς ἐξετάσεως ταύτης πείθεσθε, ὅτι ταῦτα δέν εἶναι καλά» (π. Εὐσέβιος).

Πῶς μποροῦν νά ἐφαρμοσθοῦν αὐτά στήν ἐποχή μας; Τί ὑποδεικνύει σ’ ἐμᾶς πλέον ὁ θεῖος Ἀπόστολος μέ τήν προ­τροπή του αὐτή; Ὅτι δέν πρέπει νά φερόμαστε ἐγωιστικά ἀπέναντι σ᾿ ἐκείνους πού ἔχουν κάποιο χάρισμα, π.χ. μιλοῦν ὡραῖα, ἤ ἑρ­μηνεύουν μέ χάρη τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, καί νά τούς ἀπορρίπτουμε ἀσυζητητί, ἐπειδή δέν ἀνήκουν στή δική μας ὁμάδα κ.λπ. Αὐτό εἶναι τυφλός φανατισμός, ὁ ὁποῖος δέν πρέπει νά ἔχει θέση σ’ ἐμᾶς.

Ἕναν αἱρετικό βεβαίως δέν πρέπει νά τόν δεχόμαστε ὡς δάσκαλό μας, ἔστω καί ἄν ὁμιλεῖ ἤ γράφει μέ ὑπέροχο καί ἑλκυστικό τρόπο. Κάποιον ὅμως πού δέν εἶναι αἱρετικός, ὀφείλουμε νά τόν σεβόμαστε, χωρίς βεβαίως νά ἀποκλείεται καί κάποια ἐπιφύλαξη. Τί εἴδους ἐπιφύλαξη χρειάζεται; Νά προσέχουμε μήπως ὁρισμένες ἀπό τίς σκέψεις καί διδασκαλίες του δέν εἶναι ἀπολύτως σύμφωνες μέ τήν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, μέ τό γράμμα καί τό πνεῦμα τῶν ἱερῶν Κανόνων, ἀλλά εἶναι προσωπικές του πεποιθήσεις καί ἀπόψεις. Εἶναι δέ φανερό ὅτι κάθε ἄποψη ἡ ὁποία ἀποκλίνει ἀπό τήν Ὁρθόδοξη Παράδοσή μας δέν πρέπει νά γίνεται δεκτή, ἔστω καί ἄν φαίνεται ἐντυπωσιακή. Γιατί ἐπιβάλλεται αὐτή ἡ ἐπιφυλακτικότητα; Διότι δέν πρέπει νά βάζουμε στήν ψυχή μας νοθευμένη μέ ἀνθρώπινες σκέψεις τή θεία διδασκαλία, ὅπως δέν βάζουμε καί στό στομάχι μας τροφή, ἡ ὁποία δέν εἶναι ἀπολύτως καθαρή καί ὑγιής. Μία νοθευμένη διδασκαλία δέν μπορεῖ νά ὁδηγήσει στή σωτηρία. Ἀντίθετα εἶναι βέβαιο ὅτι θά βλάψει.

Ἐδῶ ἄς προσθέσουμε καί τό ἑξῆς: Πολλοί ἐφαρμόζουν τόν λόγο τοῦ Ἀποστόλου «πάντα δοκιμάζετε, τό καλόν κατέχετε» στή ζωή τῆς ἁμαρτίας. Νά τά δοκιμάζουμε ὅλα, ἰσχυρίζονται. Γιατί δέν ἔχουν δίκιο; Πρῶτον, διότι δέν συνιστᾶ αὐτό ὁ Ἀπόστολος μέ τήν προτροπή του αὐτή. Κατόπιν διότι ἡ ἁμαρτία εἶναι δηλητήριο πού δηλητηριάζει τήν ψυχή. Ποιός λογικός ἄνθρωπος δοκιμάζει τά δηλητήρια, μέ τελικό σκοπό νά ἀποφύγει τό κακό καί θανατηφόρο; Μέ τήν πρώτη δοκιμή θά πάψει πλέον νά δοκιμάζει καί νά ἐκλέγει! Ὁ Μέγας Βασίλειος γράφει ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι «ἀρρωστία ψυχῆς» (ΕΠΕ 7, 234). Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος προσθέτει ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι «θάνατος» καί «ψυχῆς ὄλεθρος» (ΕΠΕ 6, 342). Ὁ δέ ἱερός Χρυσόστομος τονίζει ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι «θηρίον πονηρόν καί ἀνήμερον» (ΕΠΕ 28, 18). Ποιός, λοιπόν, μυαλωμένος ἄνθρωπος ἐκτίθεται σέ μία μεταδοτική ἀρρώστια, ἤ δοκιμάζει νά πεθάνει, ἤ ἐπιχειρεῖ νά σχετισθεῖ μέ ἕνα ἄγριο θηρίο;

Γιατί ἐξάλλου μένουν μόνο στό «πάντα δοκιμάζετε» καί δέν προσέχουν καί τό «ἀπό παντός εἴδους πονηροῦ ἀπέχεσθε»; Ὁ λόγος τοῦ Πνεύματος εἶναι σαφέστατος. Εἶναι δέ ὁλοφάνερο τό τί εἶναι «πονηρόν». Κανείς δέν μπορεῖ νά ἰσχυρισθεῖ ὅτι δέν γνώριζε ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι κάτι τό πονηρό καί ἤθελε νά τό διαπιστώσει! Αὐτά εἶναι «προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις».

Ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου «ἀπό παντός εἴδους πονηροῦ ἀπέ­χε­σθε» ἔχει γενική καί αἰώνια ἰσχύ. «Ἀπέχεσθε, λέγει, ὦ Χριστιανοί, ὄχι ἀπό τοῦτο μόνον, ἤ ἀπό ἐκεῖνο τό κακόν, ἀλλ’ ἁπλῶς ἀπό κά­θε εἶδος κακοῦ, ἤτοι καί ἀπό ψευδοπροφήτην καί ἀπό κάθε λο­γῆς ἁμάρτημα» (Ἅγιος Νικόδημος). Ὁ ἀρχαῖος ἑρμηνευτής Θεο­­δώ­­ρη­τος σημειώνει ὅτι ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος συνιστᾶ ἀποφυγή ἀπό ὅλα ἐξί­σου τά ἁμαρτήματα, «καί τά δογματικά καί τά ἠθικά». Λοιπόν «πρόσχωμεν»! «Μή παίζωμεν ἐν οὐ παικτοῖς» (βλ. καί Σ. Σειρ. κα΄ 2).

ΣΥΝΘΗΜΑ: «Ἀπό παντός εἴδους πονηροῦ ἀπέχεσθε» (Α΄ Θεσ. ε΄ 22).