ΘΕΜΑ: Γιατί ἀνάβουμε καντήλι;
ΕΒΔΟΜΑΔΑ:
ΑΡΘΡΟ: «Γιατί ἀνάβουμε καντήλι;», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2285/15.4.23/σελ.178-179.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Λουκ. ιβ΄ 35
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: 1. ✝ Ἀθανασίου Φραγκοπούλου, «Ἡ Κιβωτός τῆς σωτηρίας», σελ. 190-192. 2. ✝ Ν. Βασιλειάδη, «Ἡ Ὀρθοδοξία ἐλπίς τοῦ κόσμου, Β΄: Ἀλήθεια καί ζωή», σελ. 90-93.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Άρθρο
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Σέ παλαιότερες ἐποχές δέν ὑπῆρχε ὀρθόδοξο σπίτι πού νά μήν εἶχε εἰκονοστάσι μέ κάποιες εἰκόνες καί τό καντήλι μπροστά στίς εἰκόνες νά καίει καί νά φωτίζει μέ τό ἱλαρό φῶς του. Ὅπως ἐπίσης δέν ὑπῆρχε χριστιανικός τάφος στά κοιμητήρια πού νά μήν εἶχε τό καντήλι του ἀναμμένο. Στίς ἡμέρες μας οἱ εὐλογημένες αὐτές συνήθειες κάπως ἔχουν περιορισθεῖ. Ἀλλά ἐξακολουθοῦν νά ὑπάρχουν χριστιανικές οἰκογένειες πού ἀνάβουν καντήλι στό σπίτι τους, ὅπως καί τάφοι κεκοιμημένων στούς ὁποίους καίει τό καντήλι τους. Ἀλλά γιατί ἀνάβουμε καντήλι στό σπίτι μας καί στούς τάφους τῶν προσφιλῶν κεκοιμημένων μας; Γιά πολλούς λόγους, τούς ὁποίους θά μελετήσουμε στό θέμα τοῦ Κύκλου πού θά κάνουμε σήμερα.
Α΄ ΜΕΡΟΣ: Γιατί ἀνάβουμε καντήλι;
1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Γιατί ἀνάβουμε καντήλι;», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2285/15.4.23/σελ.178-179, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «…πού θά λάμπει ὡς ἀναγκαία συνέπεια τοῦ στενοῦ συνδέσμου μας μέ τόν Κύριο, τή μόνη πηγή κάθε ἀρετῆς», σελ. 179, α΄ στήλη, καί θά ποῦμε στά Μέλη: Ἡ χριστιανική οἰκογένεια εἶναι «κατ᾿ οἶκον ἐκκλησία». Στίς ἐκκλησίες μας ἀνάβουμε καντήλι. Μποροῦμε νά φαντασθοῦμε Ὀρθόδοξο ἱερό Ναό σέ ὥρα Ἀκολουθίας πού νά μήν ἔχει τά καντήλια του ἀναμμένα μπροστά στίς ἅγιες εἰκόνες; Αὐτή ἡ εὐλογημένη συνήθεια πού ἐφαρμόζεται στίς ἐκκλησίες μας μεταφέρεται καί στίς «κατ᾿ οἶκον ἐκκλησίες μας», στίς οἰκογένειές μας, καί στούς τάφους τῶν προσφιλῶν κεκοιμημένων μας.
2. Τί νόημα ἔχει τό ἄναμμα τοῦ καντηλιοῦ; Τί μᾶς λέει τό ἄρθρο; (Σκέψεις Μελῶν…) α) Πρωτίστως μᾶς λέει ὅτι εἶναι προσφορά στόν Θεό. Ὅπως, ὅταν πηγαίνουμε στόν ἱερό Ναό, προσφέρουμε στόν Θεό τό πρόσφορο καί τό νάμα, γιά νά τελεσθεῖ τό ἁγιότατο Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, ὅπως ἐπίσης προσφέρουμε καί λάδι γιά τά καντήλια, ἔτσι καί ὅταν εἴμαστε στό σπίτι μας, στήν «κατ᾿ οἶκον ἐκκλησία», προσφέρουμε στόν Θεό λίγο ἀπό τό λάδι πού ἔχουμε, ἀνάβοντας τό καντήλι μας. Μερικοί ρωτοῦν: Ποῦ θά τό βροῦμε τόσο λάδι, γιά νά ἀνάβουμε συνέχεια τό καντήλι μας; Ἀπαντοῦμε ὅτι οἱ χριστιανικές οἰκογένειες πού ἀνάβουν καντήλι στό σπίτι τους, ἀπό τήν πείρα τους καταθέτουν ὅτι δέν λιγοστεύει τό λάδι τους ἀπό τό ἄναμμα τοῦ καντηλιοῦ. Ἀπεναντίας, τό εὐλογεῖ ὁ Θεός καί περισσεύει! Κι ἀκόμη καταθέτουν ὅτι ὑπῆρξαν ἐποχές στόν τόπο μας (ὅπως στήν περίοδο τῆς Κατοχῆς), πού ἔλειπαν ἀπό τό σπίτι τά ἀναγκαῖα πρός τό ζῆν καί τό λάδι ἦταν δυσεύρετο, ἀλλά τό καντήλι στά σπίτια τῶν πιστῶν οἰκογενειῶν ἔκαιγε, κρατώντας ἄσβηστη τήν πίστη καί τήν ἐλπίδα τους στόν Θεό. Ἀναφέρονται καί θαύματα πού τό λιγοστό λάδι τους τό εὐλογοῦσε ὁ Θεός καί δέν τελείωνε.
β) Ὅπως ὅταν ἀνάβουμε τά καντήλια στόν ἱερό Ναό, δημιουργεῖται ἀτμόσφαιρα κατανύξεως καί προσευχῆς, ἔτσι καί ὅταν ἀνάβουμε καντήλι στό σπίτι μας, ἠρεμοῦμε ἀπό τούς ἀγχώδεις ρυθμούς τῆς καθημερινῆς ζωῆς καί γίνεται τό σπίτι μας σάν ἐκκλησία. Δημιουργεῖται κλίμα ἡσυχίας, πνευματικῆς ἀνατάσεως, κατανύξεως, διάθεση αὐτοκριτικῆς καί προσευχῆς. Πολλές σύγχρονες οἰκογένειες συνηθίζουν ἀντί νά ἔχουν ἀναμμένο τό καντήλι στό σπίτι τους, νά ἔχουν ἀνοιγμένη τήν τηλεόραση. Ἀλλά χωρίς καντήλι καί μέ ἀνοικτή τήν τηλεόραση, μπορεῖ νά δημιουργηθεῖ ἀτμόσφαιρα κατανύξεως στό σπίτι; Μποροῦμε νά ἠρεμήσουμε καί νά προσευχηθοῦμε;
γ) Ἐπίσης τό καντήλι πού καίει μπροστά στίς ἱερές εἰκόνες φωτίζει τά πρόσωπα τῶν εἰκονιζόμενων Ἁγίων καί ἡ προσοχή τῶν αἰσθήσεών μας ἐπικεντρώνεται στούς εἰκονιζόμενους Ἁγίους. Θέλουμε νά τούς μιλήσουμε, νά τούς ποῦμε τόν πόνο μας, νά ζητήσουμε τή βοήθειά τους. Πόσο πολύ μᾶς ξεκουράζει ἡ ἀνάθεση τοῦ ἑαυτοῦ μας καί τῶν οἰκείων μας στήν προστασία τοῦ Θεοῦ, τῆς Παναγίας Μητέρας Του καί τῶν Ἁγίων μας!
δ) Ἐπίσης τό φῶς τοῦ καντηλιοῦ μᾶς θυμίζει τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ, «τό Φῶς τό ἀληθινόν, τό φωτίζον καί ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον», ὅπως λέμε στήν Εὐχή τῆς Α΄ Ὥρας. Μᾶς θυμίζει τό «Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι», πού ἀκοῦμε στή θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων. Μᾶς θυμίζει τό «Ἐγώ εἰμι τό φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί οὐ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτία, ἀλλ᾿ ἕξει τό φῶς τῆς ζωῆς», πού διεκήρυξε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος (Ἰω. η΄ 12).
ε) Ἀκόμη τό φῶς τοῦ καντηλιοῦ μᾶς θυμίζει ὅτι καί ἡ Ἐκκλησία φωτίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ. «Λυχνία Χριστοῦ ἡ Ἐκκλησία», διδάσκει ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης. «Οὐρανός πολύφωτος ἡ Ἐκκλησία…», ψάλλουμε στό Κοντάκιο τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως (13ης Σεπτεμβρίου).
ς) Ἀκόμη τό φῶς τοῦ καντηλιοῦ μᾶς θυμίζει ὅτι κι ἐμεῖς ὀφείλουμε νά εἴμαστε «τέκνα φωτός», «παιδιά τῆς ἡμέρας φωτεινά» καί νά φωτίζουμε μέ τό φῶς τῆς ἀρετῆς καί μέ τό καλό μας παράδειγμα, γιά νά βλέπουν οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι τά καλά ἔργα μας καί νά δοξάζουν τόν Οὐράνιο Πατέρα μας, ὅπως λέει ὁ Κύριος: «οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. ε΄ 16).
Ὥστε λοιπόν ὁ Χριστός εἶναι τό φῶς τοῦ κόσμου! Ἡ Ἐκκλησία Του εἶναι φῶς! Καί οἱ Χριστιανοί γίνονται φῶς, φωτιζόμενοι ἀπό τό φῶς τοῦ Χριστοῦ. Ὅλα αὐτά συμβολίζει τό γλυκό φῶς τοῦ καντηλιοῦ μας.
Β΄ ΜΕΡΟΣ: Νά εἶναι ἀναμμένο καί τό καντήλι τῆς ψυχῆς μας
1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τό λάδι πού χρησιμοποιοῦμε γιά τό ἄναμμα τοῦ καντηλιοῦ τί μᾶς θυμίζει; (Σκέψεις Μελῶν…) Μᾶς θυμίζει τό ἄπειρο ἔλεος τοῦ Θεοῦ. «Τύπον τοῦ θείου ἐλέους ἔχει τό ἔλαιον», ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης. Τό λάδι πού τροφοδοτεῖ τή φλόγα τοῦ καντηλιοῦ συμβολίζει τή χορήγηση τοῦ θείου φωτισμοῦ. Εἰδικότερα συμβολίζει τό θεῖο ἔλεος πού χορηγεῖται στό Μυστήριο τοῦ ἁγίου Εὐχελαίου καί στό Μυστήριο τοῦ ἁγίου Χρίσματος, στό ὁποῖο ὁ ἱερέας χρίει τόν νεοφώτιστο μέ τό ἅγιο Μύρο (ἕνα ἀπό τά συστατικά τοῦ ἁγίου Μύρου εἶναι καί τό λάδι). Ἐπίσης τό λάδι πού χρησιμοποιοῦμε γιά τό ἄναμμα τοῦ καντηλιοῦ μᾶς θυμίζει τήν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ. Μᾶς θυμίζει ἀκόμη ὅτι καί ἡ δική μας καρδιά πρέπει νά εἶναι «ἐλεήμων καρδία». Καί ποιά εἶναι ἡ «ἐλεήμων καρδία;» Εἶναι ἡ καρδιά πού καίγεται ἀπό ἀγάπη γιά ὅλη τή Δημιουργία, ἀπαντᾶ ὁ ὅσιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος: «Τί ἐστι καρδία ἐλεήμων;» «Καῦσις καρδίας ὑπέρ πάσης τῆς κτίσεως… καί ὑπέρ παντός κτίσματος» (Λόγος ΠΑ΄). Ἐμεῖς συνήθως δέν ἔχουμε σπλαχνική καρδιά. Μοιάζουμε πιό πολύ μέ τίς μωρές παρθένες, πού δέν εἶχαν λάδι. Δηλαδή, δέν εἶχαν σπλαχνική καρδιά. Ἀλλά ὅπως ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας εἶναι μεταδοτική τοῦ θείου ἐλέους, ἔτσι καί ἡ δική μας καρδιά πρέπει νά εἶναι «ἐλεήμων καρδία», μεταδοτική τοῦ θείου ἐλέους.
2. Γιατί ἔπειτα ἀνάβουμε καντήλι στούς τάφους τῶν προσφιλῶν κεκοιμημένων μας; (Σκέψεις Μελῶν…) Τό ἀνάβουμε σάν προσφορά στόν Θεό καί σάν ἀδιάλειπτη προσευχή στόν Θεό «ὑπέρ ἀναπαύσεως» τῶν ψυχῶν τους.
3. Ἡ φλόγα τοῦ ἀναμμένου καντηλιοῦ τί μᾶς θυμίζει; (Σκέψεις Μελῶν…) Μᾶς θυμίζει τή φλόγα τῆς ἀγάπης πρός τόν Θεό πού πρέπει νά καίει στήν ψυχή μας. Νά θυμηθοῦμε τούς δύο μαθητές στό χωριό Ἐμμαούς. Μόλις γνώρισαν τόν ἀναστάντα Κύριο «ἐν τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου», ἔλεγαν κατόπιν μεταξύ τους: «οὐχί ἡ καρδία ἡμῶν καιομένη ἦν ἐν ἡμῖν, ὡς ἐλάλει ἡμῖν ἐν τῇ ὁδῷ καί ὡς διήνοιγεν ἡμῖν τάς γραφάς;» Ἡ καρδιά μας δέν αἰσθανόταν μέσα μας τήν πνευματική φλόγα τοῦ θείου ζήλου καί τῆς ἀγάπης πρός τόν Χριστό καί δέν ζεσταινόταν ἀπό τή θερμότητα τοῦ φωτός τῆς θείας ἀλήθειας, ὅταν μᾶς μιλοῦσε στόν δρόμο καί μᾶς ἐξηγοῦσε τίς Γραφές; Πῶς δέν μπορέσαμε λοιπόν νά Τόν ἀναγνωρίσουμε ἀμέσως; (Λουκ. κδ΄ 32).
4. Ἀλλά ὅπως τό καντήλι δέν μπορεῖ νά ἀνάψει ἀπό μόνο του, ἔτσι καί ἡ καρδιά μας δέν μπορεῖ νά φλογισθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἄν δέν ἔλθει ἡ θεία Χάρις. Τί ἔχετε νά πεῖτε πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…) Νά παρακαλοῦμε τόν ἅγιο Θεό νά ἀνάψει μέσα μας τή φλόγα τῆς θείας ἀγάπης, ὅπως λέει μία Εὐχή: «Ὦ Κύριε! Θέλομεν νά Σέ ἀγαπήσωμεν. Ἐπιθυμοῦμεν νά ἀνάψῃ ἐντός ἡμῶν τό πῦρ τῆς πρός Σέ ἀγάπης… Δός μας τήν Χάριν Σου, ἐπίσκεψαί μας ἐν τῷ ἐλέει Σου, ἄναψε Σύ, Κύριε, τήν κάμινον τῆς ἀγάπης ἡμῶν πρός Σέ…» (π. Διονυσίου Φαραζουλῆ).
Ἄς ἀναρρωτηθοῦμε λοιπόν: Τό καντήλι τῆς δικῆς μας ψυχῆς εἶναι σβησμένο ἤ ἀναμμένο; Ὁ Κύριος μᾶς παρακινεῖ νά εἶναι διαρκῶς ἀναμμένο, ὅπως θά δοῦμε καί στό ἁγιογραφικό μας Ἀνάγνωσμα.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Κείμενο: «Ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι καί οἱ λύχνοι καιόμενοι» (Λουκ. ιβ΄ 35). Ἑρμηνευτική ἀπόδοση: Ἡ μέση σας ἄς εἶναι ζωσμένη καλά, καί τά λυχνάρια σας ἄς εἶναι πάντοτε ἀναμμένα. Ἑρμηνευτικό σχόλιο: Ὁ Κύριος θέλει νά εἶναι πάντοτε ἀναμμένο τό καντήλι τῆς ψυχῆς μας. Θέλει τά λυχνάρια μας νά εἶναι ἀναμμένα. Δηλαδή, ἡ πνευματική μας ζωή νά εἶναι ζωντανή, ὄχι νεκρή καί σκοτεινή.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Τό καντήλι τοῦ σπιτιοῦ μας μπροστά στά εἰκονίσματα, ἄν εἶναι δυνατόν, νά εἶναι ἀναμμένο. Ἄν ὄχι ὅλη τήν ἡμέρα, τουλάχιστον τό πρωί καί τό βράδυ στίς γλυκές ὧρες τῆς προσευχῆς. Ἀλλά καί τό καντήλι τῆς ψυχῆς μας ἐπίσης νά εἶναι ἀναμμένο. Καί ἡ φλόγα τῆς ἀγάπη μας πρός τόν Θεό νά αὐξάνεται ὅλο καί περισσότερο. Καί ἡ καρδιά μας νά γίνεται ὅλο καί περισσότερο «ἐλεήμων καρδία»! Νά καίγεται ἀπό ἀγάπη πρός τόν Θεό, πρός τούς ἀνθρώπους καί πρός ὅλη τή Δημιουργία. Καί τότε θά διαπιστώνουμε πάνω στά πράγματα τό ἔλεος, τήν ἀγάπη καί τήν προστασία τοῦ Θεοῦ σέ ὅλες τίς περιστάσεις τῆς ζωῆς μας.
ΣΥΝΘΗΜΑ
«Ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι καί οἱ λύχνοι καιόμενοι»
(Λουκ. ιβ΄ 35)
ΥΓ. Τό θέμα αὐτό νά γίνει, κατά προτίμηση, τήν ἑβδομάδα 15-21 Μαΐου 2023, πρίν ἀπό τό 25ο θέμα τῆς κανονικῆς σειρᾶς, ἤ τήν ἑβδομάδα 22-28 Μαΐου 2023, μετά τό 25ο θέμα τῆς κανονικῆς σειρᾶς, ἤ τόν Ἰούνιο τοῦ 2023.
