Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Ὅπως κάθε χρόνο, ἔτσι καί φέτος ἡ πρώτη μας συνάντηση θά ἀντλήσει τό θέμα της ἀπό τό γενικό Σύνθημα τῶν Κύκλων Μελέτης Ἁγίας Γραφῆς (Φοιτητῶν καί Ἐπιστημόνων). Τό φετινό Σύνθημα ἔχει βαθύ πνευματικό περιεχόμενο καί καλεῖ τόν Χριστιανό σέ καλλιέργεια εἰς βάθος, προκειμένου νά συναντήσει τόν Κύριο καί νά ἐνταχθεῖ στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποία ἐγκατέστησε στόν κόσμο μέ τήν ἔλευσή Του ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός.
Μελέτη περικοπῆς: Λουκ. ιζ΄ 20-21
(Σημείωση: Τό Σύνθημα εἶναι ἡ φράση τοῦ 21ου στίχου: «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστι». Θά ἀσχοληθοῦμε ὅμως καί μέ τούς δύο στίχους τῆς περικοπῆς).
1. Ἀφορμή γιά τούς λόγους αὐτούς τοῦ Κυρίου ἔδωσε μία ἐρώτηση πού Τοῦ ἀπηύθυναν οἱ Φαρισαῖοι: «Πότε ἔρχεται ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ;» Ὁ Κύριος δέν ἀπαντᾶ ἀπευθείας στό ἐρώτημά τους, ἀλλά στήν οὐσία του, στό βαθύτερο κίνητρο πού τούς ἔκανε νά ἀπευθύνουν τό συγκεκριμένο ἐρώτημα. Ποιό ἦταν αὐτό; (Ἄς ποῦν τά Μέλη). Οἱ Φαρισαῖοι περίμεναν τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ νά ἐμφανισθεῖ στή γῆ μέ πολύ ἐντυπωσιακό καί δυναμικό τρόπο. Μέ ἕνα μεγάλο καί θεαματικό χτύπημα, κατά τό ὁποῖο ὁ Μεσσίας θά διέλυε ὅλες τίς ἐχθρικές δυνάμεις πού ἐπιβουλεύονταν τούς Ἑβραίους (τήν ἐποχή ἐκείνη τό ἰουδαϊκό ἔθνος ἦταν ὑπό τήν κατοχή τῶν Ρωμαίων) καί θά ἀναδείκνυε τούς Ἑβραίους κυρίαρχους ὅλης τῆς οἰκουμένης. Θά ἐγκαθίδρυε δηλαδή τή βασιλεία Του μέ μία ἀνίκητη καί φοβερή παγκόσμια στρατιωτική καί οἰκονομική πυγμή, καθυποτάσσοντας ὅλους τούς λαούς κάτω ἀπό τό σκῆπτρο Του. Κάτι συγκλονιστικό συνεπῶς καί φοβερό θά συνέβαινε στά μάτια ὅλων, τέτοιο πού νά ἀφήνει ἐκστατικούς τούς λαούς τῆς γῆς.
Ὁ Κύριος ὅμως θέτει τήν ὑφή τῆς δικῆς Του βασιλείας σέ τελείως διαφορετική καί ἀντιθετική βάση. «Οὐκ ἔρχεται ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ», ἀπαντᾶ, «μετά παρατηρήσεως» (στίχ. 20). «Μετά παρατηρήσεως» σημαίνει μέ ἐξωτερική δύναμη, μέ ἐντυπωσιασμό καί θεαματικότητα, θόρυβο καί ταραχή. «Παρατήρηση» εἶναι ὅ,τι προσπίπτει στά ἐξωτερικά αἰσθητήρια τοῦ ἀνθρώπου (κυρίως στά μάτια, ἀλλά καί τίς ἄλλες αἰσθήσεις) καί κάνει τόν ἄνθρωπο νά «δίνεται» σ᾿ αὐτό μένοντας ἐντυπωσιασμένος καί συγκλονισμένος, ἀποσβολωμένος. Μία παθητική δηλαδή παραδοχή, χωρίς πολλά περιθώρια ἀντίδρασης καί ἐναντίωσης.
Ὁ Κύριος λοιπόν ποτέ δέν δέχθηκε οὔτε στό ἐλάχιστο μία τέτοια προοπτική τῆς βασιλείας πού ἦρθε νά ἐγκαταστήσει στή γῆ. Γι’ αὐτό ἐξάλλου καί ἀντέδρασε καίρια στήν ὑποβολή τοῦ διαβόλου, μέ τόν πειρασμό πού Τοῦ ἔθεσε στό Σαραντάριο ὄρος νά πέσει ἀπό τή στέγη τοῦ ἱεροῦ καί νά Τόν δοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νά σώζεται θαυματουργικά (βλ. Ματθ. δ΄ 5-7). Κάτι τέτοιο, ἐνῶ θά μποροῦσε φαινομενικά νά προσελκύσει κοντά Του ἄπειρα πλήθη λαοῦ, τό ἀπέρριψε ὁ Κύριος, ἐπειδή αὐτό δέν θά ὁδηγοῦσε σέ μιά πίστη ἐλεύθερη, ἀλλά σέ μία ἀναγκαστική, παθητική παραδοχή, βασισμένη στό φόβο καί τόν συγκλονισμό. Τό ἴδιο καί σέ πολλές ἄλλες περιπτώσεις· ὅταν π.χ. μίλησε μέ τήν παραβολή τῆς ζύμης, ἤ ὅταν στήν ἐπί τοῦ Ὄρους ὁμιλία Του ἔδωσε τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ὀφείλει ὁ πιστός νά ζεῖ (βλ. Ματθ. ς΄ 1-6, 16-18).
Ἄν κοιτάξουμε στόν τρόπο ζωῆς τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, τί ἔχουμε νά παρατηρήσουμε; (Ἄς ποῦν τά Μέλη). Τό σύγχρονο ἰδεῶδες στηρίζεται ἀκριβῶς σ’ αὐτό τό «μετά παρατηρήσεως». Ὅλα, ἡ διαφήμηση, τό “marketing”, τό ἐνδεδειγμένο «στύλ» ζωῆς, εἶναι τέτοια πού νά προάγουν τόν ἐντυπωσιασμό, τήν ἐπίδειξη, τήν προβολή, τή θεαματικότητα. Δέν χρειάζεται νά ἐπεκταθοῦμε σ’ αὐτό. Ζοῦμε σέ μιά ἀποθέωση τῶν αἰσθήσεων, πού ὁδηγεῖ σέ σύγχρονη εἰδωλολατρία, κατά τήν ὁποία εἴδωλο καθίσταται ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος, καί μάλιστα τό σῶμα του (πού προορίζεται νά γίνει χῶμα).
Ἀπό τήν ἄλλη, ἀκόμα καί στόν ἐκκλησιαστικό χῶρο εἶναι δυνατόν νά παρατηρηθοῦν παρόμοια φαινόμενα; (Ἄς ποῦν τά Μέλη). Δυστυχῶς ναί, ὅταν προτιμῶνται ἐξωτερικά προσόντα (πτυχία, γλῶσσες, διασυνδέσεις μέ πρόσωπα κοσμικῆς ἰσχύος) ἀπό τά ἀφανή, ἐσωτερικά χαρίσματα τοῦ Πνεύματος, πού μπορεῖ νά ἐνεργοῦν σέ πρόσωπα «ἀσθενῆ καί ἐξουθενημένα» κατά κόσμον. Καί ἕνας ἄλλος ἐπιπλέον κίνδυνος: Τό νά ἀσχολοῦνται οἱ Χριστιανοί μέ τό «πότε» (στίχ. 20) ἤ τό «ποῦ» (στίχ. 21) τῆς θείας Βασιλείας, δηλαδή τό νά ἐνδιαφέρονται ἀποκλειστικά π.χ. γιά τόν ἀντίχριστο, τήν πάλη του μέ τήν Ἐκκλησία κ.ο.κ. ἤ τό νά τρέχουν σέ ἱερά προσκυνήματα καί θαυματουργικές εἰκόνες, ἐξαντλώντας σ’ αὐτά καί μόνο τήν εὐσέβειά τους. Ἐνῶ ἡ οὐσία τῆς πνευματικῆς ζωῆς βρίσκεται σέ πολύ μεγαλύτερο βάθος, πού ὑπηρετεῖται μέ τό «λάθε βιώσας» καί τήν ἀφάνεια στήν πνευματική ζωή καί θεμελιώνεται στή βάση τῶν παρακάτω λόγων τοῦ Κυρίου:
2. «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστι».
α) Ὅταν ὁ Κύριος Ἰησοῦς ἔλεγε τά λόγια αὐτά στόν κόσμο, ὁ Ἴδιος ἦταν ὁ Βασιλεύς τῆς πνευματικῆς βασιλείας πού ἦρθε νά ἐγκαθιδρύσει στή γῆ διαμέσου τῆς Ἐκκλησίας Του. Ἔτσι λοιπόν οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης εἶχαν ἀνάμεσά τους τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τόν ἴδιο τόν Χριστό, ἀλλά δυστυχῶς δέν τό εἶχαν πάρει εἴδηση, ἐπειδή ἀκριβῶς, ὅπως ἀναφέρθηκε προηγουμένως, περίμεναν διαφορετικά τήν ἐμφάνιση αὐτῆς τῆς βασιλείας καί ὄχι μέ τό ταπεινό σχῆμα πού ἔφερε ἐπάνω Του ὁ Δεσπότης Χριστός. Ἐνδέχεται ὅμως καί σήμερα, γιά μᾶς, νά ὑπάρξει μιά τέτοια παρανόηση; Νά ἔχουμε ἀνάμεσά μας τόν Χριστό καί νά μήν τό παίρνουμε εἴδηση; (Ἄς ποῦν τά Μέλη). Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἴδια ἡ βασιλεία Του ἐπί τῆς γῆς. Τό ἐννοοῦμε αὐτό ἐκ βαθέων; Τό ζοῦμε; Νιώθουμε τή χαρά, τήν εἰρήνη, τό πλήρωμα τῆς ζωῆς πού πηγάζει ἀπό αὐτή τήν πραγματικότητα; Αἰσθανόμαστε τήν παρουσία τῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν μας, πού συναποτελοῦν μαζί μας τό ἐκκλησιαστικό σῶμα, ὡς ἀφορμή χαρᾶς, πρόγευση Παραδείσου; Εἴμαστε σέ θέση «σύν πᾶσι τοῖς ἁγίοις», μαζί μέ ὅλους τούς Χριστιανούς, νά κατανοοῦμε «τό πλάτος καί μῆκος καί βάθος καί ὕψος» τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; (βλ. Ἐφ. γ΄ 16-19). Ἄν ὄχι, τότε δέν βρίσκεται ἀνάμεσά μας ὁ Χριστός. Τά πάθη μας, ἡ φιλαυτία, ὁ ἐγωισμός δέν μᾶς ἀφήνουν νά δοῦμε τόν Κύριο νά βρίσκεται καί νά περιπατεῖ ἀνάμεσά μας. Πολύ περισσότερο δέν εἴμαστε σέ θέση νά Τόν διακρίνουμε «ἐνοικοῦντα ἐν ἡμῖν καί ἐμπεριπατοῦντα» (βλ. Β΄ Κορ. ς΄ 16). Ἐδῶ βρίσκεται καί τό μεγαλύτερο βάθος τῆς ἔννοιας αὐτῆς, ὅτι δηλαδή «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστι».
β) Ὅ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής ὑποδεικνύει τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀνακαλύψει μέσα του τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τούς θησαυρούς της. Λέει χαρακτηριστικά: Ἐάν ὁ Χριστός κατοικεῖ μέσα στίς καρδιές μας, σύμφωνα μέ τόν θεῖο Ἀπόστολο (βλ. Ἐφ. γ΄ 17), καί ἐπιπλέον ὅλοι οἱ θησαυροί τῆς σοφίας καί τῆς γνώσεώς Του εἶναι ἀπόκρυφοι (βλ. Κολ. β΄ 3), συνεπῶς ὅλοι οἱ θησαυροί τῆς θεϊκῆς σοφίας καί γνώσεως εἶναι κρυμμένοι μέσα στίς καρδιές μας. Αὐτοί φανερώνονται «ἀνάλογα μέ τήν ἐσωτερική κάθαρση τοῦ κάθε ἀνθρώπου, πού ἐπιτυγχάνεται μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν». Καί συνεχίζει ὁ ἅγιος: Γι᾿ αὐτό λέει ὁ Κύριος «μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» (Ματθ. ε΄ 8), ἐπειδή Αὐτός κρύβεται στήν καρδιά ὅσων πιστεύουν σ’ Ἐκεῖνον. Καί τότε μόνο θά δοῦν Αὐτόν καί τούς θησαυρούς Του, ὅταν «μέ τήν ἀγάπη καί τήν ἐγκράτεια» καθαίρουν τούς ἑαυτούς τους, καί τόσο περισσότερο καί καθαρότερα θά Τόν διακρίνουν, ὅσο προσπαθοῦν νά ἐπιτείνουν τήν κάθαρση.
Στό σημεῖο αὐτό ὁ ἅγιος κάνει μία παρατήρηση στόν καθένα μας, γιατί δέν ἔχουμε ἀκόμα ἐννοήσει αὐτά τά ὑπερφυή ἀγαθά: Αὐτός εἶναι, λέει, ὁ θησαυρός πού εἶναι κρυμμένος στόν ἀγρό τῆς καρδιᾶς σου (πρβ. τήν παραβολή τοῦ κρυμμένου θησαυροῦ, Ματθ. ιγ΄ 44), τόν ὁποῖο ἀκόμα δέν βρῆκες, ἐπειδή εἶσαι ἀργός, τεμπέλης. Διότι ἄν τόν εἶχες βρεῖ, ὅλα θά τά πουλοῦσες καί θά ἀποκτοῦσε τόν ἀγρό αὐτό. Τώρα ὅμως ἐσύ «ἄφησες τόν ἀγρό καί ἀσχολεῖσαι μέ ὅσα εἶναι γύρω ἀπό τόν ἀγρό, ὅπου τίποτε ἄλλο δέν εἶναι δυνατόν νά βρεῖς παρά ἀγκάθια καί τριβόλια» (Κεφάλαια περί ἀγάπης, Ἑκατοντάς Δ΄, 70-72, PG 90, 1064-5), (ἐννοεῖ ὁ ἅγιος ὅλες τίς κοσμικές ἐνασχολήσεις πού μᾶς ἀπορροφοῦν).
(Στό σημεῖο αὐτό μπορεῖ νά γίνει ἐκτενής συζήτηση).
Καί ποιά εἶναι τά ἀποτελέσματα τῆς ἀνακαλύψεως τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ ἐντός μας; Πῶς αὐτή ἡ βασιλεία ἀποκαθιστᾶ τόν ἄνθρωπο; (Ἄς ποῦν τά Μέλη). Ὁ ἀείμνηστος καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας γράφει στό Ὑπόμνημά του: «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν ἐπαγγέλλεται κυρίως νά μεταβάλει τίς ἐξωτερικές συνθῆκες τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά νά ἀνακαινίσει τίς καρδιές τους καί τή διαγωγή τους. Τότε ἔρχεται στόν καθένα μας, καί τόν μεταβάλλει ἀπό ὑπερήφανο καί μάταιο, σέ ταπεινό, σοβαρό καί σώφρονα· τόν ἀποσπᾶ ἀπό τήν προσκόλληση στόν κόσμο καί τίς ἐπιθυμίες τῆς σαρκός καί στρέφει ὁλόκληρο τόν ἐνδιαφέρον του πρός τόν οὐρανό. (…) Ὅταν βλέπουμε κάποιον ἄνθρωπο νά ἔχει ταπεινή ἰδέα γιά τόν ἑαυτό του, μποροῦμε νά βεβαιώσουμε ὅτι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι μέσα του». Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος τοῦ μεταδίδει τά δικά Του χαρακτηριστικά, τήν ἀπερίγραπτη ταπείνωση καί τήν τέλεια ἀγάπη Του. «Ὁ Κύριος», λέει ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, δίνει τότε στήν ψυχή «τήν χαρά καί τήν εὐφροσύνη νά ἀγαπᾶ τόν Δημιουργό της καί τόν συνάνθρωπό της καί νά χύνει δάκρυα γι’ αὐτόν, γιά νά παραλάβει ὁ Ἐλεήμων Κύριος κάθε ψυχή πρός τόν Ἑαυτό Του, ἐκεῖ ὅπου ἑτοίμασε τόπο, ἀφοῦ πρῶτα ὑπέστη φρικτά πάθη ἐπί τοῦ Σταυροῦ. Ὅποιος γνώρισε τήν ἡδύτητα τῆς ἀγάπης αὐτῆς, αὐτός γνωρίζει σέ κάποιο βαθμό ὅτι “ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ἡμῶν ἐστι”» (Ἁγίου Σωφρονίου Σαχάρωφ, Ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας, 1995, σελ. 468). Τί ὑπερφυεῖς καταστάσεις γιά ὅποιον βρῆκε τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ μέσα του! Νά μᾶς ἀξιώσει ὁ ἅγιος Θεός κάτι ἀπό ὅλα αὐτά νά βιώσουμε.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΘΗΜΑ: «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστι» (Λουκ. ιζ΄ 21).
