ΘΕΜΑ: Σήμερα λειτουργηθήκαμε!
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 4-10 Δεκεμβρίου 2023
ΑΡΘΡΟ: «Σήμερα λειτουργηθήκαμε», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2287/15.5.23/σελ. 236-237.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ζαχ. ε΄ 5-11
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: Καλλιόπης Γ. Ἰορδανοπούλου, «Θεία Λειτουργία, προσέγγιση μέ τόν νοῦ καί τήν καρδιά», ἐκδ. «Ὁ Σωτήρ», Ἀθήνα 20098.
Μεταφορτώσεις
Θέμα για τους κυκλάρχες |
Άρθρο |
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Τή φράση «Σήμερα λειτουργηθήκαμε» τήν ἔχουμε ξανακούσει νά λέγεται ἀπό πιστούς. Κι ἐμεῖς τή λέμε κάποιες φορές. Ἀλλά δέν εἶναι φράση πού μπορεῖ νά λέγεται σέ κάθε ἐκκλησιασμό ἀπό ὅλους τούς πιστούς. Διότι μερικές φορές ναί μέν ἐκκλησιαζόμαστε, ἀλλά δέν ἀπολαμβάνουμε τή θεία Λειτουργία ὡς μυσταγωγία πού μᾶς ἀνεβάζει καί ἀσθανόμαστε σάν νά μή λειτουργηθήκαμε. Ἄν, λόγου χάριν, ἕνας πιστός φθάσει στόν ἱερό Ναό λίγο πρίν ἀπό τό «Δι᾿ εὐχῶν» καί προλάβει νά ἀκούσει μόνο τήν Ἀπόλυση, μπορεῖ νά πεῖ: «Σήμερα λειτουργηθήκαμε»; Ἄν ἄλλος πιστός βγαίνει τό Σαββατόβραδο περίπατο καί ἀργεῖ πολύ νά ἐπιστρέψει στό σπίτι, μπορεῖ νά συγκεντρωθεῖ τήν ἄλλη ἡμέρα στή θεία Λατρεία; Ἄν τρίτος πιστός εἶναι μαλωμένος μέ τόν ἀδελφό του καί δέν σπεύδει νά ζητήσει συγγνώμη, μπορεῖ νά λειτουργηθεῖ σωστά καί νά πεῖ κατανενυγμένος: «Σήμερα λειτουργηθήκαμε»; Ἄν κάποιος τέταρτος πιστός ἁμαρτήσει μέ ἁμάρτημα πού ἀποτελεῖ κώλυμα γιά τήν θεία Κοινωνία καί δέν τό ἐξομολογηθεῖ, μπορεῖ νά λειτουργηθεῖ μέ κατάνυξη, νά προσέλθει στό Ποτήριο τῆς ζωῆς, νά κοινωνήσει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων καί νά καταθέσει ὠφελημένος: «Σήμερα λειτουργηθήκαμε»;
Τή φράση «Σήμερα λειτουργηθήκαμε»! τή λέμε ὅταν προετοιμαζόμαστε γιά τή θεία Λειτουργία καί προσερχόμαστε ἐγκαίρως στή θεία Λατρεία καί ἐκκλησιαζόμαστε μέ κατάνυξη καί προσερχόμαστε ἀκατακρίτως στό Ποτήριο τῆς ζωῆς καί ἐπιστρέφουμε στά σπίτια μας «λάμποντες, ἀστράπτοντες, ἠλλοιωμένοι»! Τότε ἔχουμε ἐμπειρικά λειτουργικά βιώματα· τότε βγαίνει φυσικά καί ἀβίαστα ἀπό τά χείλη μας ἡ φράση «Σήμερα λειτουργηθήκαμε»!, ὅπως θά δοῦμε στό θέμα τοῦ Κύκλου πού θά κάνουμε σήμερα.
Α΄ ΜΕΡΟΣ: «Ἀξίως εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ»!
1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Σήμερα λειτουργηθήκαμε», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2287/15.5.23/σελ. 236-237, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Νά Τόν εὐχαριστήσουμε καί συνάμα νά Τόν παρακαλέσουμε σύντομα νά λειτουργηθοῦμε ξανά», σελ. 236, β΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί μᾶς λέει; (Σκέψεις Μελῶν…) Μᾶς λέει ὅτι ἡ θεία Λειτουργία μᾶς ἀνεβάζει. Μιά ἄλλη ἀτμόσφαιρα ἐπικρατεῖ μέσα στόν νοῦ καί στήν ψυχή μας. Τά ἀναμμένα καντήλια, ἡ εὐωδία τοῦ θυμιάματος, οἱ εἰκόνες γύρω μας, ἡ ἱερή ψαλμωδία, τά ἱερά Ἀναγνώσματα, ἡ εὐκοσμία τοῦ βήματος, ὁ Λειτουργός μπροστά στήν Ἁγία Τράπεζα, προτεταγμένος τοῦ λαοῦ, ἀσάλευτος καί στό σῶμα καί στό βλέμμα καί στόν νοῦ, «ἐστηλωμένος τῷ Θεῷ καί τῷ βήματι», «ὅλος ἱερωμένος Θεῷ» νά λειτουργεῖ καί λαοθάλασσα πιστῶν νά συμμετέχει στά τελούμενα, ὅλα αὐτά μᾶς μεταφέρουν σέ ἄλλους χώρους, σέ ἄλλες πνευματικές καταστάσεις. Μᾶς βοηθοῦν νά ξεφύγουμε ἀπό τά γήινα καί νά βρεθοῦμε στόν οὐρανό! Ἀπό τήν ἀρχή τῆς θείας Λειτουργίας πού ἐκφωνεῖ ὁ Λειτουργός ἱερέας τό «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν», αἰσθανόμαστε ὅτι ἡ λειτουργική παρουσία τοῦ Χριστοῦ στό Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας μεταμορφώνει τή γῆ σέ οὐρανό. Κι ὅσο προχωρεῖ ἡ θεία Λειτουργία μέχρι τό «Δι᾿ εὐχῶν» ζοῦμε κάτι ἀλλιώτικο, κάτι διαφορετικό, κάτι τό μυστηριῶδες, τό ἀνεξήγητο, κάτι πού δέν βρίσκουμε λόγια νά τό ἐκφράσουμε.
2. Ἐπιστρέφοντας κατόπιν στό σπίτι μας μέ τόν Χριστό στήν καρδιά μας καί μέ τήν εὐλογία τοῦ Ἀντιδώρου στό χέρι μας, θέλουμε πρωτίστως νά εὐχαριστήσουμε καί νά δοξολογήσουμε τόν ἅγιο Θεό γι᾿ αὐτό τό θεῖο δῶρο πού μᾶς χάρισε. Τί ἔχουμε νά ποῦμε πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…) Αὐτό μᾶς προτρέπουν νά κάνουμε οἱ Εὐχές τῆς θείας Λειτουργίας καί οἱ Εὐχές τῆς Ἀκολουθίας τῆς θείας Μεταλήψεως: «Ὀρθοί· μεταλαβόντες τῶν θείων, ἁγίων, ἀχράντων, ἀθανάτων, ἐπουρανίων καί ζωοποιῶν, φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, ἀξίως εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ», μᾶς προτρέπει ὁ Διάκονος. Καί ὁ Λειτουργός στήν Εὐχή τῆς Εὐχαριστίας προσθέτει: «Εὐχαριστοῦμέν σοι, Δέσποτα φιλάνθρωπε, εὐεργέτα τῶν ψυχῶν ἡμῶν, ὅτι καί τῇ παρούσῃ ἡμέρα κατηξίωσας ἡμᾶς τῶν ἐπουρανίων σου καί ἀθανάτων μυστηρίων». Ἀλλά καί μέ τίς Εὐχές τῆς Ἀκολουθίας τῆς θείας Μεταλήψεως εὐχαριστοῦμε τόν Κύριο πού μᾶς ἀξίωσε νά κοινωνήσουμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων: «Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε ὁ Θεός μου, ὅτι οὐκ ἀπώσω με τόν ἁμαρτωλόν, ἀλλά κοινωνόν με γενέσθαι τῶν ἁγιασμάτων σου κατηξίωσας. Εὐχαριστῶ σοι ὅτι με τόν ἀνάξιον μεταλαβεῖν τῶν ἀχράντων σου καί ἐπουρανίων δωρεῶν κατηξίωσας…» «Δέσποτα Χριστέ, ὁ Θεός, βασιλεῦ τῶν αἰώνων καί Δημιουργέ τῶν ἁπάντων, εὐχαριστῶ σοι ἐπί πᾶσιν, οἷς παρέσχου μοι, ἀγαθοῖς καί ἐπί τῇ μεταλήψει τῶν ἀχράντων καί ζωοποιῶν σου μυστηρίων…» Πέντε συνολικά Εὐχές ἀναγινώσκονται στήν Ἀκολουθία τῆς Εὐχαριστίας μετά τή θεία Μετάληψη. Ἐπίσης μετά τή θεία Κοινωνία ἐπαναλαμβάνουμε πολλές φορές οἱ πιστοί τή φράση: «Δόξα σοι ὁ Θεός»! «Ἐπάν δέ τύχῃς τῆς καλῆς μετουσίας τῶν ζωοποιῶν μυστικῶν δωρημάτων, ὕμνησον εὐθύς, εὐχαρίστησον μέγα, καί τάδε θερμῶς ἐκ ψυχῆς Θεῷ λέγε: Δόξα σοι, ὁ Θεός· δόξα σοι, ὁ Θεός· δόξα σοι, ὁ Θεός»! Ἀλλά καί μέ δικά μας λόγια Τόν Εὐχαριστοῦμε καί Τόν δοξάζουμε, ὅπως ὁ Χριστιανός ποιητής πού ἔλεγε: «Σ᾿ εὐχαριστῶ πού καταδέχτηκες/ στή φάτνη τούτη νά ξανάρθεις/. Ὤ μεῖνε χρόνια, χρόνια ἀτέλειωτα/ μέσα μου ἀφέντης καί μονάρχης/. Μεῖνε γιά πάντα ὅπως καί σήμερα/ μές στήν καρδιά μου Σ᾿ ἔχω πάρει/ μέ τήν πλαστουργική σου δύναμη/ καί τήν ἁγνιστική Σου Χάρι/. Μεῖνε, τό θάρρος μου κι ἡ ἐλπίδα μου,/ φίλος, παράκλητος, Θεός μου!/ Μέ Σένα θά ᾿μαι παντοδύναμος/ καί νικητής ὅλου τοῦ κόσμου».
Β΄ ΜΕΡΟΣ: Νά φυλάττουμε τόν πολύτιμο Μαργαρίτη πού κοινωνήσαμε
Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό δεύτερο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Σήμερα λειτουργηθήκαμε», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2287/15.5.23/σελ. 236-237, ἀπό ἐκεῖ πού λέει: «Ἔπειτα, καθώς κατά τή διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας μέ τά ψαλλόμενα…», σελ. 236, β΄ στήλη, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Νά σκεφθοῦμε τί ζητεῖ ὁ Θεός ἀπό ἐμᾶς μέσα ἀπό αὐτά τά Ἀναγνώσματα, τί μποροῦμε νά ἐφαρμόσουμε στή ζωή μας», σελ. 237, α΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί ἄλλο μᾶς προτρέπει τό ἄρθρο νά κάνουμε; (Σκέψεις Μελῶν…)
α) Μᾶς προτρέπει νά διατηρήσουμε στήν ψυχή μας τά ἱερά συναισθήματα πού ζήσαμε τήν ὥρα τῆς θείας Λατρείας: τήν ἠρεμία, τή γλυκύτητα, τήν κατάνυξη, τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς, τή χαρά, τήν ὠφέλεια πού πήραμε συμμετέχοντας στή θεία Λειτουργία. Νά μήν ἀφήσουμε τά ἱερά αὐτά συναισθήματα νά λησμονηθοῦν καί νά ξεθωριάσουν. Νά φέρνουμε στή μνήμη μας τό ἀποστολικό καί τό εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα πού ἀνεγνώσθησαν καί τό θεῖο κήρυγμα πού πιθανῶς ἀκούσαμε, καί νά ἐμβαθύνουμε σ᾿ αὐτά. Νά σκεφτόμαστε τί ζητεῖ ὁ Θεός ἀπό ἐμᾶς μέσα ἀπό τά ἱερά Ἀναγνώσματα, γιά νά τό ἐφαρμόσουμε.
β) Ἐπίσης τό κυριότερο πού χρειάζεται νά κάνουμε, ἄν μᾶς ἀξίωσε ὁ ἅγιος Θεός νά κοινωνήσουμε, εἶναι νά μᾶς ἀπασχολήσει τό πῶς θά κρατήσουμε τόν Χριστό, γιά νά ἐνεργήσει ἡ Χάρις Του καί νά γίνει ἡ θεία Κοινωνία «εἰς ἴασιν ψυχῆς τε καί σώματος, εἰς ἀποτροπήν παντός ἐναντίου, εἰς φωτισμόν τῶν ὀφθαλμῶν τῆς καρδίας μου, εἰς εἰρήνην τῶν ψυχικῶν μου δυνάμεων, εἰς πίστιν ἀκαταίσχυντον, εἰς ἀγάπην ἀνυπόκριτον, εἰς πλησμονήν σοφίας, εἰς περιποίησιν τῶν ἐντολῶν σου, εἰς προσθήκην τῆς θείας σου χάριτος καί τῆς σῆς βασιλείας οἰκείωσιν», ὅπως λέμε στήν πρώτη Εὐχή τῆς Εὐχαριστίας μετά τή θεία Μετάληψη. Νά φυλάττουμε τόν πολύτιμο Μαργαρίτη πού κοινωνήσαμε, γιά νά φέρει στό ἐσωτερικό μας ὑπερφυή καί ὑπερθαύμαστα ἀποτελέσματα. Γιά νά εἶναι στό ἑξῆς ἴσιος ὁ δρόμος τῆς ζωῆς μας, γιά νά μᾶς στηρίξει ὁ Χριστός πού κοινωνήσαμε στόν ἅγιο φόβο Του, νά φρουρήσει τή ζωή μας, νά καταστήσει ἀσφαλή στήν ἀρετή τήν πορεία μας.
Γ΄ ΜΕΡΟΣ: Νά αὐξάνεται ἡ ἀγωνιστική μας διάθεση
Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί ἄλλο μᾶς προτρέπει τό ἄρθρο νά κάνουμε; (Σκέψεις Μελῶν…).
α) Μᾶς προτρέπει μετά τή θεία Λειτουργία νά αὐξάνεται ἡ ἀγωνιστική μας διάθεση, νά ἀγαποῦμε περισσότερο τόν Κύριο, νά ἔχουμε τή διάθεση νά ἀντιμετωπίσουμε μέ ὑπομονή καί καρτερία τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς, νά αἰσθανόμαστε ὅτι δέν εἴμαστε μόνοι στόν ἀγώνα πού κάνουμε, ἀλλά ἔχουμε «ἀγγέλους καί ἀνθρώπους βοηθούς καί ἀντιλήπτορας». Ἡ Παναγία μας, οἱ Ἅγιοί μας εἶναι δίπλα μας. Ἔχουμε «τόν Χριστόν ἐν τοῖς στέρνοις ἡμῶν» καί συνοδοιπόρο στή ζωή μας.
β) Τέλος, μετά τή θεία Λειτουργία βλέπουμε τόν κόσμο μας, τή ζωή μας, τούς ἀνθρώπους γύρω μας μέ ἄλλα μάτια, μέ ἄλλη διάθεση. Ἐνῶ στήν καθημερινότητα ὅλα τά βλέπαμε σκοτεινά κι ὅλο δυσάρεστες εἰδήσεις ἀκούγαμε, μετά τή θεία Λειτουργία ἀποκτοῦν ὅλα νόημα καί ὀμορφιά στήν ὕπαρξή μας. Πόσο ὡραία εἶναι ἡ ζωή μας κοντά στόν Χριστό! Ἔτσι αὐξάνεται μέσα μας ὁ πόθος καί ἡ λαχτάρα νά λειτουργηθοῦμε ξανά, γιά νά μᾶς ἀνεβάσει πάλι ἡ θεία Λειτουργία στόν οὐρανό, γιά νά γευόμαστε τίς χαρές τοῦ Παραδείσου ἀπό αὐτή τή ζωή, ἀλλά καί νά μεταφέρουμε στόν κόσμο μας τή Χάρι τῆς θείας Λειτουργίας πού βιώσαμε.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ἡ πνευματική μας ἀνάβαση τελείωσε. Ἤδη κρατᾶμε μέ εὐλάβεια στά χέρια μας τήν τελευταία εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας μας, τό Ἀντίδωρο. Λίγα λεπτά ἀκόμη καί κατεβαίνουμε τά σκαλοπάτια τοῦ Ναοῦ. Δυό – τρία βήματα ἀκόμη καί βρεθήκαμε καί πάλι στούς δρόμους τῆς ζωῆς καί τοῦ κόσμου. Ἄραγε πόσο ἀκόμη θά κρατήσουμε μέσα μας τήν οὐράνια ἀτμόσφαιρα πού ζήσαμε μέσα στόν Οἶκο τοῦ Θεοῦ; Πόσο θά κρατήσουμε ἀναμμένο τό φῶς πού ἄναψε στήν ψυχή μας ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μέ τά ἱερά Ἀναγνώσματα; Πόσο θά διαποτισθεῖ ἡ ὕπαρξή μας καί ἡ ζωή μας ἀπό τήν παρουσία τοῦ Κυρίου, μέ τόν Ὁποῖο γίναμε «σύσσωμοι» καί «σύναιμοι»; Πόσο πιό δυνατοί, πιό φωτεινοί, πιό ἅγιοι, πιό εὐτυχισμένοι θά μπορέσουμε νά γίνουμε καί νά μείνουμε;
Πόσο; Ὅσο πιό πολύ ἀγωνιζόμαστε νά ζοῦμε κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ἡ θεία Λειτουργία θά διαρκεῖ μέσα μας. Καί στό χέρι μας εἶναι νά μήν τελειώσει ποτέ (Θεία Λειτουργία, Καλλιόπης Ἰορδανοπούλου, σελ. 155).
ΣΥΝΘΗΜΑ
«Εἴδομεν τό φῶς τό ἀληθινόν, ἐλάβομεν Πνεῦμα ἐπουράνιον…»
(Ψάλλεται μετά τή θεία Κοινωνία τῶν πιστῶν)
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἁγιογραφικό (Χριστουγέννων): Α΄ Τιμ. γ΄ 16.