10. Ἡ ἑορτή τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ ἔτους (8-14/1)

Τήν 1η Ἰανουαρίου τή γιορτάζουμε ὡς Δεσποτική ἑορτή τῆς Περιτομῆς τοῦ Κυρίου, ὡς ἑορτή τοῦ οὐρανοφάντορος Μεγάλου Βασιλείου καί ὡς πρωτοχρονιά τοῦ πολιτικοῦ ἔτους. Γιά μᾶς τούς Χριστιανούς ὑπάρχει καί ἡ πρωτοχρονιά τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Τή γιορτάζουμε τήν 1η Σεπτεμβίου μέ τήν ἑορτή τῆς Ἰνδίκτου. Ἀλλά ἐπειδή, καλῶς ἤ κακῶς, ἀπό τούς Ρωμαϊκούς ἀκόμη χρόνους, γιά ἐμπορικούς καί οἰκονομικούς κυρίως λόγους, καθορίστηκε νά γιορτάζεται ἡ πρωτοχρονιά τήν 1η Ἰανουαρίου, στό θέμα τοῦ Κύκλου πού θά κάνουμε σήμερα, τό πρῶτο τοῦ καινούργιου χρόνου, θά ἐξετάσουμε πῶς ζητεῖ ὁ Θεός νά γιορτάζουμε τήν πρώτη ἡμέρα τοῦ ἔτους καί τί ἄλλο ὀφείλουμε νά κάνουμε στήν ἀνατολή τοῦ καινούργιου χρόνου.

1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Ἡ ἑορτή τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ ἔτους», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2300/1.1.24/σελ. 23-24, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Κι ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί, πού γιορτάζουμε τήν 1η Ἰανουαρίου τή Δεσποτική ἑορτή τῆς Περιτομῆς τοῦ Κυρίου καί τήν ἑορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, νά τή γιορτάζουμε μέ θεία Λειτουργία καί μέ τά ἁγνά χριστιανικά ἔθιμα πού συνδέονται μέ τήν ἑορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου», σελ. 24, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Πῶς ζητεῖ ὁ Θεός νά γιορτάζουμε τήν πρώτη ἡμέρα τοῦ ἔτους; Τί μᾶς λέει τό ἄρθρο; (Σκέψεις Μελῶν…) Τό ἄρθρο καταθέτει τή διάταξη πού ὑπάρχει στό βιβλίο «Λευϊτικόν» τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἡ ὁποία καθορίζει πῶς ζητεῖ ὁ Θεός νά γιορτάζεται ἡ πρώτη ἡμέρα τοῦ ἔτους. Ἡ διάταξη καθορίζει τά ἑξῆς:

«Καί ἐλάλησε Κύριος πρός Μωυσῆν λέγων· λάλησον τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, λέγων· τοῦ μηνός τοῦ ἑβδόμου μιᾷ τοῦ μηνός ἔσται ὑμῖν ἀνάπαυσις, μνημόσυνον σαλπίγγων, κλητή ἁγία ἔσται ὑμῖν· πᾶν ἔργον λατρευτόν οὐ ποιήσετε, καί προσάξετε ὁλοκαύτωμα Κυρίῳ» (Λευϊτ. κγ΄ 23-25). «Μίλησε ὁ Κύριος στόν Μωυσῆ καί τοῦ εἶπε: “Νά μιλήσεις στούς Ἰσραηλίτες καί νά τούς πεῖς τά ἑξῆς: Τήν πρώτη ἡμέρα τοῦ ἕβδομου μήνα πού λέγεται Τισρί, θά τηρεῖτε ἀργία. Ἡ ἔναρξή της θά ἐξαγγέλλεται σέ ὅλους μέ ἤχους σαλπίγγων. Ἡ ἡμέρα αὐτή θά εἶναι γιά σᾶς ἡμέρα ἐπίσημη, ἀφιερωμένη στόν Θεό. Τήν ἡμέρα αὐτή δέν θά κάνετε καμιά βαριά ἐργασία. Καί θά προσφέρετε στόν Κύριο θυσία ὁλοκαυτώσεως”».

2. Τί καθορίζει ἡ διάταξη τοῦ Λευϊτικοῦ γιά τήν ἑορτή τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ ἔτους; (Σκέψεις Μελῶν…). Καθορίζει πρῶτον νά γιορτάζεται ὡς ἡμέρα ἀργίας, διότι εἶναι ἡμέρα ἀφιερωμένη στόν Κύριο. Καί δεύτερον νά γιορτάζεται ὡς θρησκευτική ἑορτή μέ προσφορά θυσίας στόν Θεό, καί μάλιστα θυσίας ὁλοκαυτώματος. Στή θυσία τοῦ ὁλοκαυτώματος ἄφηναν ὁλόκληρο τό ζῶο νά καεῖ ἐπάνω στή φωτιά «εἰς ὀσμήν εὐωδίας». Ἡ θυσία τοῦ ὁλοκαυτώματος προτύπωνε τή σταυρική θυσία τοῦ Κυρίου μας, ἡ ὁποία προσεφέρθη μιά γιά πάντα στόν Θεό καί εὐηρέστησε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη θυσία στόν Οὐράνιο Πατέρα. Στή σταυρική θυσία τοῦ Κυρίου μας ἀναφέρεται ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν γράφει ὅτι «ὁ Χριστός ἠγάπησεν ἡμᾶς καί παρέδωκεν ἑαυτόν ὑπέρ ἡμῶν προσφοράν καί θυσίαν τῷ Θεῷ εἰς ὀσμήν εὐωδίας» (Ἐφ. ε΄ 2). Τόσο πολύ μᾶς ἀγάπησε ὁ Χριστός, πού θυσιάστηκε γιά χάρη μας ἐπάνω στόν Σταυρό καί ἡ ὀσμή τῆς θυσίας Του ἔφθασε ὡς ἄρωμα εὐωδίας στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ καί εὐηρέστησε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη θυσία τόν Οὐράνιο Πατέρα.

Μυστηριακή προέκταση τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου μας εἶ­ναι τό ἁγιότατο Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, «τό Μυστήριον τῶν Μυστηρίων», «τό θαῦμα τῶν θαυμάτων». Αὐτή εἶναι ἡ τελειότερη θυσία πού προσφέρουμε στόν Θεό στούς χρόνους τῆς Καινῆς Διαθήκης.

3. Οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι γιορτάζουν τήν πρώτη ἡμέρα τοῦ ἔτους, ὅπως ὁρίζουν τό Λευϊτικό καί ἡ παράδοση τοῦ ἁγιότατου Μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας ἀπό τόν Κύριό μας τό βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης στό ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ; (Σκέψεις Μελῶν…) Δυστυχῶς οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι προσέδωσαν κοσμικό χαρακτήρα στόν ἑορτασμό τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ ἔτους. Ὑποδέχονται στίς 12.00 τά μεσάνυχτα τόν καινούργιο χρόνο μέ φωτοβολίδες, μουσικές συναυλίες, χορούς, γλέντια, ξεφαντώματα καί μέ τή χαρτοπαιξία γιά τό καλό τοῦ χρόνου, ὅπως λένε. Ἀλλά ἐφόσον ξενυχτοῦν εἴτε στά καζίνα, εἴτε σέ κέντρα διασκεδάσεως, εἴτε σέ πλατεῖες, καταργοῦν πλήρως τή θρησκευτική ἑορτή τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ ἔτους. Οὔτε στήν ἐκκλησία πηγαίνουν, οὔτε λειτουργοῦνται, οὔτε κοινωνοῦν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων.

4. Μήπως μέ τόν ἴδιο τρόπο γιορτάζουν καί τίς ἄλλες γιορτές τοῦ χρόνου; (Σκέψεις Μελῶν…) Δυστυχῶς καί τίς ἄλλες γιορτές τοῦ χρόνου μέ τόν ἴδιο τρόπο τίς γιορτάζουν. Καλοῦν ζωντανές ὀρχήστρες καί γλεντοῦν τήν παραμονή τῆς γιορτῆς καί ἀνήμερα τῆς γιορτῆς. Πολλοί συνηθίζουν νά προσφέρουν καί κουρμπάνι (κρέας μέ πληγούρι) τήν ἡμέρα τῆς γιορτῆς. Τό κουρμπάνι εἶναι πανάρχαιο Θρακικό ἔθιμο, πού ἐπεκτάθηκε καί σέ ἄλλα μέρη τῆς Ἑλλάδος. Ἄν προσφέρεται σέ καταλύσιμη ἡμέρα, δέν θά τό κακίσουμε. Εἶναι ὡραῖο ἔθιμο! Ἀλλά ἄν προσφέρεται ἡμέρα Τετάρτη ἤ Παρασκευή ἤ σέ νηστίσιμες περιόδους, δέν εἶναι σωστό νά γιορτάζουμε τόν Ἅγιο μέ κουρμπάνι. Οἱ πανηγυριστές τό δικαιολογοῦν μέ ἐλαφριά τή συνείδηση λέγοντας ὅτι, ἐπειδή εἶναι γιορτή, ἐπιτρέπεται «κατάλυσις εἰς πάντα». Ἀλλά τά ἐκκλησιαστικά βιβλία γράφουν ποιές ἡμέρες τοῦ χρόνου ἐπιτρέπεται «κατάλυσις εἰς πάντα» καί ποιές ἡμέρες δέν ἐπιτρέπεται.

5. Πῶς εἶναι καλύτερα νά γιορτάζουμε οἱ Χριστιανοί τήν πρώτη ἡμέρα τοῦ ἔτους; (Σκέψεις Μελῶν…) Νά τή γιορτάζουμε μέ πανηγυρική θεία Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί μέ τά ἁγνά χριστιανικά ἔθιμα πού συνδέονται μέ τή γιορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Τά Κάλαντα πού ψάλλονται τήν παραμονή τῆς πρωτοχρονιᾶς καί ἡ κοπή τῆς βασιλόπιτας εἶναι χριστιανικά ἔθιμα καί μποροῦμε νά τά συνεχίσουμε. Ἀλλά δέν εἶναι σωστό νά κόβουμε τή βασιλόπιτα στίς 12.00 τά μεσάνυχτα. Ἐφόσον προετοιμαζόμαστε νά ἐκκλησιασθοῦμε τήν πρωτοχρονιά, νά λειτουργηθοῦμε καί νά κοινωνήσουμε, νά ἑστιάζουμε τήν προσοχή μας στόν ἐκκλησιασμό τῆς ἑορτῆς, στή συνειδητή συμμετοχή μας στή θεία Λατρεία, στήν ἀκατάκριτη προσέλευσή μας στό Ποτήριο τῆς ζωῆς, στή θεία μετάληψη τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Κι ὅταν τελειώσει ἡ θεία Λειτουργία, νά ἐπιστρέφουμε στά σπίτια μας μέ εἰρηνικές καρδιές καί πρόσωπα γλυκά, νά ἐπικοινωνοῦμε μεταξύ μας ὅλα τά Μέλη τῆς οἰκογένειας. Καί ὕστερα στό γιορτινό τραπέζι νά κάνουμε τήν προσευχή μας στόν Χριστό νά εὐλογήσει τήν οἰκογένειά μας καί τήν καινούργια χρονιά. Ἐκεῖ, στό γιορτινό τραπέζι, νά κόβουμε καί τή βασιλόπιτα, πού συνδέεται ὡς ἔθιμο μέ τή γιορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.

Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί ἄλλο ὀφείλουμε νά κάνουμε στήν ἀνατολή τοῦ καινούργιου χρόνου; Τί μᾶς λέει τό ἄρθρο; (Σκέψεις Μελῶν…)

α) Μᾶς προτρέπει νά κάνουμε περισυλλογή καί αὐτοεξέταση, στήν ὁποία θά ἀνακρίνουμε τόν ἑαυτό μας πῶς πορευόμασταν μέχρι τώρα καί πῶς θά πορευόμαστε τήν καινούργια χρονιά. Ἔτσι μᾶς δίνεται ἡ δυνατότητα νά διορ­θώνουμε τήν πορεία πλεύσεως γιά ὅ,τι μέχρι τώρα δέν τό κάναμε σωστά. Ἀφήνουμε πίσω μας τίς παλιές κακές συνήθειές μας καί παίρνουμε γενναῖες ἀποφάσεις νά ζήσουμε τόν ὑπόλοιπο χρόνο τῆς ζωῆς μας σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ: «θελήματι Θεοῦ τόν ἐπίλοιπον ἐν σαρκί βιῶσαι χρόνον» (Α´ Πέτρ. δ´ 2).

β) Ἐπίσης μᾶς προτρέπει νά ἀντικρίσουμε τήν ἀνατολή τοῦ καινούργιου χρόνου προσευχόμενοι. Δοξολογώντας τόν ἅγιο Θεό γιά τίς θεῖες εὐλογίες καί χάριτες πού μᾶς ἐπιδαψιλεύει! Εὐχαριστώντας τόν ἅγιο Θεό πού μᾶς χάρισε μιά ἀκόμη καινούργια χρονιά! Παρακαλώντας τόν ἅγιο Θεό νά παρατείνει τό ἔλεός Του καί τοῦτο τό ἔτος, γιά νά βάλουμε ἀρχή μετανοίας καί νά βαδίζουμε μέ συνέπεια τήν ὁδό τοῦ ἁγιασμοῦ.

γ)  Ἐπίσης μᾶς προτρέπει νά παρακαλέσουμε τόν ἅγιο Θεό νά μᾶς χαριτώσει νά ζήσουμε τόν ὑπόλοιπο χρόνο τῆς ζωῆς μας «ἐν εἰρήνῃ καί μετανοίᾳ». Δέν ξέρουμε πόσα ἀκόμη χρόνια θά μᾶς χαρίσει στήν παρούσα ζωή. Ἀλλά ὅσα χρόνια κι ἄν μᾶς χαρίσει, νά τά περάσουμε μέ εἰρήνη ἐσωτερική, χωρίς ἐλέγχους συνειδήσεως, χωρίς ἀναστατώσεις καί διαθέσεις ἐκδικητικές. Μετανοώντας βαθύτερα καί ἐκζητώντας τό μέγα καί πλούσιο ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Μέ διάθεση νά πετάξουμε ἀπό πάνω μας τά βάρη τῶν ἁμαρτιῶν μας, καταθέτοντάς τα στό φιλάνθρωπο Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως καί μέ ἀπόφαση νά ποιοῦμε τά ἀρεστά ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.

δ) Τέλος, μᾶς προτρέπει τό ἄρθρο νά ζητήσουμε συγχώρηση ἀπό τόν Θεό καί τούς συνανθρώπους μας, μέ ὅσους τυχόν πικραθήκαμε, ὅπως τό συνήθιζαν τέτοια μέρα οἱ παλαιοί πιστοί, γιά νά μήν ὑπάρχουν ἀποστάσεις καί ἐχθρότητες μεταξύ μας. Νά μήν κρατοῦμε στήν ψυχή μας κακία γιά ὅσους τυχόν μᾶς ἀδίκησαν, ἀλλά νά τούς συγχωροῦμε μέσα ἀπό τήν καρδιά μας. Ἔτσι θά γινόμαστε ὅμοιοι μέ τόν Θεό, ἀληθινά παιδιά τοῦ Θεοῦ Πατέρα.

Τήν πρώτη ἡμέρα τοῦ ἔτους νά τή γιορτάζουμε πνευματικά. Ὄχι σύμφωνα μέ τίς κακές ἐπιθυμίες τῆς διεφθαρμένης φύσεώς μας, ἀλλά μέ ζωή καθαρή, σύμφωνη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, μέ εἰρήνη καί μετάνοια, γιά νά εἶναι «ὁ νέος ἐνιαυτός τῆς χρηστότητος τοῦ Θεοῦ» «ἔτος εὐτυχές καί σωτήριον»· γιά νά εἶναι ἡ καινούργια χρονιά καλή καί εὐλογημένη!

Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό ἄρθρο «Φεύγω, φεύγεις, φεύγει», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2293/1 καί 15/9/2023/σελ. 377-378.