Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Ὅπως εἶναι γνωστό, ἀπό τή στιγμή κατά τήν ὁποία ὁ Κάιν φόνευσε τόν ἀδελφό του Ἄβελ, οἱ συγκρούσεις καί οἱ πόλεμοι τῶν ἀνθρώπων μεταξύ τους ἔγιναν καί εἶναι διαρκής κατάσταση στή γῆ μας. Οἱ πόλεμοι, πού ἔχουν βάψει στό αἷμα τόν πλανήτη μας, εἶναι ἕνας ἀπό τούς πικρούς καρπούς τῆς εἰσβολῆς τοῦ Πονηροῦ μέσῳ τῆς ἁμαρτίας στή ζωή τῶν ἀνθρώπων. Ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ἀναφέρεται στήν Ἐπιστολή του καί στό θέμα αὐτό, καί ὁ λόγος του ἔχει ἰδιαίτερη ἐπικαιρότητα καί σήμερα, διότι ἀντηχοῦν καί στίς ἡμέρες μας παντοῦ οἱ γδοῦποι ἀπό τίς ὀβίδες τοῦ θανάτου. Ἄς μελετήσουμε μέ προσοχή καί αὐτό τό σημεῖο τῶν θεόπνευστων λόγων του.
Μελέτη περικοπῆς: Ἰακ. δ΄ 1-6.
1. Ποιά εἶναι ἡ αἰτία τῶν συγκρούσεων καί πολέμων, σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ Ἀδελφοθέου; Οἱ ἡδονές μας. Δηλαδή; Ἡ τάση πρός «ἐφάμαρτον ἱκανοποίησιν πασῶν μέν τῶν κακῶν ἐπιθυμιῶν, ἰδίᾳ δέ τῆς φιλαρχίας, τῆς ἐπιθυμίας τῆς ἐξουσίας, τῆς ὑπεροχῆς ἐπί τῶν ἄλλων καί τῆς ἐκδικήσεως κατ’ αὐτῶν, τῆς ταπεινώσεως τῶν ἀντιζήλων» (Ὑπόμνημα Π. Ν. Τρεμπέλα). Ὁ ἱερός Χρυσόστομος γράφει σχετικά: «Οὐδέν οὕτω ποιεῖ μάχην καί πόλεμον, ὡς ὁ τῶν παρόντων ἔρως, ὡς ἡ δόξης ἤ χρημάτων ἤ τρυφῆς ἐπιθυμία» (PG 55, 343). Ὁ δέ Μέγας Βασίλειος τονίζει ὅτι ἐξαιτίας τοῦ πλούτου «χαλκεύεται ὅπλα… ἀκονᾶται ξίφη… ἀδελφοί κατ’ ἀλλήλων φονικόν βλέπουσι» (ΕΠΕ 6, 312).
Τά διάφορα συμφέροντα, ἡ ἀπληστία καί πλεονεξία, συνδεδεμένα μέ τή φιλοδοξία καί τή φιληδονία, παρακινοῦν συχνά τούς ἀνθρώπους ἐναντίον τῶν συνανθρώπων τους καί αὐτῶν ἀκόμη τῶν συγγενῶν τους. Καί «ζητοῦν καί νά θανατώσουν τούς ἀδελφούς των, διά νά ἠμποροῦν νά πάρουν, ἄλλος μέν τά ὑποστατικά των, ἄλλος δέ τάς γυναῖκας των καί ἄλλος τόν πλοῦτον τους» (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης). Τί μαρτυρεῖ ἡ σύγχρονη πραγματικότητα; Ἄλλα μήπως εἶναι τά κίνητρα καί αἴτια τῶν πολέμων; Μπορεῖ νά ἄλλαξε ἡ τέχνη τοῦ πολέμου καί νά ἐφευρέθηκαν νέα καταστρεπτικά ὅπλα, ἡ αἰτία ὅμως παραμένει ἡ ἴδια.
Τί ἄλλο προσθέτει ὁ Ἅγιος στόν δεύτερο στίχο ὡς πρός τίς ἡδονές καί ἐπιθυμίες, πού ὁδηγοῦν στίς συγκρούσεις καί τίς μάχες; Ὅτι κάνει λάθος ὁ ἄνθρωπος ὡς πρός τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἐπιχειρεῖ νά ἱκανοποιήσει τίς ἐπιθυμίες του, μέ ἀποτέλεσμα νά συγκρούεται μέ τούς ἄλλους. Ἔρχονται ἀντιμέτωποι οἱ ἐγωισμοί καί τά συμφέροντα καί ἀκολουθεῖ σύρραξη. Γιατί; Διότι ἀγνοοῦν αὐτοί οἱ ἄνθρωποι τόν Θεό καί περιφρονοῦν τόν Νόμο Του. Δέν ζητοῦν ἀπό Ἐκεῖνον τήν ἱκανοποίηση τῶν ἐπιθυμιῶν τους. Σάν νά γράφει ὁ Ἅγιος: «Δέν προσφεύγετε εἰς τόν Θεόν καί δέν ζητεῖτε παρ’ αὐτοῦ νά σᾶς φωτίσῃ, ἐάν εἶναι σύμφωνον πρός τό θέλημά του αὐτό, πρός τό ὁποῖον σπεύδετε. Ἀκολουθεῖτε τάς ἁμαρτωλάς καί διεφθαρμένας κλίσεις σας καί δι’ αὐτό ἀντιμετωπίζετε πάντοτε διαψεύσεις τῶν ἐλπίδων σας. Καί τό ἀποτέλεσμα εἶναι ὅτι μάχεσθε» (Π. Ν. Τρεμπέλας). «Δέν δύνασθε νά ἀπολαύσετε ἐκεῖνα τά ἀγαθά ὁποῦ ἐπιποθεῖτε, διατί δέν τά ζητεῖτε νά σᾶς τά δώσει ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος ἔχει εἰς τάς χεῖρας του τό ἀργύριον καί τό χρυσίον καί πᾶν ἀγαθόν ὡς γέγραπται “ἐμόν τό ἀργύριον καί ἐμόν τό χρυσίον, λέγει Κύριος παντοκράτωρ” (Ἀγγ. β΄ 8), ἀλλ’ ἐσεῖς ζητεῖτε νά τά ἀποκτήσετε δυναστικῶς μόνοι σας μέ φθόνους, μέ φόνους, μέ μάχας καί μέ πολέμους» (Ἅγιος Νικόδημος). Ἡ αὐτονόμηση ἀπό τόν Θεό καί ἡ ἀδιαφορία γιά τό θέλημά Του δέν χαρίζουν τελικά στόν ἄνθρωπο τήν εὐτυχία πού ποθεῖ. Ἀντίθετα τόν ἐμπλέκουν συνήθως σέ περιπέτειες ὀδυνηρές καί τόν ρίχνουν σέ συμφορές ἀνεπανόρθωτες.
2. Στόν τρίτο στίχο ὁ Ἅγιος κάνει λόγο γιά ἐκείνους οἱ ὁποῖοι, χωρίς νά πολεμοῦν τίς ἐφάμαρτες ἐπιθυμίες τους, καταφεύγουν στόν Θεό καί ζητοῦν μέ τήν προσευχή ἀπό Ἐκεῖνον νά ἱκανοποιήσει τούς πόθους τους. Δέν λαμβάνετε αὐτά πού ζητεῖτε, γράφει, διότι σκοπός σας εἶναι ἡ ἱκανοποίηση τῶν ἡδονῶν σας. Εἶναι πράγματι παράλογη ἡ τακτική αὐτή. Ζητοῦν πολλοί πράγματα, τά ὁποῖα δέν εἶναι πάντοτε καί ἀπολύτως σύμφωνα πρός τό αἰώνιο συμφέρον τῆς ψυχῆς τους· νά ἀποκτήσουν πλούτη, ἀξιώματα κ.λπ. Καί νομίζουν ὅτι θά τούς ἀκούσει ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος ἐνδιαφέρεται γιά τή σωτηρία τῶν ψυχῶν μας καί ἀπέστειλε καί τόν Μονογενή Του Υἱό γι’ αὐτήν στή γῆ μας! Πῶς εἶναι δυνατόν νά μᾶς δώσει ὁ Θεός ἀγαθά, πού ἐνδέχεται νά μᾶς ὁδηγήσουν σέ ἀπώλεια; Πῶς ἐπίσης θά εἰσακούσει ὁ καρδιογνώστης καί παντογνώστης Κύριος τά αἰτήματα ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι δέν πρόκειται νά ζήσουν καί νά διαθέσουν τά ἀγαθά Του ὅπως Ἐκεῖνος προστάσσει; Τί μᾶς δίδαξε νά ζητᾶμε μέ τήν προσευχή μας ὁ Κύριος; Τί δηλώνει τό ὑπόδειγμα τῆς προσευχῆς πού μᾶς παρέδωσε, δηλαδή τό «Πάτερ ἡμῶν»; Ὅτι πρέπει νά ἔχουν τήν προτεραιότητα στίς προσευχές μας τά πνευματικά θέματα, ἡ δόξα καί ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἡ κατάκτηση ἀπό μέρους μας τῆς εὐτυχίας τῶν οὐρανῶν. Ὅλα τά ἄλλα ὑλικά τοῦ παρόντος κόσμου τίθενται σέ δεύτερη μοίρα. Θά τά ζητᾶμε βεβαίως καί αὐτά, μέ τήν προϋπόθεση ὅμως ὅτι θά θέτουμε τά αἰτήματά μας στήν κρίση τοῦ πάνσοφου καί παντογνώστη Θεοῦ. Ἐάν δηλαδή κρίνει καί προβλέπει Ἐκεῖνος ὅτι κάτι δέν θά μᾶς βλάψει, μόνο τότε θά θέλουμε νά μᾶς τό δώσει. Θυμάστε τί ὑποσχέθηκε ὁ παναληθής Κύριος σέ ὅσους ἐξαρτοῦν τά πάντα ἀπό τήν πατρική πρόνοιά Του καί θέτουν στήν πρώτη σειρά τῶν αἰτημάτων τῆς προσευχῆς τους τά πνευματικά καί τήν κατάκτηση τῆς Βασιλείας Του; «Ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καί ταῦτα πάντα (=ὅλα δηλαδή τά ὑλικά ἀγαθά πού χρειάζονται γιά τή ζωή σας στή γῆ) προστεθήσεται ὑμῖν (= θά σᾶς δοθοῦν)» (Ματθ. ς΄ 33).
3. Στόν τέταρτο στίχο ἐκφράζεται ὁ Ἅγιος μέ πικρία καί βαρεῖς, θά ἔλεγε κανείς, ἀλλά δίκαιους χαρακτηρισμούς γι’ αὐτούς οἱ ὁποῖοι εἶναι φιλήδονοι καί τό μόνο πού ἐπιδιώκουν στή ζωή τους εἶναι ἡ ἱκανοποίηση τῶν ἐφαμάρτων ἐπιθυμιῶν τους. Τούς ἀποκαλεῖ «μοιχούς» καί «μοιχαλίδας». Γιατί; Διότι ἀποστατοῦν ἀπό τήν πίστη καί τή συμμόρφωση μἐ τό θεῖο θέλημα, προδίδουν δέ τήν ἀγάπη στόν Θεό καί στρέφονται μέ πάθος στίς ἡδονές τοῦ κόσμου. Γίνονται φίλοι τοῦ κόσμου. Τί ἐννοεῖ, ὅταν λέει ἐδῶ «κόσμον»; Τό σύνολο τῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ζοῦν χωρίς νά ὑπολογίζουν τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί χωρίς νά ἐπιθυμοῦν τόν ἔλεγχό Του. Μία τέτοια ὅμως φιλία ἀποκόπτει αὐτόματα τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Θεό. Γιατί; Διότι Ἐκεῖνος εἶναι ἀπολύτως Ἅγιος καί Ἀναμάρτητος καί δέν μπορεῖ νά σχετισθεῖ μέ τό κακό.
Θυμάστε κάτι σχετικό πού γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιά τό ἀσυμβίβαστο τῆς ἁγιότητας μέ τήν ἁμαρτία; «Τίς κοινωνία φωτί πρός σκότος; Τίς δέ συμφώνησις Χριστῷ πρός Βελίαλ;» (Β΄ Κορ. ς΄ 14-15). Δέν εἶναι δυνατόν νά εἶσαι συγχρόνως φίλος τοῦ Θεοῦ καί τοῦ σατανᾶ, ὁ ὁποῖος παρακινεῖ τούς κοσμικούς ἀνθρώπους στήν ἐφάμαρτη ζωή, τήν ἀδέσμευτη δῆθεν ἀπό τίς ἀπογορευτικές ἐντολές τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ.
Εἶναι μάλιστα θλιβερό ὅτι ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού θυσιάζουν τή φιλία τοῦ Θεοῦ χάριν τοῦ κόσμου. Θέλγονται καί ἑλκύονται ἀπό τά τερπνά «τοῦ παρόντος αἰῶνος τοῦ ἀπατεῶνος», ὅπως τόν χαρακτηρίζει ὁ Ὑμνογράφος τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου, καί στρέφουν τά νῶτα πρός τόν Κύριο καί τήν Ἐκκλησία Του. Αὐτό δέν ἔκανε καί ὁ συνεργός τοῦ ἀποστόλου Παύλου Δημᾶς; Θυμάστε τί γράφει γι’ αὐτόν ὁ Ἀπόστολος στό μαθητή του Τιμόθεο; «Δημᾶς με ἐγκατέλιπε ἀγαπήσας τόν νῦν αἰῶνα» (Β΄ Τιμ. δ΄ 10). Νά μή συμβεῖ ποτέ καί γιά ἐμᾶς κάτι παρόμοιο! Ἄς προσευχόμαστε πολύ γι’ αὐτό.
4. Στή συνέχεια ὁ Ἀδελφόθεος τονίζει ὅτι μία τέτοια διαγωγή, ἡ προδοσία δηλαδή τῆς ἀγάπης πρός τόν Θεό, εἶναι, κατά κάποιον τρόπο, προσβολή πρός Ἐκεῖνον. Πῶς κατανοεῖτε τόν πέμπτο στίχο; Τί λέει ἡ ἑρμηνεία του; Ὅτι μᾶς ἀγαπᾶ τόσο πολύ ὁ Θεός, ὥστε σάν νά ζηλεύει καί δέν θέλει νά ἀγαπᾶμε κανέναν ἄλλο καί τίποτε ἄλλο ἐκτός ἀπό Αὐτόν. Στήν Παλαιά Διαθήκη ὀνομάζεται ὁ Θεός «ζηλωτής» μ’ αὐτή τήν ἔννοια, δηλαδή ζηλότυπος. Εἶναι βεβαίως ἀνθρωποπαθής ἡ ἔκφραση καί φανερώνει τή μεγάλη ἀγάπη πού ἔχει ὁ Θεός καί τόν πόθο Του γιά τήν εὐτυχία μας, ἡ ὁποία δέν γίνεται πραγματικότητα παρά μόνον ἐάν εἴμαστε προσκολλημένοι σ’ Ἐκεῖνον καί μόνο. Θυμάστε τί λέει ἡ πρώτη ἐντολή τοῦ Δεκαλόγου; «Ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου… οὐκ ἔσονταί σοι θεοί ἕτεροι πλήν ἐμοῦ… οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδέ μή λατρεύσεις αὐτοῖς. ἐγώ γάρ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεός ζηλωτής…» (Ἐξ. κ΄ 1-5).
Ὁ Θεός μᾶς θέλει δικούς Του καί μόνο. Γιατί; Διότι αὐτό καί μόνο συντελεῖ στή σωτηρία μας καί τήν αἰώνια εὐτυχία μας. Ὅταν τό καταλάβουμε αὐτό καί μένουμε ἑνωμένοι μαζί Του μέ ταπείνωση καί ἐξάρτηση ἀπό Ἐκεῖνον, μακριά ἀπό τά φιλελεύθερα δῆθεν κηρύγματα γιά ἀπόλαυση τῆς χαρᾶς τοῦ κόσμου, μᾶς δίνει, ὅπως γράφει στόν ἕκτο στίχο ὁ Ἅγιος, «μείζονα χάριν». Ἡ χάρις Του θά εἶναι ἀκόμη μεγαλύτερη. Γιατί; Διότι ἡ ταπείνωσή μας, πού ἔτσι ἤ ἀλλιῶς εἶναι δύσκολο κατόρθωμα, θά ἐκδηλώνεται καί ἀπό τή σταθερή διάθεση καί τόν ἀνύστακτο ἀγώνα νά μένουμε διαρκῶς φίλοι δικοί Του καί νά μήν προδώσουμε ποτέ τήν ἀγάπη Του. Αὐτός ὅμως ὁ ἀγώνας εἶναι κάποτε πολύ σκληρός καί ἀπαιτεῖ μεγάλες θυσίες. Γι’ αὐτό χρειάζεται καί «μείζων», μεγαλύτερη Χάρις. Ἀλλά καί ὅταν κανείς μένει ταπεινός ὑπήκοος τοῦ Κυρίου, πρόθυμος πάντοτε πρός ἐκτέλεση τῶν ἐντολῶν Του, εἶναι φυσικό νά ἔχει καί μεγαλύτερη Χάρι καί εὔνοια καί εὐλογία ἀπό Ἐκεῖνον.
Ἀντίθετα ὁ ὑπερήφανος, ὁ ὁποῖος ζητεῖ ἀλλοῦ τήν εὐτυχία του καί φέρεται ὡς ἀντάρτης καί ἐπαναστάτης κατά τοῦ Θεοῦ καί ἀποστατεῖ ἀπό τήν πίστη καί τή ζωή πού Ἐκεῖνος καθορίζει, εἶναι ἑπόμενο ὅτι θά ἔχει τόν Θεό ἀντιμέτωπό του. Εἶναι δέ τρομερό αὐτό τό κατάντημα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀποστάτη ἀνθρώπου. Νά γίνεται ἐχθρός του ὁ Θεός τῆς ἀγάπης! «Φοβερόν τό ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος» (Ἑβρ. ι΄ 31).
ΣΥΝΘΗΜΑ: «Ἡ φιλία τοῦ κόσμου ἔχθρα τοῦ Θεοῦ ἐστιν» (Ἰακ. δ΄ 1).
