Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 21 Ἰανουαρίου 2024, ΚΘ΄ Κυριακῆς (Κολασ. γ΄ 4-11)
Ἀδελφοί, ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ. Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία, δι᾿ ἃ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας, ἐν οἷς καὶ ὑμεῖς περιεπατήσατέ ποτε, ὅτε ἐζῆτε ἐν αὐτοῖς· νυνὶ δὲ ἀπόθεσθε καὶ ὑμεῖς τὰ πάντα, ὀργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αἰσχρολογίαν ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν· μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾿ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν, ὅπου οὐκ ἔνι Ἕλλην καὶ Ἰουδαῖος, περιτομὴ καὶ ἀκροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός.
ΟΡΓΙΖΕΤΑΙ Ο ΘΕΟΣ;
«Ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας»
Ἡ ἀποστολικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε σήμερα ἀπὸ τὴν πρὸς Κολασσαεῖς Ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου μοιάζει μὲ ἐγερτήριο σάλπισμα ποὺ μᾶς ἀφυπνίζει ἀπὸ τὸν λήθαργο τῆς ἁμαρτίας. Ἐπισημαίνει ὁ Ἀπόστολος πόσο καταστροφικὴ εἶναι γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἡ ἁμαρτία. Ξεσπᾶ, μᾶς λέει, ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ σὲ ὅσους ὄχι ἀπὸ ἄγνοια ἢ ἀδυναμία, ἀλλὰ συστηματικὰ ζοῦν μέσα στὴν ἁμαρτία. Ἡ ἐμμονὴ στὴν ἁμαρτία ἐπισύρει τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ.
Τί εἶναι ὅμως ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ καὶ τί ἐπιζητεῖ ὁ Θεὸς μὲ αὐτή; Σ᾿ αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα θὰ ἑστιάσουμε σήμερα τὴν προσοχή μας.
1. Ἡ σωτήρια παιδαγωγία του
Ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ εἶναι μία ἀνθρωποπαθὴς ἔκφραση, ποὺ δείχνει πόσο ἀποστρέφεται ὁ Θεὸς τὴν ἁμαρτία. Ἴσως κάποιοι προβληματισθοῦν: «Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ὀργίζεται ὁ Θεὸς τῆς ἀγάπης;» Πράγματι, ὁ Θεὸς εἶναι ἀπαθής. Δὲν ὀργίζεται, δὲν θυμώνει, δὲν ἐκδικεῖται. «Ἀπαθὲς τὸ θεῖόν ἐστι, κἂν κολάζη, κἂν τιμωρῆται, οὐ μετ᾿ ὀργῆς τοῦτο ποιεῖ, ἀλλά μετὰ κηδεμονίας καὶ φιλανθρωπίας πολλῆς» (PG 47, 281), ἐπισημαίνει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Δηλαδή, ὁ Θεὸς εἶναι ἀπαθής· ἀκόμη κι ἂν φαίνεται ὅτι κολάζει ἢ τιμωρεῖ κάποτε τοὺς ἀνθρώπους, δὲν τὸ κάνει μὲ θυμὸ καὶ ὀργή, ἀλλὰ μὲ πατρικὴ στοργὴ καὶ ἀγάπη, γιὰ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο.
Ὁ Θεὸς εἶναι ὅλος ἀγάπη. Κι ὅπως ἕνας πατέρας μαλώνει κάποτε τὸ μικρὸ παιδί του ἀπὸ ἀγάπη, γιὰ νὰ τὸ προστατέψει ἀπὸ κάποιο σωματικὸ κίνδυνο, ἢ ὅπως ἕνας γιατρὸς καυτηριάζει τὸ ἀσθενὲς μέλος τοῦ σώματος γιὰ νὰ τὸ σώσει καὶ νὰ μὴν ἐπεκταθεῖ ἡ ἀσθένεια καὶ στὰ ὑπόλοιπα μέλη, ἀντίστοιχα ἐνεργεῖ κι ὁ φιλόστοργος Πατέρας μας γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ ἀσθενοῦς ψυχικὰ ἀνθρώπου. Ἡ ὀργή του λοιπὸν εἶναι κι αὐτὴ μία ἔκφραση τῆς ἀγάπης του, τῆς φιλανθρωπίας του. Εἶναι ἡ σωτήρια παιδαγωγία τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο ποὺ πεισματικὰ Τὸν ἀρνεῖται καὶ Τὸν χλευάζει μὲ τὴν ἁμαρτωλὴ ζωή του. Αὐτὴ ἡ σωτήρια παιδαγωγία τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἐμεῖς τὴν αἰσθανόμαστε ὡς ὀργή ἢ ἐγκατάλειψη, εἶναι τελικὰ ἡ συνέπεια τῆς δικῆς μας ἀπομακρύνσεως ἀπὸ κοντά Του.
2. Ἐπιστροφὴ κοντά Του
Τί ἐπιζητεῖ ὅμως ὁ Θεὸς μὲ τὴν ὀργή του; Σὲ τί ἀποβλέπει; Ἕνα θέλει: τὴ μετάνοιά μας· τὴν ἐπιστροφή μας κοντά Του. Ὅταν ἁμαρτάνουμε, δὲν μᾶς τιμωρεῖ ἐξαρχῆς. Μακροθυμεῖ καὶ ἀναβάλλει. Δίνει εὐκαιρίες στὸν ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο νὰ συνετισθεῖ. Τοῦ φέρνει περιστάσεις, συνθῆκες κατάλληλες καὶ ἀνθρώπους γιὰ νὰ τὸν βοηθήσουν. Καὶ περιμένει. Εἶναι «ταχὺς εἰς βοήθειαν καὶ βραδὺς εἰς ὀργήν», ὅπως ἐπισημαίνει μία εὐχὴ τῆς Ἐκκλησίας μας (ἀκολουθία τοῦ Εὐχελαίου). Εἶναι ὅμως καὶ δίκαιος. «Κεκριμένος κέχρηται τῷ ἐλαίῳ», κατὰ τὸν Μέγα Βασίλειο. «Οὔτε ἀκρίτως ἐλεῶν, οὔτε ἀνηλεῶς κρίνων. Ἐλεήμων γὰρ ὁ Κύριος καὶ δίκαιος» (PG 31, 897). Εἶναι καὶ δίκαιος ὁ Θεός. Οὔτε ἀγαπᾶ χωρὶς νὰ κρίνει, οὔτε κρίνει χωρὶς ἀγάπη καὶ ἔλεος. Περιμένει ὅμως τή μετάνοιά μας. Συγκλονίζει ἀσφαλῶς ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «Ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ». Δὲν λέει «θὰ ἔλθει κάποια στιγμὴ στὸ μέλλον, στὴ μετὰ θάνατον ζωή. Ἀλλὰ ἔρχεται· εἶναι ἤδη καθ᾿ ὁδόν. Τὶς συνέπειές της ἤδη τὶς ἀντιμετωπίζει ὁ ἁμαρτωλὸς κι ἀπὸ αὐτὴν ἐδῶ τὴ ζωή.
Ἡ μόνη λύση λοιπὸν εἶναι ἡ μετάνοια. Ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός μας, τῆς πνευματικῆς μας καταπτώσεως, τῆς ἠθικῆς μας παραλυσίας. Γι᾿ αὐτὸ στὴ συνέχεια τοῦ λόγου του ὁ θεῖος Ἀπόστολος μᾶς προτρέπει νὰ ἀπεκδυθοῦμε «τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ». Νὰ πετάξουμε ἀπὸ ἐπάνω μας τὸν παλαιὸ διεφθαρμένο ἄνθρωπο μαζὶ μὲ τὶς πράξεις του καὶ νὰ ἐνδυθοῦμε τὸν ἄνθρωπο «τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾿ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν». Νὰ φορέσουμε τὸν νέο ἄνθρωπο ποὺ συνεχῶς ἀνανεώνεται, ὥστε νὰ προοδεύει στὴν τέλεια γνώση τοῦ Θεοῦ. Μὲ λίγα λόγια, νὰ ἀλλάξουμε ζωή, νά μετανοήσουμε.
Τὸν τελευταῖο καιρὸ γευόμαστε ἔντονα τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ. Μαζικοὶ θάνατοι ἀπὸ ἀσθένειες, πολεμικὲς συρράξεις μὲ χιλιάδες νεκροὺς καὶ βιβλικὲς καταστροφὲς συμβαίνουν σὲ ὅλο τὸν πλανήτη. Ἀλλὰ καὶ στὴν Πατρίδα μας εἴχαμε πρόσφατα πολύνεκρα δυστυχήματα, πυρκαγιὲς ποὺ ἀποτέφρωσαν πολλὲς δασικὲς ἐκτάσεις, πρωτοφανεῖς πλημμύρες ποὺ ἔπληξαν περιουσίες, πόλεις καὶ χωριά. Δὲν εἶναι τυχαῖα ὅλα αὐτά. Πεισματικὰ περιφρονήσαμε τὸν Θεὸ καὶ τὸν θεῖο νόμο του καὶ νομοθετήσαμε κάθε ἀνομία καὶ ἀνηθικότητα. «Ὁ τὸν ὄμβρον διδοὺς καὶ τὸ πῦρ βρέχει», ὑπογραμμίζει ὁ Μέγας Βασίλειος. Ἐκεῖνος δίνει τὴ βροχή, κάποτε καὶ τὶς καταιγίδες. Ἐκεῖνος στέλνει καὶ τὴ φωτιά. Ἐκεῖνος ἐπιτρέπει κάθε φυσικὴ καταστροφὴ γιὰ νὰ μᾶς ὁδηγήσει κοντά Του. Ἂς μᾶς ἀφυπνίσουν ὅλα αὐτὰ κι ἄς μετανοήσουμε, πρὶν νὰ εἶναι πλέον ἀργά.
