Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 25 Φεβρουαρίου 2024, Τελώνου καὶ Φαρισαίου (Β΄ Τιμ. γ΄ 10-15)
Τέκνον Τιμόθεε, παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, τῇ προθέσει, τῇ πίστει, τῇ μακροθυμίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ ὑπομονῇ, τοῖς διωγμοῖς, τοῖς παθήμασιν, οἷά μοι ἐγένοντο ἐν Ἀντιοχείᾳ, ἐν Ἰκονίῳ, ἐν Λύστροις. οἵους διωγμοὺς ὑπήνεγκα! καὶ ἐκ πάντων με ἐρρύσατο ὁ Κύριος. καὶ πάντες δὲ οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται· πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι. σὺ δὲ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καὶ ἐπιστώθης, εἰδὼς παρὰ τίνος ἔμαθες, καὶ ὅτι ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας, τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν διὰ πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.
Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΣΟΦΙΑ
«Ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας,
τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν»
Ἀνοίγει σήμερα τὸ κατανυκτικὸ Τριώδιο· ἡ εὐλογημένη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ περίοδος ποὺ διαρκεῖ μέχρι τὸ Μεγάλο Σάββατο καὶ κατὰ τὴν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας μέσα ἀπὸ τοὺς ὑπέροχους ὕμνους καὶ τὰ ἱερὰ ἀναγνώσματα στρέφει τὴν προσοχή μας στὸν ἐσωτερικό μας κόσμο. Μᾶς καλεῖ νὰ ἐξετάσουμε τὸν ἑαυτό μας, νὰ δοῦμε τὶς ἁμαρτίες μας, τὰ πάθη μας καὶ μὲ μετάνοια νὰ ἐπιστρέψουμε στὸν Θεό.
Στὴ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπὴ ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀπὸ τὴ φυλακὴ τῆς Ρώμης στέλνει στὸν ἀγαπητὸ μαθητή του Τιμόθεο πολύτιμες συμβουλές. Μεταξὺ ἄλλων τοῦ ὑπενθυμίζει πόσο σημαντικὸ εἶναι τὸ ὅτι ἀπὸ μικρὸ παιδὶ ὁ Τιμόθεος γνώρισε τὴ διδασκαλία τῆς Γραφῆς ἀπὸ τὴν εὐσεβὴ μητέρα του Εὐνίκη καὶ τὴ γιαγιά του Λωίδα. Διότι ἡ Ἁγία Γραφὴ μπορεῖ νὰ μεταδώσει στὸν ἄνθρωπο τὴν ἀληθινὴ σοφία· τὴ σοφία ποὺ ὁδηγεῖ στὴν αἰώνια σωτηρία.
Ποιά ὅμως εἶναι ἡ σοφία αὐτὴ καὶ πῶς θὰ τὴν ἀποκτήσουμε; Μὲ αὐτὰ θὰ ἀσχοληθοῦμε στὴ συνέχεια.
1. «Ἄνωθεν» σοφία
Γιὰ τὴν ἀντίληψη τοῦ κόσμου σοφὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔχει πολλὲς γνώσεις, πλούσια μόρφωση, αὐτὸς ποὺ ἔχει σπουδάσει ἐπιστῆμες, ὁ ἔξυπνος, ὁ εὐφυής. Εἶναι ἀσφαλῶς σημαντικὸ νὰ ἔχει κανεὶς τὰ στοιχεῖα αὐτὰ ποὺ εἶναι δῶρα τοῦ πανάγαθου Θεοῦ γιὰ νὰ προοδεύσει ἡ ἀνθρώπινη κοινωνία. Αὐτὸ ὅμως δὲν εἶναι τὸ πᾶν. Διότι ἡ ἀνθρώπινη σοφία μπορεῖ νὰ ἑρμηνεύσει μόνο τὰ φυσικὰ φαινόμενα, τὰ κτιστά, τὰ ἐπίγεια. Ἀδυνατεῖ νὰ προσεγγίσει τὰ ὑπερφυσικά, τὰ ἄκτιστα, τὰ οὐράνια. Πολλοὶ ἔτσι σπουδαῖοι διανοούμενοι ἀγνοοῦν τὸν Θεὸ καὶ παραβλέπουν τὸν σκοπὸ τῆς ὑπάρξεώς τους.
Ἀληθινὰ σοφὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει ἁπλῶς διανοητικὴ ἱκανότητα καὶ ὀξύτητα σκέψεως, ἀλλὰ σύνεση νὰ διακρίνει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ σὲ κάθε περίσταση, διάκριση νὰ βλέπει τὸν Θεὸ πίσω ἀπὸ τὰ γεγονότα, φωτισμὸ ὥστε νὰ γνωρίζει ὅτι ὁ προορισμὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ αἰώνια σωτηρία του.
Ἡ «ἄνωθεν σοφία πρῶτον μὲν ἁγνή ἐστιν, ἔπειτα εἰρηνική, ἐπιεικής, εὐπειθής, μεστὴ ἐλέους καὶ καρπῶν ἀγαθῶν, ἀδιάκριτος καὶ ἀνυπόκριτος» (Ἰάκ. γ΄ 17), ἐπισημαίνει ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος. Δηλαδή, ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ εἶναι καθαρὴ ἀπὸ κάθε μολυσμένο ἐλατήριο, μᾶς χαρίζει εἰρήνη, ἐπιείκεια, μᾶς κάνει ὑπάκουους, σπλαχνικούς, εἰλικρινεῖς. Πολλὰ μᾶς προσφέρει. Πῶς λοιπὸν θὰ τὴν ἀποκτήσουμε;
2. Ἡ πηγὴ τῆς σοφίας
Πηγὴ τῆς σοφίας αὐτῆς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ἐκεῖνος ἀποκαλύπτει στὸν πεπερασμένο ἄνθρωπο ὅσα ἀδυνατεῖ ἀπὸ μόνος του νὰ ἀνακαλύψει: Τὰ τοῦ Θεοῦ «ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο» (Ἰω. α΄ 18), σημειώνει ὁ ἱερὸς εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς μᾶς ἐξήγησε ὅ,τι ἀφορᾶ τὸν Θεό, ἡ δὲ διδασκαλία του, τὰ θεῖα λόγια του, βρίσκονται θησαυρισμένα στὴν Καινὴ Διαθήκη. Τὰ φανερώνει σὲ ὅσους ἐπιζητοῦν τὸν θεῖο φωτισμό. «Κύριος δίδωσι σοφίαν, καὶ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ γνῶσις καὶ σύνεσις» (Παρ. β΄ 6), ὑπογραμμίζει ὁ σοφὸς Σολομών. Ἀπὸ τὸν Θεὸ πηγάζει ἡ ἀληθινὴ σοφία, ἀπὸ τὴ θεία ἀποκάλυψή του ποὺ βρίσκεται στὴν Ἁγία Γραφή.
Γι᾿ αὐτὸ ὅποιος μελετᾶ μὲ ταπεινὸ φρόνημα καὶ εὐλάβεια τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἐφαρμόζει στὴ ζωή του, ἀκολουθεῖ δηλαδὴ τὶς θεῖες ἐντολές, γίνεται ἀληθινὰ σοφός. Ἀντιμετωπίζει τὰ ζητήματα τῆς ζωῆς του μὲ σύνεση καὶ θεῖο φωτισμό. Πετυχαίνει τελικὰ τὸν ἀνώτερο σκοπό του, τὴν ἕνωσή του μὲ τὸν Θεό. Αὐτὸ ἐπισημαίνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸν Τιμόθεο. Τοῦ γράφει ὅτι τὰ «ἱερὰ γράμματα», ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δηλαδή, κάνει τὸν ἄνθρωπο σοφὸ «εἰς σωτηρίαν». Τοῦ μεταδίδει τὴν ἀληθινὴ σοφία ποὺ χρειάζεται γιὰ νὰ σωθεῖ. Κάνει ἐντύπωση ὅτι ἀρκετοὶ σύγχρονοι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως ὁ ἅγιος Πορφύριος, ἦταν ἄνθρωποι σχεδὸν ἀγράμματοι· δὲν εἶχαν βγάλει οὔτε τὸ Δημοτικὸ σχολεῖο. Κι ὅμως εἶχαν τὴν «ἄνωθεν» σοφία καὶ μποροῦσαν νὰ συμβουλεύουν ἀκόμη καὶ διακεκριμένους ἐπιστήμονες καὶ νὰ δείχνουν στοὺς ἀνθρώπους τὴν ὁδὸ γιὰ νὰ φθάσουν στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ὁ κόσμος μας σήμερα παράγει ἀνθρώπους εὐφυεῖς καὶ ἱκανούς. Σπάνια ὅμως, δυστυχῶς, συναντᾶ κανεὶς ἀληθινὰ σοφούς, ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἐκκλησία μας ἀντίθετα γεννᾶ Ἁγίους· ἀνθρώπους ποὺ πλησιάζουν τὸν Θεὸ καὶ ψηλαφοῦν τὴν παρουσία του στὴ ζωή τους. Ἀνθρώπους στοὺς ὁποίους ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός. Διότι αὐτὰ ποὺ διδάσκει καὶ φαίνονται στοὺς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους ἀνόητα, εἶναι τελικὰ ἀπείρως σοφότερα ἀπὸ τὶς σοφίες τοῦ κόσμου: «Τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί» (Α΄ Κορ. α΄ 25). Αὐτὰ τὰ «ἱερὰ γράμματα» νὰ διδάσκουμε στὰ παιδιά μας «ἀπὸ βρέφους». Νὰ τὰ ποτίζουμε μὲ τὰ ζωήρρυτα νάματα τῆς Γραφῆς, ὥστε νὰ ἀποκτήσουν τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ, ποὺ θὰ τὰ ὁδηγήσει στὴν αἰώνια σωτηρία.
