Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Στή συμμελέτη μας αὐτή θά ἀσχοληθοῦμε μέ ἕνα ἀπό τά ἱερά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας. Πρόκειται γιά τό φιλάνθρωπο Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου, τό ὁποῖο βεβαιώνει τό πόσο ἐνδιαφέρεται ἡ Ἐκκλησία καί γιά τό σῶμα μας. Ἔχει συστήσει εἰδικό Μυστήριο γι’ αὐτό. Οἱ λόγοι τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, τούς ὁποίους θά μελετήσουμε, θά μᾶς δώσουν τήν εὐκαιρία νά ἐμβαθύνουμε κατά τό δυνατόν στό Ἱερό Μυστήριο, νά τό γνωρίσουμε καλύτερα, ὥστε νά καταφεύγουμε σ’ αὐτό μέ πίστη γιά βοήθεια καί σωτηρία μας.
Μελέτη περικοπῆς: Ἰακ. ε΄ 14-15.
1. Ποιά ἐντύπωση ἀποκομίζει κανείς, καθώς μελετᾶ τούς λόγους αὐτούς τοῦ Ἀδελφοθέου ὡς πρός τή σύσταση τοῦ Μυστηρίου; Δέν γίνεται φανερό ὅτι ὁμιλεῖ γιά κάτι γνωστό; Τούς συνιστᾶ κατά τίς ἀσθένειές τους νά κάνουν κάτι τό ὁποῖο ἐχρησιμοποιεῖτο στήν Ἐκκλησία. Θυμάστε κάποια περικοπή ἀπό τά ἱερά Εὐαγγέλια, σχετική πρός αὐτά πού γράφει ὁ Ἀδελφόθεος; Τί ἔκαναν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, ὅταν τούς ἀπέστειλε ὁ Κύριος δύο-δύο καί τούς ἔδωσε ἐντολή νά κηρύττουν, καί ἐξουσία νά ἐκβάλλουν δαιμόνια καί νά θεραπεύουν ἀσθενεῖς; «Καί δαιμόνια πολλά ἐξέβαλλον, καί ἤλειφον ἐλαίῳ πολλούς ἀρρώστους καί ἐθεράπευον», γράφει ὁ ἅγιος Εὐαγγελιστής Μάρκος (ς΄ 13).
Ἡ χρίση τῶν ἀσθενῶν μέ λάδι, ὅπως ἀναφέρει ἡ Ἱστορία, ἦταν εὐρύτατα γνωστή καί στούς μή Ἰουδαίους. Ἐχρησιμοποιεῖτο τό λάδι ὡς εἶδος φαρμάκου μαλακτικοῦ καί τονωτικοῦ. Θυμάστε τί ἔκανε ὁ καλός Σαμαρείτης γιά νά ἀνακουφίσει αὐτόν πού ἔπεσε θύμα στούς ληστές; «Προσελθών κατέδησε τά τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καί οἶνον» (Λουκ. ι΄ 34). (Ἡ Παραβολή τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτη εἶναι τό πρῶτο ἀπό τά ἑπτά Εὐαγγέλια τοῦ Εὐχελαίου).
Ἄραγε ὅμως γι’ αὐτή τήν ἰαματική χρίση τοῦ ἐλαίου ὁμιλεῖ ἐδῶ ὁ Ἅγιος; Πῶς φαίνεται ὅτι πρόκειται γιά εἰδική καί ἱερή χρίση; Δέν λέει νά ἀλείψουν τόν ἀσθενή μέ λάδι οἱ συγγενεῖς του ἤ ἕνας γιατρός, ἀλλά νά προσκληθοῦν γι’ αὐτό «οἱ πρεσβύτεροι τῆς ἐκκλησίας». Ὅπως δέ σημειώνει ὁ ἀείμνηστος Π. Ν. Τρεμπέλας, δέν ὁμιλεῖ ὁ Ἀδελφόθεος «περί τῶν κατά τήν ἡλικίαν πρεσβυτέρων μεταξύ τῶν Χριστιανῶν, ἀλλά περί λειτουργῶν τῆς ἐκκλησίας, κατεχόντων ὡρισμένον ἀξίωμα ἐν αὐτῇ». Ὁ δέ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης γράφει ὅτι «πρεσβύτεροι ὠνομάζοντο παλαιά ὄχι μόνον οἱ ἱερεῖς ἀλλά καί οἱ ἐπίσκοποι».
Τί ἄλλο φανερώνει ὅτι πρόκειται γιά ἱερή χρίση; Ὅτι μαζί μέ τή χρίση μέ τό «ἔλαιον» συνδέει ὁ Ἅγιος καί τήν προσευχή. «Καί προσευξάσθωσαν ἐπ᾿ αὐτόν ἀλείψαντες αὐτόν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου», γράφει. Γίνονται χρίση καί προσευχή «ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου». Τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι οἱ πρεσβύτεροι ἐνεργοῦν στό ὄνομα τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί ἐπικαλοῦνται τή Χάρι τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου. «Τό ὄνομα δέ τοῦ Κυρίου, καί ἡ χάρις αὐτοῦ, εἶναι ὁποῦ προξενεῖ ὡς ποιητικόν αἴτιον τήν ἴασιν εἰς τόν ἀσθενῆ διά μέσου τοῦ ἐλαίου», γράφει πάλι ὁ ἅγιος Νικόδημος. Ἡ «εὐχή τῆς πίστεως», ὅπως λέει ὁ 15ος στίχος, εἶναι αὐτή πού χαρίζει τήν ἴαση καί ὄχι ἁπλῶς ἡ χρίση μέ τό λάδι.
Ἡ ἱερή Ἀκολουθία τοῦ Εὐχελαίου μέ τίς εἰδικές Εὐχές καί τίς ἑπτά Ἀποστολικές καί Εὐαγγελικές περικοπές διαμορφώθηκε σταδιακά ἀργότερα. Ἐπειδή δέ ἀναφέρει ὁ Ἀδελφόθεος τή λέξη «πρεσβυτέρους» σέ πληθυντικό ἀριθμό, ἐπικράτησε στήν ἐκκλησιαστική τάξη νά τελεῖται τό Μυστήριο ἀπό περισσότερους ἀπό ἕναν ἱερεῖς. Ὅπως ἀναφέρει ὁ Καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας στή «Δογματική» του, σύν τῷ χρόνῳ καθιερώθηκε «ἵνα τό μυστήριον ἐπιτελῆται ὑπό ἑπτά ἱερέων (γι᾿ αὐτό καί κατά τούς μετέπειτα βυζαντινούς χρόνους καλεῖται “ἑπταπάπαδον”)». (Δογματική, Τόμος Γ΄, σελ. 356). Τελεῖται ὅμως καί ἀπό τρεῖς ἤ δύο ἤ καί ἀπό ἕναν. Ὁ ἀριθμός 7 εἶναι συμβολικός καί συμβολίζει τήν πληρότητα. Δέν εἶναι δηλαδή ἀπαραίτητο νά εἶναι ἑπτά οἱ ἱερεῖς πού τελοῦν τό Μυστήριο. Ἡ λέξη ἄλλωστε «πρεσβυτέρους» ἔχει γενικό νόημα, δέν ὁρίζει ἀριθμό. Δέν εἶπε δηλαδή ὁ Ἀδελφόθεος: καλέστε τόσους πρεσβυτέρους, ἀλλά γενικά καί ἀπροσδιόριστα τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ πληθυντικός ὅμως ἀριθμός τῆς λέξεως «πρεσβυτέρους» ἔχει καί κάποιο πνευματικό νόημα ἐδῶ. Ποιό εἶναι αὐτό; Ἡ προσευχή τῶν περισσότερων ἀπό ἕναν ἀνθρώπων ἔχει μεγαλύτερη Χάρι καί δύναμη. Θυμάστε σχετικά λόγια τοῦ Κυρίου; «Λέγω ὑμῖν ὅτι ἐάν δύο ὑμῶν συμφωνήσωσιν ἐπί τῆς γῆς περί παντός πράγματος οὗ ἐάν αἰτήσωνται, γενήσεται αὐτοῖς παρά τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς· οὗ γάρ εἰσί δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τό ἐμόν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. ιη΄ 19-20). Αὐτό βεβαίως ἰσχύει ὄχι μόνο γιά τήν προσευχή τῶν ἱερέων πού τελοῦν τό Μυστήριο, ἀλλά καί γιά ὅλους τούς παρευρισκομένους (τόν ἀσθενή καί τούς οἰκείους του). Ἡ κοινή προσευχή ἔχει, εἴπαμε, μεγάλη ἰσχύ καί ἀποτελεσματικότητα.
2. Ἄς ἔλθουμε τώρα στήν ἀποτελεσματικότητα αὐτή τοῦ Μυστηρίου. Τί γράφει ὁ Ἅγιος ὡς πρός τά ἀποτελέσματα τοῦ Εὐχελαίου; «Καί ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα, καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος. κἄν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς, ἀφεθήσεται αὐτῷ». Τί ἐννοεῖ μέ τίς λέξεις «σώσει τόν κάμνοντα καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος»; Τή θεραπεία τοῦ ἀσθενοῦς. Ἀκολουθεῖ ὄντως ἡ σωματική θεραπεία; Ἔχουμε πολλές θαυμαστές ἰάσεις ἔπειτα ἀπό τό Εὐχέλαιο. Αὐτό εἶναι ἀναντίρρητο. Εἶναι ὅμως ἀπολύτως βέβαιο ὅτι κάθε φορά ἀκολουθεῖ ἡ σωματική ἴαση; Ὄχι. Αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπό τόν δωρεοδότη Κύριο, ὁ Ὁποῖος κρίνει ὁπωσδήποτε μέ ἄλλα μέτρα. Γνωρίζει, ὡς πάνσοφος καρδιογνώστης, ὅτι κάποτε ἡ ἀσθένεια εἶναι προτιμότερη γιά τόν συγκεκριμένο ἀσθενή καί ὅτι θά συντελέσει αὐτή καλύτερα στήν αἰώνια σωτηρία τῆς ψυχῆς του.
Ἀλλά καί ὅταν δέν χαρίζεται ἀμέσως ἡ ἴαση, καί πάλι βοηθεῖται πολύ ὁ ἀσθενής μέ τό Εὐχέλαιο. Πῶς; Δίνει σ’ αὐτόν ὁ Θεός τή Χάρι Του καί ὑπομένει εὐκολότερα τήν ἀσθένειά του. Αἰσθάνεται θεία παρηγορία καί ἐνίσχυση μέσα του. Τό φορτίο τοῦ πόνου ἀπό τή σωματική του ἀσθένεια γίνεται ἐλαφρότερο καί ὑποφερτό, καί ἐμποδίζονται τά νέφη τῆς ἀπελπισίας νά καλύψουν τήν ψυχή του.
Ὅπως γράφει στή «Δογματική» του ὁ ἀείμνηστος Π. Ν. Τρεμπέλας, ἡ συνεχιζόμενη ἀσθένεια καί ἐνδεχομένως καί ὁ θάνατος τοῦ ἀσθενοῦς μετά τήν τέλεση τοῦ Εὐχελαίου δέν πρέπει νά ἀποδίδονται «εἰς τήν ὀλιγοπιστίαν τοῦ ἀσθενοῦς, ἀλλ’ εἰς οἰκονομίαν τῆς θείας Προνοίας εὐεργετικήν εἰς τόν πάσχοντα. Τοῦτο δέ ἐπιβεβαιοῦται καί ἐκ τοῦ ὅτι εἰς αὐτόν τόν θεῖον Παῦλον ἠρνήθη ὁ Θεός τήν ἀπαλλαγήν ἀπό τοῦ σκόλοπος τῆς ἀσθενείας» (σελ. 361-362). Δέν εἶχε πίστη ὁ Ἀπόστολος; Δέν Τόν παρακάλεσε θερμά τρεῖς φορές νά τόν θεραπεύσει; Καί ὅμως ὁ Κύριος τόν ἄφησε μέ τόν σκόλοπά του.Τόν βεβαίωσε ὅμως ὅτι θά εἶναι μαζί του ἡ Χάρις Του, ἡ ὁποία θά εἶναι ἀρκετή γιά νά μήν ἐμποδίζεται τό ἔργο του. «Ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου…» (βλ. Β΄ Κορ. ιβ΄ 7-9).
3. Ἄς δοῦμε καί τή φράση «κἄν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς ἀφεθήσεται αὐτῷ». Πῶς τήν κατανοεῖτε μέ βάση τήν ἑρμηνεία; Συγχωροῦνται τά ἁμαρτήματα πού ὁδήγησαν στήν ἀσθένεια. Ὁ τρόπος ἐκφράσεως τοῦ ἁγίου Ἀδελφοθέου «κἄν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς, ἀφεθήσεται αὐτῷ» μᾶς βοηθεῖ νά ἐννοήσουμε ὅτι ἐδῶ πρόκειται γιά τίς ἁμαρτίες πού ὁδήγησαν στήν ἀσθένεια. Δέν θά ἔλεγε ὁ Ἅγιος «ἐάν διέπραξε ἁμαρτίες ὁ ἀσθενής», διότι ποιός ἄνθρωπος δέν διαπράττει ἁμαρτίες; Ποιός εἶναι ἀναμάρτητος;
Μήπως ὑποκαθιστᾶ τό Εὐχέλαιο τό Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως; Ὄχι. Πάλι στή «Δογματική» ἀναφέρει ὅτι τό Εὐχέλαιο πρέπει νά γίνεται «εἰς πιστούς εἰλικρινῶς μετανοήσαντας καί μετά τήν ἐν τῷ μυστηρίῳ τῆς μετανοίας κάθαρσιν αὐτῶν ζητοῦντας εἰς συμπλήρωσιν τῆς μετανοίας των καί τήν ἀπό τοῦ Εὐχελαίου ἄφεσιν… τό Εὐχέλαιον καθίσταται ὄντως συμπλήρωμα τῆς ἐξομολογήσεως οὐχί δι’ ἁμαρτήματα λελογισμένως καί ἐκ προθέσεως ἀποσιωπηθέντα, ἀλλά δι’ ὅσα ἐν ἀγνοίᾳ τοῦ ὅτι εἰσίν ἁμαρτήματα ἤ δι’ ὅσα ἐλησμόνησεν ὅλως ὁ ἐξομολογηθείς ἤ καί δι’ ἀνεπάρκειαν λόγου καί σύγχυσιν τῆς διανοίας ὑπό τῆς ἀσθενείας παρέλιπε νά ὁμολογήσῃ καί νά ζητήσῃ δι’ αὐτά τό θεῖον ἔλεος, παρ’ ὅλην τήν εἰλικρινῆ διάθεσιν, τήν ὁποίαν εἶχεν, ἵνα ποιήσῃ ταῦτα» (σελ. 362).
Ἄς προσθέσουμε τέλος ὅτι, ἐνῶ οἱ αἱρετικοί παπικοί τελοῦν τό Εὐχέλαιο μόνο σέ ἑτοιμοθάνατους, ἐμεῖς τό τελοῦμε σέ κάθε ἀσθενή, ὁποτεδήποτε τό ζητήσει ὁ ἴδιος ἤ οἱ οἰκεῖοι του.
ΣΥΝΘΗΜΑ: «Ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα» (Ἰακ. ε΄ 14).
