ΕΦ1. Οἱ Τρεῖς Παῖδες στήν κάμινο τοῦ πυρός

Τήν ἐξαίρετη διήγηση τῶν Τριῶν Παίδων στήν κάμινο τοῦ πυρός θά μελετήσουμε σήμερα. Τήν ἀκοῦμε ὡς τρίτο Ἀνάγνωσμα τό πρωί τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, πού τελεῖται ὁ Ἑσπερινός τῆς Ἀναστάσεως καί ἀκολουθεῖ ἡ θεία Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Εἶναι γραμμένη στό προφητικό βιβλίο τοῦ Δανιήλ, κεφ. γ΄ 1-30. Σέ κάποιο σημεῖο τῆς διήγησης παρεμβάλλονται ἡ προσευχή τοῦ Ἀζαρίου καί ὁ ὕμνος τῶν Τριῶν Παίδων (προσευχή Ἀζαρίου καί ὕμνος Τριῶν Παίδων, στίχ. 1-72). Συνολικά ἡ ὅλη διήγηση καλύπτει 102 στίχους.

Α΄ ΜΕΡΟΣ: Οἱ Τρεῖς Παῖδες στήν κάμινο τοῦ πυρός

1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου: «Οἱ λίγοι θά νικήσουν τούς πολλούς», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2307/15.4.2024/σελ. 175-176, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Ἔβγαλε δέ διαταγή κανείς νά μή βλασφημήσει τόν Θεό τῶν Σεδράχ, Μισάχ καί Ἀβδεναγώ, στούς ὁποίους ἔδωσε ἀξιώματα καί ἡγεμονικές θέσεις στή χώρα τῆς Βαβυλώνας (βλ. Δαν. γ΄)», σελ. 176, α΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί μᾶς λέει; (Σκέψεις Μελῶν…) Περιγράφει περιληπτικά μία συγκλονιστική διήγηση, στήν ὁποία ἦλθαν σέ μετωπική σύγκρουση μιά ἀχανής παντοδύναμη αὐτοκρατορία ἀπό τή μιά μεριά καί ἀπό τή ἄλλη μεριά τρεῖς εὐσεβεῖς Ἰουδαῖοι, οἱ ὁποῖοι τήν περίοδο ἐκείνη ἦταν αἰχμάλωτοι στούς Βαβυλωνίους, ἀλλά εἶχαν μεγάλη θέση στή διοίκηση τῆς αὐτοκρατορίας, διότι ἦταν ἱκανοί καί ἄξιοι. Τό συγκλονιστικό περιστατικό συνέβη στό 18ο ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ πανίσχυρου Ναβουχο­δονόσορα. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἔφτιαξε ἕνα χρυσό ἄγαλμα πού εἶχε ὕψος ἑξήντα πήχεις (περίπου τριάντα μέτρα) καί πλάτος ἕξι πήχεις (περίπου τρία μέτρα) καί τό ἔστησε στήν πεδιάδα Δεειρά. Κατόπιν κάλεσε ὅλους τούς ἄρχοντες τῶν χωρῶν πού ἐξουσίαζε, νά παραστοῦν στά ἐγκαίνια τοῦ ἀγάλματος. Καί ἔδωσε διαταγή, μόλις ἀκουσθοῦν τά μουσικά ὄργανα γιά τήν ἔναρξη τῆς τελετῆς, ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κάθε λαοῦ, φυλῆς καί γλώσσας νά πέσουν κάτω μέ τό μέτωπο στή γῆ καί νά προσκυνήσουν τό χρυσό ἄγαλμα. Ἡ διαταγή κατέληγε στό ὅτι, ὅποιος δέν προσκυνήσει τό χρυσό ἄγαλμα, θά συλληφθεῖ ἀμέσως καί θά ριφθεῖ «εἰς τήν κάμινον τοῦ πυρός τήν καιομένην» (στίχ. 6).

Ἀσφαλῶς δέν ἦταν σωστή αὐτή ἡ ἐνέργεια τοῦ Ναβουχοδονόσορα, διότι, ἐνῶ ἦταν ἄνθρωπος θνητός, λησμόνησε «τήν ἑαυτοῦ φύσιν» καί «ὡς θεός προσκυνεῖσθαι προσεδόκησεν». Οὔτε λίγο οὔτε πολύ ζήτησε νά τόν προσκυνήσουν ὡς θεό. Ἡ ἐνέργειά του ἔδειχνε «τήν ὑπέρογκον ἀλαζονείαν του», παρατηρεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος.

2. Ὑπάκουσαν ὅλοι οἱ ὑπήκοοι στή διαταγή του; Τί ἔκαναν οἱ Τρεῖς Παῖδες; (Σκέψεις Μελῶν…) Στή διαταγή τοῦ βασιλιᾶ ὑπάκουσαν ὅλοι ἐκτός άπό τρεῖς εὐσεβεῖς Ἰουδαίους, τόν Σεδράχ, τόν Μισάχ καί τόν Ἀβδεναγώ (ἤ Ἀνανία, Ἀζαρία καί Μισαήλ). Αὐτοί δέν προσκύνησαν τό χρυσό ἄγαλμα τοῦ Ναβουχοδονόσορα. Τόλμησαν νά ἔλθουν σέ μετωπική σύγκρουση μέ τήν κοσμική ἐξουσία.

3. Ποιοί νίκησαν στήν ἀναμέτρηση; Οἱ πολλοί ἤ οἱ λίγοι; Ὅπως εἶναι γνωστό, οἱ Τρεῖς Παῖδες καταγγέλθηκαν στόν Ναβουχοδονόσορα, ὁ ὁποῖος τούς κάλεσε ἐξαγριωμένος καί τούς εἶπε: Εἶναι ἀλήθεια ὅτι δέν λατρεύετε τούς θεούς μου καί δέν προσκυνᾶτε τό ἄγαλμα τό χρυσό πού ἔστησα; (στίχ. 14). Θά σᾶς δώσω μιά ἀκόμη εὐκαιρία. Θά ἠχήσουν δεύτερη φορά τά μουσικά ὄργανα. Μόλις ἠχήσουν, νά πέσετε κάτω μέ τό πρόσωπο στή γῆ καί νά προσκυνήσετε τό χρυσό ἄγαλμα. Ἄν δέν τό προσκυνήσετε, θά ριχθεῖτε ἀμέσως στό φλογερό καμίνι τῆς φωτιᾶς. Καί ποιός θεός θά μπορέσει νά σᾶς γλυτώσει ἀπό τά χέρια μου; (στίχ. 15).

Οἱ Τρεῖς Παῖδες ἀπάντησαν ταπεινά, σεβαστικά, ἀλλά καί μέ θάρρος ὁμολογίας: Γιά τό ζήτημα αὐτό δέν ἔχουμε ἀνάγκη νά σοῦ ἀπαντήσουμε ἐμεῖς. Διότι ὑπάρχει ὁ ἀληθινός Θεός, ὁ Ὁποῖος κατοικεῖ στούς οὐρανούς. Αὐτόν ἐμεῖς λατρεύουμε. Αὐτός ἔχει τή δύναμη νά μᾶς λυτρώσει ἀπό τό πυρακτωμένο καμίνι τῆς φωτιᾶς καί νά μᾶς γλυτώσει ἀπό τά χέρια σου. Ἀλλά καί νά μήν τό κάνει, σοῦ δηλώνουμε ὅτι ἐμεῖς τούς θεούς σου δέν τούς λατρεύουμε, καί τό χρυσό ἄγαλμα πού ἔστησες δέν τό προσκυνοῦμε (στίχοι 16-18).

Ἀπό τήν ἀπάντησή τους ὁ βασιλιάς ἐξαγριώθηκε ἀκόμη πιό πολύ. Διέταξε νά κάψουν τό καμίνι ἑπτά φορές περισσότερο καί κατόπιν νά τούς δέσουν καί νά τούς ρίξουν μέσα στή φωτιά. Ἀλλά ἡ φωτιά τούς σεβάστηκε. Ἔκαψε μόνο τά σιδερένια δεσμά τους κι ἄφησε ἄθικτους κι αὐτούς καί τά ροῦχα τους. Δέν κάηκε οὔτε μιά τρίχα ἀπό τό σῶμα τους, τά δέ ροῦχα τους παρέμειναν ἀνέπαφα καί δέν εἶχαν οὔτε τή μυρωδιά τῆς φωτιᾶς.

Βλέποντας οἱ Τρεῖς Παῖδες αὐτό τό μεγάλο καί πρωτοφανές θαῦμα, ἔκαναν θερμή προσευχή στόν Θεό (προσευχή Ἀζαρίου, στίχοι 1-21) καί Τόν ὕμνησαν (ὕμνος Τριῶν Παίδων, στίχοι 27-67). Ἡ θερμή προσευχή τους ἔχει δοξολογία στόν Θεό (στίχοι 1-3), ταπεινή ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν τους (στίχοι 4-9) καί δέηση νά τούς μεταχειρισθεῖ ὁ Θεός ὄχι κατά τά ἁμαρτωλά ἔργα τους, ἀλλά νά τούς λυτρώσει (στίχοι 10-21).

Μᾶς κάνει ἐντύπωση ὅτι δέν παρακαλοῦν τόν Θεό νά ρίξει φωτιά καί νά κάψει τούς ἐχθρούς τους, ἀλλά παίρνουν ἐπάνω τους τίς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ τους, σάν νά τίς ἔκαναν οἱ ἴδιοι: «ἐσμικρύνθημεν παρά πάντα τά ἔθνη καί ἐσμέν ταπεινοί ἐν πάσῃ τῇ κτίσει σήμερον διά τάς ἁμαρτίας ἡμῶν» (στίχ. 13). Ἐπίσης στόν ὕμνο τους καλοῦν ὅλη τή Δημιουργία νά ὑμνήσει καί νά δοξολογήσει τόν Κύριο: «τόν Κύριον ὑμνεῖτε καί ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τούς αἰῶνας» (στίχ. 41).

Ἔξω οἱ ὑπηρέτες τροφοδοτοῦσαν τή φωτιά τοῦ καμινιοῦ μέ νάφθη (=ἀκατέργαστο πετρέλαιο), πίσσα, στουπιά καί κληματόβεργες. Οἱ φλόγες ἀπό τό καμίνι ἔφθαναν σέ ὕψος 49 πήχεων (περίπου 25 μέτρα)· ἔκαψαν ὅλους ὅσοι βρίσκονταν γύρω ἀπό τό καμίνι, ἐνῶ αὐτοί, πού ἦταν μέσα στό καμίνι, ἀντί νά ἀπανθρακωθοῦν, δροσίζονταν. Διότι Ἄγγελος Κυρίου κατέβηκε πλάι στούς Τρεῖς Παῖδες καί σκόρπισε μέ ὁρμή τίς φλόγες τῆς φωτιᾶς ἔξω ἀπό τό καμίνι. Ἐπίσης φυσοῦσε ἕνα δροσερό ἀεράκι, τό ὁποῖο τούς δρόσιζε, «καί οὐχ ἥψατο αὐτῶν τό καθόλου τό πῦρ καί οὐκ ἐλύπησεν οὐδέ παρηνόχλησεν αὐτοῖς» (στίχ. 26).

Τελικά σ᾿ αὐτή τήν ἄνιση ἀναμέτρηση νίκησαν οἱ λίγοι τούς πολλούς. Τό παραδέχθηκε καί ὁ Ναβουχοδονόσορ, ὁ ὁποῖος ἔβλεπε μέ ἀπορία μέσα στό καμίνι τῆς φωτιᾶς ὅτι οἱ Τρεῖς Παῖδες δέν ἔπαθαν ἀπολύτως τίποτε καί ὅτι ἀπό τρεῖς ἔγιναν τέσσερις (προστέθηκε καί ὁ Ἄγγελος). Διέταξε τότε ὁ βασιλιάς νά βγάλουν ἔξω ἀπό τό καμίνι τούς Τρεῖς Παῖδες καί νά μήν τούς πειράξει κανείς. Ἐνῶ γιά τόν ἑαυτό του ἀνακοίνωσε ὅτι θά τιμωρηθεῖ ἀπό τόν Θεό γιά τήν ὑπερηφάνεια πού ἔδειξε.

Β΄ ΜΕΡΟΣ: Νά ὁμολογοῦμε κι ἐμεῖς μέ θάρρος τήν πίστη μας

1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ποῦμε στά Μέλη: Ἀντίσταση στήν ἄθεη κοσμική ἐξουσία δέν προέβαλαν μόνο οἱ Τρεῖς Παῖδες, ἀλλά προβάλλουν καί ἀμέτρητα ἄλλα πλήθη πιστῶν, οἱ ὁποῖοι πειθαρχοῦν στόν ἀληθινό Θεό καί ἀψηφοῦν τίς ἀπειλές τοῦ Καίσαρα. Μποροῦμε νά ἀναφέρουμε παραδείγματα; (Σκέψεις Μελῶν…) α) Ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ἔχουμε πάρα πολλά. Ἀναφέρουμε ἐνδεικτικά τόν προφήτη Δανιήλ, ὁ ὁποῖος δέν ἦταν παρών σ᾿ αὐτή τήν τελετή τῶν ἐγκαινίων τοῦ χρυσοῦ ἀγάλματος, ἀλλά ἔδωσε τή μαρτυρία του, ὅταν τόν ἔριξαν στόν λάκκο τῶν λεόντων (Δαν. ς΄ 10-17). Ἐπίσης παραπέμπουμε στό ἑνδέκατο κεφάλαιο τῆς πρός Ἑβραίους ἐπιστολῆς, στό ὁποῖο ἀναφέρονται ἡρωικά παραδείγματα πίστεως παλαιότερα καί μεταγενέστερα. Ὅλοι αὐτοί διά τῆς πίστεως «κατηγωνίσαντο βασιλείας»… «παρεμβολάς ἔκλιναν ἀλλοτρίων» (στίχοι 34-35). Ἀναφέρουμε καί τό παράδειγμα τῶν ἑπτά Μακκαβαίων παίδων καί τῆς μητέρας τους Σολομονῆς (Β΄ Μακ. ζ΄ 1-42). β) Ἀπό τήν Καινή Διαθήκη ἀναφέρουμε τό παράδειγμα τῶν ἀποστόλων Πέτρου καί Ἰωάννου καί τό παράδειγμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου, οἱ ὁποῖοι ἐπενειλημμένα ὁδηγήθηκαν σέ ἀνακρίσεις καί δικαστήρια. γ) Ἀπό τήν Ἐκκλησιαστκή Ἱστορία ἀναφέρουμε τά παραδείγματα τῶν Μαρτύρων, οἱ ὁποῖοι ὁδηγοῦνταν ἐνώπιον τῶν ἡγεμόνων τῆς πανίσχυρης Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας καί ἀναδεικνύονταν νικητές: «Χοροί Μαρτύρων ἀντέστησαν τοῖς τυράννοις λέγοντες· Ἡμεῖς στρατευόμεθα τῷ Βασιλεῖ τῶν Δυνάμεων· εἰ καί πυρί καί βασάνοις ἀναλώσετε ἡμᾶς, οὐκ ἀρνούμεθα τῆς Τριάδος τήν δύναμιν» (κατανυκτικό τροπάριο, ἦχος β΄). Ἐπίσης νά ἀναφέρουμε τό παράδειγμα τοῦ ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ, ὁ ὁποῖος δέν ὑπέγραψε τήν ἕνωση στήν ψευδοσύνοδο τῆς Φερράρας – Φλωρεντίας. δ) Νά ἀναφέρουμε τούς Νεομάρτυρες στούς χρόνους τῆς Τουρκοκρατίας, τήν ἁγία Φιλοθέη, τόν ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό, τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Ε΄. ε) Νά ἀναφέρουμε σύγχρονους Μάρτυρες, ὅπως τόν ἅγιο Εὐγένιο Ροντιόνωφ καί τόσους ἄλλους.

2. Τό ἄρθρο ἀναφέρει καί τό παράδειγμα τῶν ἐκπροσώπων τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ πού πρόσφατα καταψήφισαν στή Βουλή τό ἐπαίσχυντο νομοσχέδιο πού νομιμοποίησε τή βδελυκτή ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἁμαρτία καί διαστροφή. Τί ἔχετε νά πεῖτε πάνω σ᾿ αὐτό; (Σκέψεις Μελῶν…) Ὅπως τότε μέ τούς Τρεῖς Παίδες οἱ πολλοί ἄρχοντες ἔπεσαν καί προσκύνησαν τό χρυσό ἄγαλμα, ἔτσι καί σήμερα οἱ πολλοί παγκοσμίως ὑποτάσσονται στίς ἀποφάσεις τῶν σκοτεινῶν κέντρων πού τούς κατευθύνουν καί τούς κυβερνοῦν. Ἀλλά δέν νικοῦν οἱ πολλοί. Νικοῦν οἱ λίγοι, οἱ ὁποῖοι μέ θάρρος ὁμολογοῦν τήν πίστη τους. Ὅπως ὁ Ναβουχοδονόσορ τότε παραδέχθηκε τήν ἥττα του, ἔτσι καί οἱ σημερινοί ἄρχοντες πού ὑποτάσσονται καί προσκυνοῦν τά εἴδωλα, ἄν δέν εἶναι πιό ὑπερήφανοι ἀπό τόν Ναβουχοδονόσορα, θά παραδεχθοῦν τελικά τήν ἥττα τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Οἱ πιστοί Χριστιανοί νά μένουμε ὄρθιοι. Νά δίνουμε μέ θάρρος καί παρρησία τή μαρτυρία μας, καθαρή καί κρυστάλλινη τήν ὁμολογία μας, πειστική καί ἀκαταμάχητη τήν ἀπολογία μας. Ἄς εἴμαστε λίγοι μέσα στήν ἀποστατημένη κοινωνία μας. Μέ τοῦ Θεοῦ τή Χάρι καί τήν εὐλογία, οἱ λίγοι θά νικοῦμε τούς πολλούς.

ΣΥΝΘΗΜΑ
«τοῖς θεοῖς σου οὐ λατρεύομεν, καί τῇ εἰκόνι, ᾗ ἔστησας, οὐ προσκυνοῦμεν» (Δαν. γ΄)

ΥΓ. Τό θέμα αὐτό νά γίνει, κατά προτίμηση, μετά τό 25ο θέμα τῆς κανονικῆς σειρᾶς, ἄν θέλετε νά παραταθεῖ ἡ λειτουργία τῶν Κύκλων μέχρι τέλος τοῦ μηνός, ἤ τόν Ἰούνιο τοῦ 2024.