Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 3 Νοεμβρίου 2024, ΙΘ΄ Κυριακῆς Ἐπιστολῶν (Β΄ Κορ. ια΄ 31 – ιβ΄ 9)
Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ οἶδεν, ὁ ὢν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ὅτι οὐ ψεύδομαι. ἐν Δαμασκῷ ὁ ἐθνάρχης Ἀρέτα τοῦ βασιλέως ἐφρούρει τὴν Δαμασκηνῶν πόλιν πιάσαι με θέλων, καὶ διὰ θυρίδος ἐν σαργάνῃ ἐχαλάσθην διὰ τοῦ τείχους καὶ ἐξέφυγον τὰς χεῖρας αὐτοῦ. Καυχᾶσθαι δὴ οὐ συμφέρει μοι· ἐλεύσομαι γὰρ εἰς ὀπτασίας καὶ ἀποκαλύψεις Κυρίου. οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρὸ ἐτῶν δεκατεσσάρων· εἴτε ἐν σώματι οὐκ οἶδα, εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ. καὶ οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον· εἴτε ἐν σώματι εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι. ὑπὲρ τοῦ τοιούτου καυχήσομαι, ὑπὲρ δὲ ἐμαυτοῦ οὐ καυχήσομαι εἰ μὴ ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου. ἐὰν γὰρ θελήσω καυχήσασθαι, οὐκ ἔσομαι ἄφρων· ἀλήθειαν γὰρ ἐρῶ· φείδομαι δὲ μή τις εἰς ἐμὲ λογίσηται ὑπὲρ ὃ βλέπει με ἢ ἀκούει τι ἐξ ἐμοῦ. Καὶ τῇ ὑπερβολῇ τῶν ἀποκαλύψεων ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι, ἐδόθη μοι σκόλοψ τῇ σαρκί, ἄγγελος σατᾶν, ἵνα με κολαφίζῃ ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι. ὑπὲρ τούτου τρὶς τὸν Κύριον παρεκάλεσα ἵνα ἀποστῇ ἀπ᾿ ἐμοῦ· καὶ εἴρηκέ μοι· ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται. ἥδιστα οὖν μᾶλλον καυχήσομαι ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου, ἵνα ἐπισκηνώσῃ ἐπ᾿ ἐμὲ ἡ δύναμις τοῦ Χριστοῦ.
ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
«Ἐδόθη μοι σκόλοψ τῇ σαρκί»
Μεγάλη θλίψη, δύσκολη δοκιμασία ταλαιπωροῦσε τὸν ἀπόστολο Παῦλο, ὅπως ἀκούσαμε στὴ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπή. Τὴν ὀνομάζει «σκόλοπα», δηλαδὴ αἰχμηρὸ ξύλο, ἀγκάθι καρφωμένο στὸ σῶμα του. Σὰν ἕνας ἀπεσταλμένος τοῦ διαβόλου, ἕνας δαίμονας νὰ τὸν βασάνιζε, νὰ τὸν χτυποῦσε στὸ πρόσωπο. Ἴσως ἦταν κάποια ὀδυνηρή, ἀθεράπευτη ἀσθένεια ἡ θλίψη αὐτή. Τὸ παράξενο ὡστόσο εἶναι ὅτι ὠφελοῦσε πολὺ τὸν Ἀπόστολο, ὅπως ὁ ἴδιος ἐπισημαίνει. Εἶναι δὲ γενικὸς κανόνας ὅτι οἱ θλίψεις μᾶς ὠφελοῦν πνευματικά. Διότι, ὅπως θὰ δοῦμε στὴ συνέχεια, μᾶς ἀφυπνίζουν, μᾶς ταπεινώνουν καὶ μᾶς ἐξαγιάζουν.
1. Μᾶς ἀφυπνίζουν
Εὔκολα οἱ ἄνθρωποι παρασυρόμαστε ἀπὸ τὴ ματαιότητα τῆς παρούσας ζωῆς. Μᾶς ἑλκύουν ἴσως ὁ πλοῦτος, ἡ κενὴ δόξα, οἱ ἡδονές. Ἰδιαιτέρως ὅσοι βρίσκονται μακριὰ ἀπὸ τὸν Χριστό, συνήθως ζοῦν μόνο γιὰ τὸ παρόν, χωρὶς νὰ σκέφτονται τὴν ψυχή τους ἢ τὴ μετὰ θάνατον ζωή. Σὰν νὰ βρίσκονται σὲ λήθαργο πνευματικό, βαδίζουν πρὸς τὴν αἰώνια ἀπώλεια. Ἡ θλίψη, ἡ δοκιμασία καὶ ὁ πόνος μποροῦν τότε νὰ λυτρώσουν τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν κατάσταση αὐτή. Γιὰ παράδειγμα, μιὰ οἰκονομικὴ καταστροφὴ ἢ ὁ θάνατος ἑνὸς προσφιλοῦς προσώπου τὸν συγκλονίζουν.
Καταφεύγει τότε εύκολότερα στὸν Θεὸ καὶ ζητεῖ τὴ βοήθειά του. «Ἐν θλίψει ἐμνήσθην σου» (Ἡσ. κϛ΄ 16), ἔγραφε ὁ προφήτης Ἡσαΐας. Σὲ καιρὸ θλίψεως σὲ θυμήθηκα, Κύριε. Πράγματι, συμβαίνει αὐτό. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ ἄσωτος υἱὸς τῆς παραβολῆς θυμήθηκε τὸν πατέρα του, ὅταν ἔφθασε σὲ πραγματικὴ ἐξαθλίωση, ὅταν πεινοῦσε. Γι᾿ αὐτὸ ὁ ἅγιος Ἀντώνιος, ὁ μέγας αὐτὸς ἀσκητὴς τῆς ἐρήμου, ἔλεγε: «Ἔπαρον τοὺς πειρασμούς, καὶ οὐδεὶς ὁ σῳζόμενος» (PG 65, 77Α). Δηλαδή, ἀπομάκρυνε τοὺς πειρασμοὺς καὶ δὲν πρόκειται νὰ σωθεῖ κανείς. Οἱ πειρασμοὶ ἀφυπνίζουν τὸν ἄνθρωπο.
2. Μᾶς ταπεινώνουν
Ἡ δεύτερη εὐεργεσία τῶν θλίψεων εἶναι ὅτι μᾶς ταπεινώνουν. Τὸ ἀναφέρει αὐτὸ σαφῶς στὴν περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Τῇ ὑπερβολῇ τῶν ἀποκαλύψεων ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι, ἐδόθη μοι σκόλοψ τῇ σαρκί». Εἶχε τόσο πολλὲς ἀποκαλύψεις ἀπὸ τὸν Θεὸ ὁ Ἀπόστολος, τόσες θεῖες ὁράσεις, ὥστε, γιὰ νὰ μὴν παρασυρθεῖ στὴν ὑπερηφάνεια ἀπὸ τὶς ἐμπειρίες αὐτές, ὁ Θεὸς τοῦ ἔδωσε τὸν «σκόλοπα». Τὸν προστάτευε πνευματικὰ μὲ τὴν ὀδυνηρὴ θλίψη. Ἡ ἀσθένεια αὐτὴ κρατοῦσε στὴν ταπείνωση τὸν μέγα Παῦλο.
Κι ἐμᾶς ἀντίστοιχα μᾶς κρατοῦν στὴν ταπείνωση οἱ θλίψεις. Ἡ ἀσθένεια, ἡ ἀδικία, ἡ φτώχεια, γιὰ παράδειγμα, μᾶς προστατεύουν ἀπὸ τὴν ὑψηλοφροσύνη, ἀπὸ τὴν ὁποία ὅλοι μας κινδυνεύουμε. Φανερώνουν τὴν ἀδυναμία μας, τὴ μικρότητά μας. Μᾶς βοηθοῦν νὰ δοῦμε τὴν πραγματικότητα, ὅτι χωρὶς τὸν Θεὸ εἴμαστε ἕνα τίποτε· χωρὶς τὴ δική του βοήθεια, κανένα καλὸ δὲν μποροῦμε νὰ πετύχουμε. Οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἔχουν περάσει δοκιμασίες στὴ ζωή τους, συνήθως εἶναι πιὸ ταπεινοὶ καὶ πιὸ συνετοί· εἶναι συμπαθεῖς πρὸς τοὺς ἄλλους.
3. Μᾶς ἐξαγιάζουν
Τέλος, οἱ θλίψεις μᾶς ἐξαγιάζουν. Μᾶς παιδαγωγοῦν μὲ τὸν καλύτερο τρόπο, ὥστε, κατὰ τὸ δυνατόν, νὰ ὑψωθοῦμε πνευματικά, νὰ τελειοποιηθοῦμε. Ὁ Θεὸς τὶς ἐπιτρέπει «εἰς τὸ μεταλαβεῖν τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ» (Ἑβρ. ιβ΄ 10), σημειώνει ὁ θεῖος Ἀπόστολος. Δηλαδὴ γιὰ τὸ συμφέρον μας, γιὰ νὰ γίνουμε μέτοχοι τῆς ἁγιότητος καὶ τῆς μακαριότητός του. Γιὰ νὰ γίνουν ἀκόμη καθαρότερες, λαμπρότερες οἱ ψυχές μας, ὅπως ἡ φωτιὰ καθαρίζει καὶ κάνει πιὸ λαμπερὸ τὸ χρυσάφι. «Ἕτερός ἐστιν ὁ τῆς ἀνέσεως καιρός· διὰ θλίψεως ὑμᾶς τελειωθῆναι δεῖ» (ΕΠΕ 24, 340), τονίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ἄλλος εἶναι ὁ καιρὸς τῆς ἀναπαύσεως. Στὴ ζωὴ αὐτὴ χρειάζονται οἱ θλίψεις, διότι αὐτὲς μᾶς καταρτίζουν, μᾶς τελειοποιοῦν, μᾶς ἐξαγιάζουν· «αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζονται ἡμῖν» (Β΄ Κορ. δ΄ 17). Δηλαδή, μᾶς ἑτοιμάζουν αἰώνια δόξα στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ὁπωσδήποτε οἱ θλίψεις προκαλοῦν πόνο στὴν ψυχή. Ἔχουν πικρὴ γεύση, ὅπως κάποτε συμβαίνει μὲ τὰ φάρμακα ποὺ μᾶς χορηγεῖ ὁ γιατρὸς γιὰ κάποια σωματικὴ ἀσθένεια. Κρύβουν ὅμως μεγάλη ὠφέλεια. Γι᾿ αὐτό, ὅταν ἔρχεται ἡ δύσκολη ὥρα τῆς δοκιμασίας, τῆς θλίψεως, ἂς ὁπλιζόμαστε μὲ ὑπομονή, μὲ πίστη στὴν πανσοφία τοῦ Θεοῦ γιὰ ὅ,τι Ἐκεῖνος ἐπιτρέπει καὶ ἂς ζητοῦμε τὴν παντοδύναμη Χάρι του. Ἂς ζητοῦμε καὶ τὶς πρεσβεῖες τῶν Ἁγίων μας, οἱ ὁποῖοι σήκωσαν πολὺ μεγαλύτερες δοκιμασίες ἀπὸ τὶς δικές μας, ὥστε νὰ παίρνουμε δύναμη στὴν ἀντιμετώπισή τους καὶ νὰ γευόμαστε τοὺς γλυκεῖς καρποὺς ποὺ φέρνουν στὴν ψυχή. Διότι οἱ θλίψεις μᾶς ἀφυπνίζουν, μᾶς ταπεινώνουν καὶ μᾶς ἐξαγιάζουν.
