17. «Γρηγορεῖτε» (3-9/3)

Εἰσήλθαμε στήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἡ ὁποία ὡς λειτουργική περίοδος εἶναι κατ᾿ ἐξοχήν περίοδος νήψεως καί ἐγρηγόρσεως. Ὀνομάζεται καί «στάδιον τῶν ἀρετῶν», διότι μᾶς καλεῖ νά εἰσέλθουμε στό στάδιο τῶν ἀρετῶν καί νά ἐντείνουμε τούς πνευματικούς ἀγῶνες καί τά παλαίσματά μας. Ὀνομάζεται καί «σχολεῖον τῆς μετανοίας», διότι μᾶς χειραγωγεῖ στή μετάνοια. Στήν πρώτη ἑβδομάδα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πού διανύουμε καί ὀνομάζεται Καθαρά ἑβδομάδα, συνοδεύεται δέ μέ αὐστηρότατη νηστεία, ὅπως τή Μεγάλη Ἑβδομάδα, θά μελετήσουμε σήμερα στόν Κύκλο μας τό θέμα «Γρηγορεῖτε», ἔχοντας ὁδηγό μας τό κύριο ἄρθρο τοῦ Περιοδικοῦ «Ο ΣΩΤΗΡ» «Γρηγορεῖτε», τεῦχ. 2319/15.11.24/σελ. 457-458 καί τά ἁγιογραφικά Ἀναγνώσματα στά ὁποῖα ἀναφέρεται.

Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Γρηγορεῖτε», ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Μόνο ὅποιος κατανοήσει τήν κρισιμότητα τῆς κάθε ὥρας καί τήν ἀποφασιστική της σημασία γιά τή συνέχιση τῆς πορείας μας στήν αἰωνιότητα», σελ. 457, β΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί μᾶς λέει; (Σκέψεις Μελῶν…) Ὁ Κύριος ὁμιλεῖ γιά τά ἔσχατα, γιά τή Δευτέρα Παρουσία, γιά τό αἰφνίδιο τῆς ἐλεύσεώς Του καί παρακινεῖ τούς Μαθητές Του νά γρηροροῦν. Σέ ὅλα αὐτά ἀναφέρονται ἀναλυτικά ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής Ματθαῖος (κεφ. κδ΄ & κε΄), ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής Μᾶρκος (ιγ΄ 32-37) καί ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής Λουκᾶς (Λουκ. κα΄ 5-36).  Στίς ἀναφορές αὐτές ὁ Κύριος μέ λόγους συγκλονιστικούς καί μέ διδακτικές παραβολές καλεῖ τούς Μαθητές Του σέ διαρκή ἐγρήγορση. Τούς ὁμιλεῖ στό κατά Ματθαῖον ἱερό Εὐαγγέλιο γιά τήν καταστροφή τοῦ Ναοῦ (κδ΄ 1-2), τό τέλος τοῦ κόσμου (κδ΄ 3-14), γιά τήν προτύπωση τοῦ τέλους πού εἶναι ἡ καταστροφή τῆς Ἱερουσαλήμ (κδ΄15-22), γιά τούς ψευδοχρίστους καί ψευδοπροφῆτες (κδ΄ 23-28), γιά τή Δευτέρα Παρουσία Του (κδ΄ 29-35), γιά τό ὅτι εἶναι ἄγνωστη ἡ ὥρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του (κδ΄ 36-44), γιά τόν πιστό καί κακό δοῦλο (κδ΄ 45-51). Τούς διηγεῖται τήν Παραβολή τῶν Δέκα παρθένων καί καταλήγει στό συμπέρασμα: «γρηγορεῖτε οὖν, ὅτι οὐκ οἴδατε τήν ἡμέραν οὐδέ τήν ὥραν ἐν ᾗ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται» (Ματθ. κε΄ 1-13). Νά εἶστε προνοητικοί, μέ τήν ψυχή σας πάντοτε νά λάμπει ἀπό τό φῶς τῆς ἀρετῆς καί ἐφοδιασμένοι μέ τό λάδι τῆς ἐσωτερικῆς θερμότητος καί δυνάμεως. Κι ἔτσι νά περιμένετε τόν ἐρχομό τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί Νυμφίου τῆς Ἐκκλησίας Χριστοῦ, ἄγρυπνοι καί ἕτοιμοι πάντοτε. Διότι δέν ξέρετε τήν ἡμέρα οὔτε τήν ὥρα πού θά ἔλθει, γιά νά εἰσέλθετε μαζί Του στήν εὐφροσύνη, τήν εὐτυχία καί τή χαρά τῶν γάμων Του. Ἐπίσης τούς διηγεῖται τήν Παραβολή τῶν Ταλάντων καί καταλήγει στό συμπέρασμα, νά εἴμαστε δραστήριοι καί ἐπιμελεῖς καί νά πολλαπλασιάσουμε τό τάλαντο ἤ τά τάλαντα πού μᾶς χάρισε ὁ Κύριος, γιατί, ἄν δέν τό κάνουμε, θά τιμωρηθοῦμε (κε΄ 14-30). Τούς διηγεῖται καί τό Εὐαγγέλιο τῆς Κρίσεως γιά τή Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου καί τήν τελική Κρίση καί ἀνταπόδοση (κε΄ 31-46).

Στήν περιγραφή τοῦ κατά Μᾶρκον ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀναφέρει ὅτι δέν ξέρει κανείς πότε θά γίνει ἡ Δευτέρα Παρουσία, παρά μόνο ὁ Πατήρ, καί ὅτι ὀφείλουμε νά εἴμαστε προσεκτικοί καί ἄγρυπνοι καί νά προσευχόμαστε, γιατί δέν ξέρουμε πότε θά ἔλθει ὁ καιρός τῆς Παρουσίας τοῦ Κυρίου. Ὅπως ὁ ξενιτεμένος ἄνθρωπος, ἔτσι καί ὁ Μεσσίας θά λείπει μέχρι τή Δευτέρα Παρουσία Του. Νά εἴμαστε ἄγρυπνοι, διότι δέν ξέρουμε ἄν θά ἔλθει τό βράδυ, ἤ τά μεσάνυχτα, ἤ ὅταν θά λαλοῦν οἱ πετεινοί, ἤ τό πρωί. Νά εἴμαστε ἄγρυπνοι λοιπόν, μήπως ἔλθει ξαφνικά καί μᾶς βρεῖ νά κοιμόμαστε. Καί καταλήγει στό συμπέρασμα: «ἅ δέ ὑμῖν λέγω, πᾶσι λέγω· γρηγορεῖτε» (Μάρκ. ιγ΄ 37). Αὐτά πού σᾶς λέω, τά λέω γιά ὅλους τούς Χριστιανούς μέχρι τή Δευτέρα Παρουσία μου. Σᾶς ἐπαναλαμβάνω καί πάλι: Γρηγορεῖτε.

Στήν περιγραφή τοῦ κατά Λουκᾶν ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀναφέρει τήν καταστροφή τοῦ Ναοῦ (κα΄ 5-6), τά σημάδια πρίν ἀπό τήν καταστροφή τῆς Ἱερουσαλήμ καί τή Δευτέρα Παρουσία (κα΄ 7-19), τήν καταστροφή τῆς Ἱερουσαλήμ καί τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ (κα΄ 20-24), τή Δευτέρα Παρουσία (κα΄ 25-28) καί διηγεῖται τήν Παραβολή τῆς συκιᾶς, ἡ ὁποία καταλήγει στό συμπέρασμα: «ἀγρυπνεῖτε οὖν ἐν παντί καιρῷ δεόμενοι ἵνα καταξιωθῆτε ἐκφυγεῖν πάντα τά μέλλοντα γίνεσθαι καί σταθῆναι ἔμπροσθεν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (κα΄ 29-36). Νά εἶστε λοιπόν ἄγρυπνοι καί προσεκτικοί· νά προσεύχεσθε κάθε ὥρα καί στιγμή καί νά παρακαλεῖτε τόν Θεό νά σᾶς δώσει Χάρι καί δύναμη, ὥστε νά γίνετε ἄξιοι νά ξεφύγετε ὅλα ὅσα πρόκειται νά συμβοῦν, χωρίς νά βλαβεῖτε ψυχικῶς· καί νά σταθεῖτε ἄφοβοι καί μέ θάρρος μπροστά στόν υἱό τοῦ ἀνθρώπου.

1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό δεύτερο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Γρηγορεῖτε», ἀπό ἐκεῖ πού λέει: «Τή δεύτερη φορά ὁ Ἰησοῦς Χριστός…», ἕως ἐκεῖ πού λέει: «ἀγρυπνεῖτε καί προσεύχεσθε, γιά νά μήν πέσετε σέ πειρασμό καί παρασυρθεῖτε στήν ἁμαρτία τῆς ἀρνήσεώς μου (βλ. Ματθ. κς΄ 38-41)», καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη:  Τί μᾶς λέει; (Σκέψεις Μελῶν…) Μᾶς λέει ὅτι ὁ Κύριος στήν ἀγωνία τῆς Γεθσημανῆ ζήτησε ἀπό τούς τρεῖς Μαθητές Του, τόν Πέτρο, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη, νά γρηγοροῦν καί νά προσεύχονται. Ἀναλυτικότερα, ὁ Κύριος ἀφοῦ προχώρησε στό βάθος τοῦ κήπου, εἶπε στούς τρεῖς Μαθητές Του, τόν Πέτρο, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη, πού τούς πῆρε κοντά Του:  Ἡ ψυχή μου εἶναι τόσο πολύ λυπημένη, ὥστε νά κινδυνεύω νά πεθάνω ἀπό τή λύπη. Μείνετε ἐδῶ ἄγρυπνοι μαζί μου. Κι ἀφοῦ προχώρησε λίγο πιό πέρα, ἔπεσε μέ τό Πρόσωπο στή γῆ καί προσευχόταν κι ἔλεγε: Πατέρα μου, ἄς φύγει ἀπό Ἐμένα τό ποτήρι αὐτό τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου, ἄν εἶναι δυνατόν νά συμβιβασθεῖ αὐτό μέ τό σχέδιό Σου γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου, ὅμως νά γίνει ὄχι ὅπως θέλω Ἐγώ, ἀλλ᾿ ὅπως Ἐσύ θέλεις: «πλήν οὐχ ὡς ἐγώ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ». Ἔρχεται ἔπειτα στούς Μαθητές καί τούς βρίσκει νά κοιμοῦνται· καί λέει στόν Πέτρο: Τόση λίγη δύναμη εἴχατε, ὥστε δέν μπορέσατε οὔτε μία ὥρα νά μείνετε μαζί μου ἄγρυπνοι; «Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε, ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν» (Ματθ. κς΄ 41).

2. Μόνο σ᾿ αὐτές τίς δύο περιπτώσεις, τῆς περιγραφῆς τῶν ἐσχάτων καί τῆς ἀγωνίας τῆς Γεθσημανῆ, βρίσκουμε τό «γρηγορεῖτε» μέ τήν ἔννοια τῆς ἐπαγρυπνήσεως ἤ καί σέ ἄλλα χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς; (Σκέψεις Μελῶν…) Τό βρίσκουμε καί στήν Α΄ πρός Κορινθίους ἐπιστολή: «Γρηγορεῖτε» (ις΄ 13). Τό βρίσκουμε καί στήν Α΄ πρός Θεσσαλονικεῖς ἐπιστολή: «Ἄρα οὖν μή καθεύδωμεν ὡς καί οἱ λοιποί, ἀλλά γρηγορῶμεν καί νήφωμεν» (ε΄ 6). Τό βρίσκουμε καί στήν Α΄ Καθολική ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Πέτρου: «νήψατε, γρηγορήσατε· ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ» (ε΄ 8). Τό βρίσκουμε καί σέ τρεῖς παρακελεύσεις τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως: «Γίνου γρηγορῶν» (Ἀποκ. γ΄ 2). «Ἐάν μή γρηγορήσῃς, ἥξω ἐπί σέ ὡς κλέπτης, καί οὐ μή γνώσῃ ποίαν ὥραν ἥξω ἐπί σέ» (Ἀποκ. γ΄ 3). «Ἰδού ἔρχομαι ὡς κλέπτης· μακάριος ὁ γρηγορῶν καί τηρῶν τά ἱμάτια αὐτοῦ, ἵνα μή γυμνός περιπατῇ καί βλέπωσι τήν ἀσχημοσύνην αὐτοῦ» (Ἀποκ. ις΄ 15).

Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ποῦμε στά Μέλη: Στίς δύο περιπτώσεις πού μᾶς ἀπευθύνει ὁ Κύριος τό «γρηγορεῖτε», ἀλλά καί στίς ἄλλες περιπτώσεις πού μᾶς ἀπευθύνουν τό «γρηγορεῖτε» ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ἀπόστολος Πέτρος καί ὁ ἀπόστολος Ἰωάννης, γίνεται λόγος γιά κρίση, γίνεται λόγος γιά «ἐσχάτη ὥρα». «Νῦν κρίσις ἐστί τοῦ κόσμου τούτου» (Ἰω. ιβ΄ 31). «Παιδία, ἐσχάτη ὥρα ἐστί» (Α΄Ἰω. β΄ 18). Κι ἐμεῖς ζοῦμε μέ ἀγωνία. Κι ἐμεῖς ἀντιμετωπίζουμε κινδύνους καί πειρασμούς. Κι ἐμεῖς περνοῦμε ποικίλες κρίσεις. Κι ἐμεῖς ζοῦμε σέ ἐποχή ἐσχάτων, ἐποχή μεγάλων ἀνακατατάξεων καί ἀναστατώσεων καί ριζικῶν ἀλλαγῶν. Κι ἐμεῖς ὁδεύουμε πρός τήν τελική Κρίση. Σ᾿ αὐτούς τούς δύσκολους χρόνους, σ᾿ αὐτό τό δύσκολο περιβάλλον πού ζοῦμε, ἐφόσον «ὁ κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται» (Α΄ Ἰω. ε΄ 19), τί μᾶς παραγγέλλει ὁ λόγος τοῦ Πνεύματος νά κάνουμε; (Σκέψεις Μελῶν…) Μᾶς παραγγέλλει νά νήφουμε καί νά γρηγοροῦμε: «νήψατε, γρηγορήσατε». Μᾶς παραγγέλλει νά γρηγοροῦμε καί νά προσευχόμαστε, γιά νά μήν εἰσέλθουμε σέ πειρασμό: «γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε, ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν». Μᾶς ἐφιστᾶ τήν προσοχή νά μήν κοιμόμαστε τόν ὕπνο τῆς ἀδιαφορίας καί τῆς ἀπροσεξίας, ἀλλά νά εἴμαστε ἄγρυπνοι καί νά ἐγκρατευόμαστε. Πολλοί νομίζουν ὅτι ἡ κρίση πού διερχόμεθα, εἶναι οἰκονομική κρίση. Δέν εἶναι μόνο οἰκονομική κρίση. Εἶναι κρίση πνευματική, κρίση ἀξιῶν καί ἰδανικῶν, κρίση πίστεως καί ἀπιστίας, κρίση συνειδήσεων, κρίση τῆς ἴδιας τῆς ταυτότητας τοῦ ἀνθρώπου. Πρέπει νά ἀντιληφθοῦμε τήν ἀγωνία τοῦ Χριστοῦ γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων καί νά γρηγοροῦμε μαζί Του. Νά ἐννοήσουμε τούς πραγματικούς κινδύνους πού διατρέχουμε καί νά εἴμαστε πιό προσεκτικοί, νά φυλαγόμαστε. Νά ἔχουμε ἀνοιχτά τά μάτια τῆς ψυχῆς μας, νά φεύγουμε μακριά ἀπό κάθε ἀφορμή ἁμαρτίας. Νά μάθουμε τό ἀληθινό νόημα τῆς ζωῆς καί τόν αἰώνιο προορισμό μας καί νά ἀγωνιζόμαστε νά ὑπερνικήσουμε τήν κρίση πού διερχόμαστε, γιά νά εὐαρεστήσουμε ἐνώπιον τοῦ Κυρίου μας.

Στήν πνευματική ὑπνηλία τῶν καιρῶν μας, μέσα στόν βαθύ ὕπνο πού προκαλοῦν ὅλα τά ναρκωτικά τοῦ κόσμου, ἀκούγεται ἀφυπνιστική ἡ προτροπή τοῦ Κυρίου: «Γρηγορεῖτε»! Εἶναι σύνθημα ἀφυπνιστικό, σάλπισμα ἐγερτήριο. Ὅπως ὁ σκοπός μένει ξάγρυπνος γιατί δέν ξέρει ποιά ὥρα θά τοῦ ἐπιτεθεῖ ὁ ἐχθρός, ἔτσι κι ἐμεῖς νά βρισκόμαστε σέ διαρκή πνευματική ἐγρήγορση ἀλλά καί σέ διαρκή προσευχή. Ἡ ἐγρήγορση θά μᾶς κάνει ἕτοιμους τήν ὥρα τῆς ἐπίθεσης καί ἡ προσευχή, πού θά γίνεται μέ ταπείνωση καί πλήρη ἐξάρτηση ἀπό τόν Θεό, θά μᾶς γεμίζει μέ δύναμη καί θεία Χάρι ὥστε νά τήν ἀντιμετωπίζουμε νικηφόρα.

Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό ἄρθρο «Ἐχεμύθεια», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2319/15.11.24/σελ. 465-466.