ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ 5

«ΤΟΙΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΙΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙΣ ΠΑΤΡΑΣΙ ΤΗΝ ΥΙΙΚΗΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΙΝ» 9

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ. Διδασκαλία σύντομη και πρακτική προς τον Πνευματικό, συγκέντρωση από διάφορους.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’. Τι πρέπει να έχη κάποιος πριν να γίνη Πνευματικός. Και πρώτα η αρετή του Πνευματικού. 15
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’. Η γνώσι του Πνευματικού. Και πρώτο η γνώσι των Θείων Γραφών, Δογμάτων και Κανόνων. 21
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ’. Τα θανάσιμα, τα συγγνωστά και τα της ελλείψεως αμαρτήματα. 22
Τα θανάσιμα 22
Τα συγγνωστά 24
Η έλλειψις των αμαρτιών 28
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’. Περί των δέκα Εντολών 33
Περί της Α’ Εντολής 33
Περί της Β’ Εντολής 34
Περί της Γ’ Εντολής 35
Περί της Δ’ Εντολής 36
Περί της Ε’ Εντολής 37
Περί της ΣΤ’ Εντολής 38
Περί της Ζ’ Εντολής 38
Περί της Η’ Εντολής 39
Περί της Θ’ Εντολής 41
Περί της Ι’ Εντολής 43
Περί του Τις 45
Περί του Τι 46
Περί του Διατί 47
Περί του Τρόπου 48
Περί του Καιρού 48
Περί του Τόπου 49
Περί του Πόσες φορές 50
Περί των προ της αμαρτίας και μετά την αμαρτία 52
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ’ Περί Λογισμών 53
Πόσων ειδών είναι οι λογισμοί 53
Ποιοι είναι και πώς διορθώνονται οι μάταιοι λογισμοί 54
Από πόσες αιτίες γεννιώνται οι κακοί λογισμοί 56
Πόσες και ποιες είναι οι εσωτερικές αιτίες των κακών λογισμών 56
Πόσες και ποιες είναι οι Ιατρείες των κακών λογισμών 60
Πόσες είναι οι θεραπείες των κακών λογισμών 63
Α’ Θεραπεία των κακών λογισμών, η Προσευχή 64
Β’ Θεραπεία των κακών λογισμών, η Αντίρρησις 67
Γ’ Θεραπεία των κακών λογισμών 70
Πόσο βλαβερό είναι οι κακοί λογισμοί… 71
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ’ Το Μυστήριο της Μετανοίας 75
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η’ Περί της ενεργούσης Ιερωσύνης και άδειας του μέλλοντος γενέσθαι Πνευματικού 76
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ’ Τι πρέπει να μεταχειρίζεται κανείς, αφού γίνη Πνευματικός. Και πώς πρέπει να εξομολογή 79
Συμβουλή του Πνευματικού προ της εξομολογήσεως 82
Ο Πνευματικός κυρίως δεν πρέπει να ερωτά 83
Πώς πρέπει να κάνη ακούγοντας τις αμαρτίες 84
Ποιους και πώς πρέπει να ερωτά ο Πνευματικός 87
Πώς πρέπει να φέρεται ο Πνευματικός με τους ντροπαλούς 88
Ποιους πρέπει να ελέγχη ο Πνευματικός και πότε και πώς 88
Πώς πρέπει να οικονομή ο Πνευματικός εκείνους που έχουν λογισμούς βλασφημίας και απορίας 90
Ποιων πρέπει να αναβάλλη την εξομολόγησι 93
Δεν πρέπει να εξομολογή ο Πνευματικός τους συναίτιους της ίδιας αμαρτίας 95
Πώς πρέπει να εξετάζη όσους πρόκειται να ιερωθούν 95
Πώς πρέπει να συμπεριφέρεται στους αφωρισμένους 97
Πώς πρέπει να οικονομή όσους έχουν ταξίματα 98
Πώς να συμβουλεύη ο Πνευματικός όσους πέφτουν σε ακατανόμαστα πάθη πόρνους, μοιχούς, ομοφυλόφιλους 100
Πώς να οικονομή τους Μοναχούς 102
Πώς να οικονομή τους Ιερωμένους 104
Πώς να συμπεριφέρεται στους ασθενείς 106
Ο Πνευματικός να εξομολογή με αργοπορία 107
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι’ Πώς πρέπει να κανονίζη 108
Πρέπει να κανονίζη σύμφωνα με τον Νηστευτή 109
Πώς οικονομείται όταν έχη πολλές αμαρτίες 110
Πότε μεταλαμβάνει αυτός που έχει Κανόνα 111
Ο Κανόνας πρέπει να δίνεται εναντίον στα ενάντια 113
Πώς κανονίζονται οι βλάσφημοι και επίορκοι 114
Πώς κανονίζονται οι κλέπτες και αδικητές 115
Πώς κανονίζονται οι πόρνοι, μοιχοί και όσοι πέφτουν σε ακατανόμαστα πάθη 117
Πώς κανονίζονται οι κατήγοροι και μνησίκακοι 117
Πώς κανονίζονται οι φονείς 119
Συμβουλή προς τον μετανοούντα για να δεχθή και την αποχή της Κοινωνίας 123
Πώς κανονίζονται οι ασθενείς και υπέργηροι 125
Όσοι δεν δέχονται τον Κανόνα, αποβάλλονται 126
Πώς οικονομούνται οι παντρεμένες γυναίκες … 127
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ’ Περί της συγχωρητικής Ευχής 127
Πρέπει να χειροθετή ο Πνευματικός 129
Τελευταία συμβουλή προς τον μετανοούντα 130
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ’ Δεν πρέπει να φανερώνη τις αμαρτίες.. 131
Επίλογος 133
ΕΙΔΗΣΙΣ Πώς πρέπει ο Πνευματικός να ρωτά τους εξομολογουμένους, σύμφωνα με τις δέκα Εντολές 138
Στην συνέχεια ρωτάς στην Β’ Εντολή 142
Έπειτα τον ρωτάς στην Γ’ Εντολή 143
Κατόπιν τον ρωτάς στην Δ’ Εντολή 143
Κατόπιν τον ρωτάς στην Ε’ Εντολή 145
Έπειτα τον ρωτάς στην ΣΤ’ Εντολή 147
Κατόπιν τον ρωτάς στην Ζ’ Εντολή 148
Έπειτα τον ρωτάς στην Η’ Εντολή 150
Έπειτα τον ρωτάς στην Θ’ Εντολή 152
Στην συνέχεια τον ρωτάς στην Ι’ Εντολή 153

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Περί του Αγίου Ιωάννου του Νηστευτού 155
Οι Κανόνες του Αγίου Ιωάννου του Νηστευτού με τις Ερμηνείες τους.
ΚΑΝΩΝ Α’ Η Απολογία 158
ΚΑΝΩΝ Β’ 162
ΚΑΝΩΝ Γ’ 164
ΚΑΝΩΝ Δ’ 164
ΚΑΝΩΝ Ε’ 165
ΚΑΝΩΝ ΣΤ’ 167
ΚΑΝΩΝ Ζ’ 169
ΚΑΝΩΝ Η’ 170
ΚΑΝΩΝ Θ’ 172
ΚΑΝΩΝ Ι’ 173
ΚΑΝΩΝ ΙΑ’ 174
ΚΑΝΩΝ ΙΒ’ 174
ΚΑΝΩΝ ΙΓ’ 175
ΚΑΝΩΝ ΙΔ’ 176
ΚΑΝΩΝ ΙΕ’ 176
ΚΑΝΩΝ ΙΣΤ’ 177
ΚΑΝΩΝ ΙΖ’ 179
ΚΑΝΩΝ ΙΗ’ 180
ΚΑΝΩΝ ΙΘ’ 181
ΚΑΝΩΝ Κ’ 182
ΚΑΝΩΝ ΚΑ’ 184
ΚΑΝΩΝ ΚΒ’ 185
ΚΑΝΩΝ ΚΓ’ 185
ΚΑΝΩΝ ΚΔ’ 186
ΚΑΝΩΝ ΚΕ’ 188
ΚΑΝΩΝ ΚΣΤ’ 189
ΚΑΝΩΝ ΚΖ’ 189
ΚΑΝΩΝ ΚΗ’ 190
ΚΑΝΩΝ ΚΘ 191
ΚΑΝΩΝ Λ 191
ΚΑΝΩΝ ΛΑ’ 192
ΚΑΝΩΝ ΛΒ’ 194
ΚΑΝΩΝ ΛΓ’ 195
ΚΑΝΩΝ ΛΔ’ 196
ΚΑΝΩΝ ΛΕ’ 197

ΜΕΡΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΤΟΥ ΝΗΣΤΕΥΤΟΥ
Α’. Για όσους αρνήθηκαν τον Χριστό 202
Β’. Για τους πίπτοντας σε ακατανόμαστα πάθη 203
Γ’. Οι δίγαμοι και τρίγαμοι 204
Δ’. Για Γάμο που έγινε μεταξύ ορθοδόξου με αιρετικό 205
Ε’. Ποιων οι προσφορές δεν γίνονται δεκτές 206
ΣΤ’. Η Νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής 207
Ζ’. Δεν πρέπει να παίρνη κανείς τόκους, δηλαδή κέρδη 211
Η’. Περί των Ιερωμένων, των Μοναχών και των Μοναζουσών, αν παντρευθούν μετά την χειροτονία και το σχήμα των Μοναχών 215
Θ’. Το σχήμα των Μοναχών και τα ενδύματά τους 221
Ι’. Οι Μοναχοί και οι Ιερομόναχοι πρέπει να παραμένουν στα Μοναστήρια…232
ΣΤΟΥΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΑΔΕΛΦΟΥΣ «ΤΟ ΧΑΙΡΕΙΝ» 237

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ Συμβουλή σύντομη και γλαφυρή προς τον Μετανοούντα
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α’ Πώς πρέπει να προετοιμάζεται κάθε ένας, όταν πρόκειται να εξομολογηθή.
Τι είναι η μετάνοια 243
Πόσα είναι τα μέρη της Μετανοίας 244
Τι είναι η Συντριβή 244
Τι είναι η Επιτριβή 245
Η εξομολόγησις πρέπει να γίνεται στους εμπειρότερους Πνευματικούς 246
Πώς να ερευνά κανείς την συνείδησί του 246
Τρεις βλάβες προξενεί η αμαρτία στον Θεό 248
Τρεις βλάβες προξενεί η αμαρτία στον αμαρτωλό 252
Η για τα πρόσκαιρα αγαθά λύπη είναι ανωφελής 256
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β’ Πώς πρέπει να εξομολογήται ο αμαρτωλός 257
Τι είναι η Εξομολόγησις 258
Η Εξομολόγησις πρέπει να είναι θεληματική 258
Η Εξομολόγησις πρέπει να είναι κατανυκτική259
Η Εξομολόγησις πρέπει να είναι κατηγορητική 259
Η Εξομολόγησις πρέπει να είναι ευθεία 260
Η Εξομολόγησις πρέπει να γίνεται χωρίς ντροπή 261
Οι αμαρτίες πρέπει να φανερωθούν ή εδώ ή εκεί 265
Αν μείνη ανεξομολόγητη μία μόνη αμαρτία… 266
Η Εξομολόγησις πρέπει να είναι αποφασιστική 267
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ’ Πώς πρέπει να δέχεται με χαρά τον κανόνα του ο αμαρτωλός. Τι είναι η Ικανοποίησις 270
Παραδείγματα εκείνων, που κανονίσθηκαν για τις αμαρτίες 271
Όποιος φυλάει τον κανόνα του, είναι τέκνο της Εκκλησίας 274
Όποιος μετανοεί, πρέπει να ζητή περισσότερον κανόνα 275
Ή εδώ πρόσκαιρα ή εκεί αιώνια πρέπει να λάβη τον κανόνα του ο αμαρτωλός 275
Ο μετανοών πρέπει να φυλάγη την αποχή της Κοινωνίας 276
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ’ Πώς να προφυλάγεται μετά την εξομολόγησι ο αμαρτωλός 279
Α’ Προφυλακτικό, η ενθύμησις των αμαρτιών 279
Β’ Προφυλακτικό, η αποφυγή των αιτιών της αμαρτίας 282
Γ’ Προφυλακτικό, η συνεχής Εξομολόγησις, η οποία πέντε καλά προξενεί 285
Α’ Καλό της συνεχούς Εξομολογήσεως 287
Β’ Καλό της συνεχούς Εξομολογήσεως 288
Γ’ Καλό της συνεχούς Εξομολογήσεως 288
Δ’ Καλό της συνεχούς Εξομολογήσεως 289
Ε’ Καλό της συνεχούς Εξομολογήσεως 290
Δ’ Προφυλακτικό, η θύμησις των υστερινών σου 291
Ε’ Προφυλακτικό, η γνώσις της αμαρτίας 299
Α’ Η γνώσις της αμαρτίας από την ίδια την αμαρτία 300
Β’ Η γνώσις της αμαρτίας από τις περιστάσεις 305
Α’ Περίστασις της αμαρτίας 305
Β’ Περίστασις της αμαρτίας 307
Γ’ Περίστασις της αμαρτίας 307
Δ’ Περίστασις της αμαρτίας 309
Ε’ Περίστασις της αμαρτίας 309
Α’ Κακό της αμαρτίας 309
Β’ Κακό της αμαρτίας 311
Γ’ Κακό της αμαρτίας 312
Δ’ Κακό της αμαρτίας 312
Ε’ Κακό της αμαρτίας 314
ΣΤ’ Κακό της αμαρτίας 315
Ζ’ Κακό της αμαρτίας 315
Γνώσις της αμαρτίας από τις τρεις παιδείες 315
Α’ Παιδεία της αμαρτίας στους Αγγέλους 316
Β’ Παιδεία της αμαρτίας στους ανθρώπους 317
Γ’ Παιδεία της αμαρτίας στο πρόσωπο του Χριστού 318
ΣΤ’ Προφυλακτικό η Προσευχή 321
Ευχή 322
Επίλογος 323
ΛΟΓΟΣ ΨΥΧΩΦΕΛΗΣ Η αυθάδεια εκείνων, που αμαρτάνουν 325
ΜΕΡΟΣ Α’ 326
ΜΕΡΟΣ Β’ Ποιες ζημίες προξενούν στη σωτηρία τους 328
Α’ Πρώτη ζημία 329
Δεύτερη ζημία 332
Τρίτη ζημία 333
ΜΕΡΟΣ Γ’ Η ιατρεία όσων αμαρτάνουν με την ελπίδα, ότι θα εξομολογηθούν και θα μετανοήσουν. Α’ Η προσευχή 336
Η εξομολόγησις πρέπει να έχη πόνο 338
Ο πόνος πρέπει να είναι δυνατός 339
Ο πόνος πρέπει να είναι μεγάλος και τέλειος 339
Ο πόνος πρέπει να είναι υπερφυσικός 340
Ο πόνος της καρδιάς είναι συστατικό της μετάνοιας 342
Ο πόνος και η συντριβή είναι χάρισμα του Θεού 345
Η εξομολόγησις δεν εξαλείφει τις κακές κλίσεις της καρδιάς 348
Πόσα πρέπει να κάμνη κάποιος μετά την εξομολόγησι 348
Η αληθινή μετάνοια χρειάζεται τέσσερα πράγματα 350
Πώς φανερώνονται οι κακές κλίσεις της καρδιάς 353
Αυτοί που μετανοούν στο τέλος της ζωής τους 355
Από πόσα προξενείται ο πόνος και η συντριβή 356
Ο πόνος της καρδιάς πρέπει να είναι παντοτινός 358
Για ποια αίτια πρέπει να είναι ο πόνος παντοτινός 358
Η μετάνοια δεν εξαλείφει τα ίχνη και τα σημάδια της αμαρτίας 360
Πόσα καλά προξενεί ο πόνος της καρδιάς 364
Άλλη πρέπει να είναι η ζωή και η διατροφή 365
Πόσα και ποια είναι τα σημεία της συγχωρήσεως 370
Πώς ερμηνεύεται το «πίπτ’ έγειραι» 376
Ιστορία φοβερή 379